น้ำมูกไหล แน่นจมูก เจ็บระคายเคืองคอ รีบพบแพทย์

            ไซนัส คือ โพรงอากาศในกระดูกที่ล้อมรอบเป็นโพรงจมูก จะมีที่บริเวณกระดูกหน้าผาก 1 คู่ กลุ่มโพรง

            ไซนัสเล็กๆ บริเวณกระดูกหัวตาทั้ง 2 ข้างที่กระดูกแก้ม 2 ข้าง และที่กระดูกฐานกะโหลกศีรษะ 1 คู่ ซึ่งโพรงอากาศเหล่านี้จะมีรูเล็กๆ เชื่อมไปยังโพรงจมูกการอักเสบของโพรงอากาศเหล่านี้อันใดอันหนึ่ง

เรียกว่าไซนัสอักเสบ         

อาการของไซนัสอักเสบ

1มีเสมหะ หรือเสลดที่เป็นมูกหรือมูกปนหนอง ค้างอยู่ที่หลังเพดานอ่อนหลังจมูกและไหลลงมายัง          คอ เกือบตลอดทั้งวันทั้งคืน

2.เจ็บระคายเคืองคอจากเสมหะหรือเสลดปนหนอง ไหลลงมาในคอ

3.ปวดศีรษะตื้อๆ บริเวณหน้าผาก หัวคิ้วหรือหัวตา แก้มกระบอกตา ฟันกรามด้านบนบางครั้งปวดไป   ที่ท้ายทอยถ้าเป็นเฉียบพลันจะปวดมากๆ ได้

4.คัดแน่นจมูก อาจมีอาการแสบๆ ภายในจมูกได้

5.อาจมีกลิ่นปาก เหม็นคาว เหม็นเปรี้ยว หรือเหม็นเน่าเวลาพูด

6.อาจมีหูอื้อ เวลาพูดได้ยินเสียงตัวเองก้องในหู ซึ่งอาจจะดีขึ้น เมื่อมีการกลืนน้ำลาย หรือเปล่าลม          ไปยังหูโดยวิธี VALSAVA

7.อาจมีไอ ตอนนอนราบสักพัก เพราะเสมหะจะไหลลงคอไประคายเคืองกล่องเสียงทำให้อยากไอ

8.หวัด น้ำมูก ไหล หรือเสมหะลงคอ แน่นจมูก เกิน 2 สัปดาห์

9.นอนกรน เพราะไซนัสอักเสบทำให้เยื่อบุจมูกบวม หายใจออกทางจมูกยากขึ้น ต้องหายใจออกทางปาก ทำให้เพดานอ่อนสั่นเกอดเสียงกรนดังขึ้นได้

สาเหตุของไซนัสอักเสบ

ต้องเป็นหวัดมาก่อน และมีองค์ประกอบพร้อมกันครบทั้ง 3 อย่าง

1.หวัด น้ำมูกไหล

2.แน่นจมูก จากเบื่อบุจมูกบวม

3.มีการสูดหรือซื้ดน้ำมูกลงไปในคอ หรือครืดๆ เอาเสมหะลงคอ

4. เกิดจากรากฟันกรามบนพุ และหนองทะลุเข้าโพรงไซนัสแก้มทำให้เกิดหนองลงคอ มีกลิ่นเหม็นเน่า

การวินิจฉัย

            ไซนัสอักเสบ เป็นได้บ่อยกว่าที่คนทั่วไปคิด และโดยมากคิดว่าเป็นแค่หวัดลงคอ เพราะเมื่อคุณเป็นหวัด น้ำมูกไหล แน่นจมูกมากๆ และมีการสูดน้ำมูกแรงๆ ก็มีโอกาสเกิดไซนัสอักเสบเฉียบพลันได้ภายใน 2-3 วัน วันแรกที่เป็นหวัดโดยมีอาการตามที่กล่าวมาแล้ว

            ดังนั้นผู้ป่วยที่เป็นหวัด แน่นจมูก มีเสมหะลงคอ หรือเจ็บคอเรื้อรัง ไอกลางคืน จึงจำเป็นต้องไปรับการตรวจจากแพทย์ หู คอ จมูก แพทย์จะใช้กระจกส่องตรวจหลังโพรงจมูกว่ามีหนองไหลออกทางจมูกด้านหลังและมาจากโพรงไซนัสหรือไม่ เพื่อให้ไดรับการรักษาและคำแนะนำที่เหมาะสม ไม่ให้เป็นโรคไซนัสอักเสบเรื้อรังต่อไป ในบางรายแพทย์อาจใช้กล้องส่องเข้าไปในรูจมูก เพื่อดูว่ามีหนองจากรูไซนัสหรือมีเนื้องอก เช่น ริดสีดวงในจมูกหรือไม่

            การเอ็กซเรย์ไซนัส ไม่จำเป็นต้องทำเพื่อวินิจฉัยไซนัสอักเสบ เพราะแพทย์ หู คอ จมูก จะสามารถตรวจพบหนองจากไซนัสและทำให้การวินิจฉัยได้อยู่แล้วแต่การส่งตรวจเอ็กซเรย์ไซนัส อาจทำในรายที่แพทย์สงสัยว่ามีหนองคั่งอยู่ในโพรงไซนัสบริเวณแก้มหรือไม่ เพื่อยืนยัน จะได้ทำการเจาะล้างไซนัสเพื่อการรักษาต่อไป

