ภาพจิตรกรรมฝาผนังภายในถ้ำอันงดงาม แปลกตา เป็นเอกลักษณ์ไม่เหมือนใครที่ "ถ้ำซำ" พังงา         “พังงา” หนึ่งในจังหวัดดินแดนด้ามขวานฝั่งอันดามันที่อุดมไปสมบูรณ์ไปด้วยทรัพยากรทางการท่องเที่ยว โดยเฉพาะแหล่งท่องเที่ยวทางทะเลของพังงานั้นสวยงามขึ้นชื่อเป็นอย่างยิ่ง ไม่ว่าจะเป็น เกาะสิมิลัน เกาะตาชัย เกาะสุรินทร์ อ่าวพังงา เขาตาปู เกาะปันหยี เขาหลัก นี่โด่งดังไปไกลถึงเมืองนอกเมืองนา เป็นแม่เหล็กดึงดูดนักท่องเที่ยวต่างชาติให้เดินทางเข้ามาเที่ยวชมกันไม่ได้ขาด 
  บรรยากาศตัวเมืองพังงาท่ามกลางขุนเขาแวดล้อม         อย่างไรก็ดีแม้พังงาจะเป็นเมืองท่องเที่ยวขึ้นชื่อ แต่ตัวเมืองพังงากับมีบรรยากาศของบ้านเมืองที่แตกต่างไปจากเขาหลักอย่างสิ้นเชิง
       
       ตัวเขาหลักนั้นคึกคักมากไปด้วยแสงสี
       
       แต่ตัวเมืองพังงานั้นกลับสงบเงียบเรียบง่าย ซึ่งปกติเวลาผมไปเที่ยว“พังงา” ส่วนใหญ่มักจะไม่ค่อยได้ไปพักในตัวเมืองสักเท่าไหร่ แต่กับการไปพังงาหนนี้ ผมเลือกไปตั้งหลักพักค้างในตัวเมืองก่อนจะออกเที่ยวต่อไปตามจุดต่างๆต่อ 
  ยามเช้ากับบรรยากาศ แมกไม้ สายหมอก ขุนเขา ณ ตัวเมืองพังงา         สำหรับตัวเมืองพังงาเวลามาเยือนทีไรผมจะติดใจเสมอ เพราะชอบในบรรยากาศของตัวเมืองเล็กๆ หลวมๆ สงบงาม ที่ต่างอยู่ท่ามกลางแวดล้อมของภูเขาหินปูน ยามเช้า
       
       แต่อย่างไรก็ดีในความสงบก็มีความเคลื่อนไหวให้ได้ค้นหากัน นั่นจึงทำให้ตัวเมืองพังงา มีที่พักเล็กๆ ห้องพักไม่มาก ประเภทบูติค โฮเต็ล หรือที่พักชุมชน ซ่อนตัวอยู่ท่ามกลางบรรยากาศดีๆของแมกไม้ เขาหินปูน อันถือเป็นทางเลือกที่น่าสนใจไม่น้อย อย่างเช่น “ปาล์ม ฮิลล์ รีสอร์ท” ที่น้องที่พังงาแนะนำให้ไปพักนี่ก็บรรยากาศดีทีเดียว ตั้งอยู่ใกล้เขา แวดลอมไปด้วยแมกไม้อันร่มรื่น 
  สายหมอกยามเช้าลอยอ้อยอิ่งผ่านเขารูปช้าง ณ มุมมองบนหอชมวิวปาล์ม ฮิลล์ รีสอร์ท         ส่วนที่ผมชอบมากก็คือที่นี่มีหอชมวิว ที่เมื่อขึ้นไปบนนั้นจะเห็น “เขาช้าง” หรือ “เขารูปช้าง” ที่เป็นสัญลักษณ์ของจังหวัดพังงา(เป็นตราสัญลักษณ์จังหวัด)อย่างชัดเจน โดยเฉพาะในยามเช้าเมื่อขึ้นไปบนหอคอยแล้วมองลงมาจะเห็นสายหมอกลอยอ้อยอิ่ง คลอเคลียกับเขารูปช้างดูสวยงามน่าประทับใจ ซึ่งแม้แต่ในหน้าร้อน ตัวเมืองพังงาก็ยังมีสายหมอกสวยๆงามๆยามเช้าให้ชมกันในหลายจุดด้วยกัน 
  ถ้ำพุงช้าง อันซีนพังงาอันเลื่องชื่อ         สำหรับเขาช้างนั้นมีลักษณะเป็นรูปช้างนอนหมอบ(ต้องมองให้ถูกมุม) ตั้งตระหง่านโดดเด่นอยู่ใจกลางเมือง มี“ถ้ำพุงช้าง”อยู่ด้านใต้ของเขาช้าง ที่ถือเป็นหนึ่งในสถานที่ท่องเที่ยวเลื่องชื่อของตัวเมืองพังงา ซึ่งทางการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย(ททท.) ยกให้เป็นหนึ่งในอันซีนไทยแลนด์ อันเนื่องมาจากความสวยงามและธรรมชาติที่มีลักษณะพิเศษเฉพาะตัว 
  จิตรกรรมฝาผนังในถ้ำซำ         นอกจากถ้ำพุงช้างแล้ว ในเขตเมืองพังงายังมี“ถ้ำซำ”เป็นอีกหนึ่งถ้ำที่มีความน่าสนใจมาก
       
       ถ้ำซำ หรือ โบราณสถานถ้ำซำ (หรือที่คนใต้มักออกสำเนียงว่า “ถ้ำสำ”) ตั้งอยู่ที่บ้านฝายท่า ต.ถ้ำน้ำผุด อ.เมือง ห่างจากตัวจังหวัดประมาณ 5 กม. ที่เป็นถนนสายสวยงามที่น่าปั่นจักรเที่ยวมาก(อ่านข้อมูลเส้นทางปั่นจักรยานจากตัวเมืองสู่ถ้ำซำได้ด้านล่าง) 
  หนองหารซำ ยามเช้า         ถ้ำซำ เป็นถ้ำเล็กๆตั้งอยู่ใต้ขุนเขาหินปูนที่ด้านหน้ามีบึงน้ำขนาดใหญ่ ชาวบ้านเรียกว่า “หนองหารซำ” ที่มีสภาพธรรมชาติที่สวยงามไม่น้อย มองเห็นบึงน้ำขนาดใหญ่มีขุนเขาหินปูนตั้งตระหง่านง้ำ ซึ่งหากไปในวันที่ฟ้าเป็นใจสวยใจ วิวทิวทัศน์ที่นี่จะแจ่มมาก หรือหากใครไปในช่วงเช้า(อย่างที่ผมไป) บางทีก็จะได้เจอกับบรรยากาศน่าสนใจที่แตกต่างกันออกไป กับภาพของสายหมอกที่ลอยไต่ไล่เลี่ยคลอยเคลียขุนเขาและลอยไต่เหนือบึงน้ำที่ดูแล้วมีเสน่ห์ไม่น้อย 
  เส้นทางเดินสู่ถ้ำซำ         ถ้ำซำเป็นดังอันซีนพังงาที่วันนี้ยังมีคนรู้จักกันเฉพาะในวงแคบๆ โดยเดิมเมื่อไม่กี่ปีมานี้นั้น เส้นทางเข้าถ้ำนั้นรกและเปลี่ยว แต่มาวันนี้ได้มีการปรับปรุงทำทางปูนเดินสู่ถ้ำซำเลาะริมบึงผ่านแมกไม้อันร่มรื่น พร้อมมีป้ายติดบอกข้อมูลสั้นๆ(สั้นจริง)ของถ้ำแห่งนี้ว่า "โบราณสถาน ถ้ำซำ Tham Sam Rock Art แหล่งศิลปะถ้ำสมัยต้นรัตนโกสินทร์ (พ.ศ.2394-2453)" ซึ่งจากการปรับปรุงพื้นที่ใหม่นั้นก็ช่วยสร้างบรรยากาศเชิญชวนให้คนน่าเข้าไปเที่ยวถ้ำแห่งนี้มากกว่าแต่ก่อนไม่น้อยเลย 
  เพิงผาแห่งถ้ำซำ         จากทางเดินปูน เดินเข้าไปไม่กี่เมตรก็จะเจอเพิงผาถ้ำที่ตรงก้อนหินใหญ่บริเวณช่วงกลางโถง มีการแกะสลักหิน(ที่ก้อนหินกลางเพิงผา)เป็นรูปทรงพระพุทธรูปแบบหยาบๆ ซึ่งทำให้หลายคนสันนิษฐานว่าที่นี่น่าจะเคยเป็นสถานที่ปฏิบัติธรรมของพระภิกษุสงฆ์มาก่อน 
  รูปสลักพระพุทธรูปใต้เพิงผาถ้ำซำ         ส่วนที่ถือเป็นไฮไลท์และเป็นเสน่ห์ดึงดูดของถ้ำแห่งนี้ก็คือ ตรงบริเวณผนังถ้ำที่น่าสนใจไปด้วยภาพวาดจิตรกรรมฝาผนัง อายุคาดว่าประมาณ 100 กว่าปีที่แล้วตามที่ได้กล่าวมาข้างต้น ตรงกับช่วงปลายรัชกาลที่ 4 ต่อเนื่องถึงสมัยรัชกาลที่ 5 
  โบราณสถานถ้ำซำกับภาพจิตกรรมฝาผนังถ้ำอายุเก่าแก่กว่าร้อยปี         
  ภาพวาดลายเส้น         ภาพจิตรกรรมฝาผนังถ้ำซำมีทั้งที่เป็นภาพลายเส้นและภาพลงสี ขาว ดำ แดง แสดงเรื่องราวทางพุทธศาสนาและวิถีผู้คนในอดีต โดยภาพที่เด่นๆก็มีภาพ คน หญิง-ชาย เด็กผมแกละและผมจุก คนที่ใบหน้าคล้ายตัวหนังตะลุง ภาพคนไว้ผมเปียแต่งกายแบบชาวจีนคล้ายเป็นขุนนางนั่งอยู่บนเกี้ยว ยักษ์ ภาพดอกไม้ นก ม้า เป็นต้น 
  ภาพวาดลงสีที่ยังคงปรากฏลวดลายชัดเจน         
  ภาพวาดยักษ์         ภาพวาดเหล่านี้แม้จะมีบางส่วนสีเลือนไปบ้าง แต่ภาพวาดส่วนใหญ่ยังคงปรากฏสีสันและลวดลายอันชัดเจนให้ชม นั่นคงเป็นเพราะภาพเหล่านี้เขียนในผนังถ้ำใต้เพิงผาที่รอดพ้นจากฝน แดด จึงยังคงสภาพที่ดีอยู่มาถึงจนทุกวันนี้ 
  ภาพวาดคน         
  อีกหนึ่งภาพวาดที่ใต้บรรยากาศปักษ์ใต้         สำหรับภาพจิตกรรมฝาผนังที่นี่แม้จะไม่ใช่งานเนี้ยบ แต่ก็เป็นภาพวาดที่ทรงเสน่ห์ เขียนในอารมณ์ช่างพื้นบ้านที่ดูแล้วดิบๆได้อารมณ์มาก โดยเฉพาะหน้าตาของคนในบางภาพที่วาดออกมาเป็นหน้าตาแบบคนใต้ และถ่ายทอดแววตาอารมณ์ได้อย่างมีชีวิตชีวา นับเป็นงานภาพวาดจิตรกรรมฝาผนังถ้ำที่สวยงาม แปลกตา และมีความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวมาก 
  ถ้ำซำ กับงานจิตรกรรมฝาผนังถ้ำอันแปลกตา น่ายล         แต่กระนั้นถ้ำซำแห่งนี้ก็โชคร้ายพอดูเมื่อมีคนมือบอนมาขูดขีดผนังถ้ำร่วมไปกับภาพโบราณ ซึ่งแม้ที่นี่ทางกรมศิลปากรจะได้มาขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานเอาไว้แล้ว แต่ด้วยความที่ถ้ำซำไม่มีคนมาดูแล จึงพวกคนมือบอนบางคนแอบมาขูดขีดเขียนสลักตัวหนังสือและลวดลายอันไม่พึงประสงค์ไว้ ยังไงๆผมก็ขอฝากไปยังเจ้าของพื้นที่หรือผู้เกี่ยวข้องให้ช่วยกันดูแล รักษา(และป้องกันพวกมือบอน) ถ้ำแห่งนี้ไว้ให้เป็นอย่างดี 
  รอยคนมือบอนที่ทำทิ้งไว้         เพราะถึงแม้ว่าถ้ำซำจะเป็นถ้ำเล็กๆ แต่จากภาพงานจิตรกรรมฝาผนังอันสวยงามแปลกตากับรูปแบบเฉพาะตัวที่เป็นมรดกตกทอดทางภูมิปัญญามาถึงทุกวันนี้ มันก็ทำให้ถ้ำเล็กๆแห่งนี้มากไปด้วยเสน่ห์ และมีคุณค่าอันยิ่งใหญ่ไม่น้อยเลย
       