            แต่แพทย์ทั่วไป อาจต้องใช้เอ็กซเรย์ช่วยในการวินิจฉัยไซนัสอักเสบเพราะการตรวจในคอ โดยใช้ไม้กดลิ้นอย่างเดียว ไม่สามารถบอกได้ว่าเป็นไซนัสอักเสบหรือไม่

การเอ็กซเรย์ไซนัส อาจจำเป็นในรายที่มีเนื้องอกหรือก้อนในจมูกก่อนผ่าตัด บางรายที่มีอาการเป็นมาก มีโครงสร้างจมูกผิดปกติหรือเคยได้รับการผ่าตัดไซนัสมาก่อน เพื่อใช้ในการวางแผนผ่าตัดไม่จำเป็นต้องทำทุกรายที่สงสัยว่าไซนัสอักเสบหรือที่จะผ่าตัดรักษาไซนัสอักเสบ

การรักษาไซนัสอักเสบ

1.ห้ามสูดหรือซื้ดน้ำมูกลงคอเด็ดขาด และห้ามการครึดๆ เอาเสมหะลงไปในคอ เพื่อกลืนหรือขลากทิ้ง ถ้าเสมหะลงในคอเองให้กลืนหรือบ้วนทิ้งได้

2.ถ้ามีน้ำมูกให้สั่งน้ำมูกทิ้ง การสั่งทีละข้างจะได้ผลดีกว่า

3.ดื่มน้ำวันละ 3 ลิตร ประมาณ 12 แก้ว จะทำให้มูกที่สร้างในโพรงจมูกและไซนัสมีน้ำมากขึ้น ไม่เหนียวมาก ทำให้เยื่อบุจมูกและไซนัสที่เป็นเซลล์ขนจะพัดโบกเสมหะออกไปได้ง่าย

4.ถ้าผู้ป่วยมีปัญหาเรื่องไตหรือหัวใจที่ต้องจำกัดน้ำต้องปรึกษาแพทย์ก่อน

5.การเป่าลมเข้าไปที่หูชั้นกลาง โดยวิธี VALSAVA จะช่วยลดอาการหูอื้อและป้องกันการเกิดหู    น้ำหนวกได้ ทำโดยบีบจมูกทั้ง 2 ข้างให้แน่น เม้มปากแน่น เหมือนสั่งน้ำมูกมาด้านหน้าจมูก       ห้ามปล่อยมือหรือเปิดปากเมื่อลมออกจมูกและปาก ไม่ได้จะขึ้นไปยังท่อ Eustrachion ไปยังหู       ชั้นกลางทำให้หูหายอื้อได้

6.การเป่าลมเข้าไปที่โพรงไซนัส จะช่วยลดอาการปวดไซนัสบริเวณหน้าผากหรือหัวคิ้วได้ การเป่าลมขึ้นไปที่โพรงไซนัส ทำเหมือน VALSAVA แต่ให้สั่งน้ำมูกค่อยๆ ช้าๆ และนานๆ ถ้าเป่าหรือสั่ง แรง ลมจะขึ้นไปที่หูอาจทำให้ปวดหูได้ เมื่อทำแล้วอาการปวดตื้อๆ ที่หน้าผาก หัวตา และแก้มจะลดลง

7.ยา ต้องกินยารักษาประมาณ 2-3 สัปดาห์ติดต่อกัน

8.ยาพ่นจมูกสเตียรอยด์ อาจใช้เพื่อลดการบวมของเยื่อบุจมูกในรายที่เป็นภูมิแพ้หรือเยื่อบุจมูกบวม         มาก

9.การเจาะล้างไซนัสที่แก้ม จะทำเมื่อตรวจพบหนองในโพรงจมูกแก้มจากการใช้กระจกสะท้อนดูหลังจมูก หรือการส่องกล้องหรือ การเอ็กซเรย์ ไซนัส การเจาะสามารถทำให้ได้โดยการฉีดยาชาและใช้เข็มเจาะเข้าไปในโพรงไซนัสและล้างเอาหนองออกด้วยน้ำเกลือ ใช้เวลาประมาณ 5-10     นาที จะทำให้อาการของผู้ป่วยดีขึ้นอย่างรวดเร็ว

10.        การใช้น้ำเกลือล้างจมูก เพื่อให้มูกที่เหนียวหลุดออกมาได้ผลน้อยกว่าการสั่งน้ำมูก และดื่มน้ำ  มากๆ เพราะจะล้างไดเยงด้านล่างของโพรงจมูกเท่านั้น เหมาะสำหรับเด็กที่ยังสั่งน้ำมูกไม่เป็น         หรือหลังผ่าตัด

11.กรณีที่เป็นโรคภูมิแพ้ ต้องรักษาภูมิแพ้ร่วมด้วย จึงจะทำให้การรักษาไซนัสได้ผลดี