       ***************************************** 
  ถำ้ซำอยู่ใต้ขุนเขาลูกนี้         โบราณสถานถ้ำซำ หรือ ถ้ำซำ หรือ ตั้งอยู่ที่บ้านฝายท่า ต.ถ้ำน้ำผุด อ.เมือง ห่างจากตัวจังหวัดประมาณ 5 กม. 
       
       สำหรับเส้นทางจากตัวเมืองสู่ถ้ำซำนั้น ทางจังหวัดทำถนนอ้อมเมือง เลาะเลียบไปกับคลองพังงาและเชิงเขาทอย ถนนสายนี้ถือเป็นเส้นทางที่น่าปั่นจักรยานมาก เพราะเป็นถนนสายสวย มีบรรยากาศของขุนเขา สายน้ำ ร่มรื่นไปด้วยแมกไม้ แถมรถยนต์ยังวิ่งกันน้อย (ปั่นแล้วสบายใจไม่ต้องระแวดระวังว่าจะมีรถใหญ่มาสอยจนเกิดเป็นโศกนาฏกรรมนักปั่นเหมือนกับข่าวที่ปรากฏอยู่บ่อยครั้งในบ้านเรา) 
  ถ้ำซำ ถ้ำเล็กๆแต่ทรงคุณค่าไปด้วยงานจิตรกรรมฝาผนังถ้ำอันสวยงามเป็นเอกลักษณ์         ทั้งนี้ผู้สนใจสามารถสอบถามข้อมูลถ้ำซำเพิ่มเติม และสอบถามข้อมูลสถานที่ท่องเที่ยว ร้านอาหาร ที่พัก และการเดินทางไปยังสถานที่ท่องเที่ยวต่างๆในจังหวัดพังงาเชื่อมโยงกับถ้ำซำได้ที่ ศูนย์ประสานงานการท่องเที่ยวจังหวัดพังงา การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) โทร.0-7648-1900-2