เผยวิธีสังเกตคนที่สะท้อนจากตัวละครในวรรณกรรมสามก๊ก
 
สามก๊ก วรรณกรรมจีนอิงประวัติศาสตร์ชื่อดังที่ตีแผ่กลเล่ห์เพทุบาย กลศึกในสนามรบ การชิงรักหักเหลี่ยม ความเคียดแค้นชิงชัง ความซื่อสัตย์ และการให้อภัย
 
โดยหลักคิดเหล่านั้นสามารถสะท้อนออกมาเป็นวิธีสังเกตคนได้ ดังสำนวนที่ว่า

 สร้างสถานการณ์ หวังดูคน
 ไกล แสร้ง ใกล้
 ใกล้ แสร้ง ไกล

 พิเคราะห์นรลักษณ์ ดูจิตใจ
  พิเคราะห์ท่าทาง ดูความสง่า
  พิเคราะห์วาจา ดูคุณธรรม

 หยั่งปฏิธาน ดูความคิด
  หยอกล้อ ดูความหนักแน่น
  ยั่วยุ ดูความตั้งมั่น
  เยินยอ ดูสติ
  นิ่งเฉย ดูความเคลื่อนไหว

 
ซึ่งตีความได้ว่า วิธีอ่านคนจากสามก๊ก ทำได้ 7 วิธี คือ
 
1. ยุแหย่ด้วยเรื่องร้ายดี แล้วสังเกตดูซึ่ง 'ปณิธาน' หรือ ดูความตั้งมั่นและความตั้งใจจริงที่จะทำอะไรให้บรรลุเป้าหมายที่วางไว้ โดยมองทั้งในแง่ดีและแง่ร้าย
 
2. ติเตียน/กล่าวโทษให้อับจน แล้วสังเกตดูซึ่ง 'ปฏิภาณ' หรือ ดูไหวพริบของการเอาตัวรอด
 
3. สอบถามซึ่งกลยุทธ์ แล้วสังเกตดูซึ่ง 'ปัญญา'
 
4. บอกกล่าวซึ่งเคราะห์ภัย แล้วสังเกตดูซึ่ง 'ความกล้าหาญ'
 
5. มอมเมาด้วยสุรา แล้วสังเกตซึ่ง 'อุปนิสัยใจคอ'
 
6. ผูกมัดด้วยอามิสสินจ้าง แล้วสังเกตซึ่ง 'ความสุจริต'
 
7. มอบหมายภาระกิจให้จัดการในเวลาอันจำกัด แล้วสังเกตซึ่ง 'สัจจะ วาจา'
 
วิธีเหล่านี้เป็นการสังเกตคนเบื้องต้นเท่านั้น เพราะอย่างไรแล้วการได้ลองคบหาสมาคม จะทำให้รู้จักกันและกันมากขึ้น เพราะ จิตมนุษย์ใช่ว่าสุดจะหยั่งคาด  

"จิตมนุษย์ใช่ว่าสุดจะหยั่งคาด
สรรพสิ่งสามารถค้นศึกษาได้

เพราะมนุษย์มีอุตตะมะปัญญา
ต่างจากสัตว์สาราโดยทั่วไป

อยากรู้ว่าบ้ายึดในอำนาจ
ลองให้อำนาจก็สิ้นซึ่งสงสัย

อยากรู้จิตคิดโลภประการใด
พอให้ต้องเงินตราก็รู้กล

อยากรู้ว่ามั่นคงในศักดิ์ศรี
ให้ใกล้ชิดสตรีก็เห็นผล

ใคร่รู้ว่าจิตใจใช่หรือคน
กล่อมสุราและจะดลให้เห็นจริง

ใคร่รู้น้ำใจซื่อหรือว่าคด
ให้ลองบทพนันเล่นเห็นทุกสิ่ง

5 ประการกลหยั่งใจได้ตามจริง
รู้ให้ยิ่งกระจ่างไว้เพื่อใช้คน"

สร้างสถานการณ์ หวังดูคน

ไกล แสร้ง ใกล้

ใกล้
แสร้ง ไกล

พิเคราะห์นรลักษณ์ ดูจิตใจ

พิเคราะห์ท่าทาง
ดูความสง่า 

พิเคราะห์วาจา
ดูคุณธรรม

หยั่งปฎิธาน ดูความคิด 

หยอกล้อ
ดูความหนักแน่น

ยั่วยุ
ดูความตั้งมั่น

เยินยอ
ดูสติ

นิ่งเฉย
ดูความเคลื่อนไหว

  การแบ่งคุณภาพของคน
[เหมาะสำหรับผู้บริหาร]

โบราณกล่าวไว้ว่า คุณภาพของคน แบ่งออกได้ 4 ประเภท คือ


1.ประเภทฉลาดและขยัน เขาบอกว่า ให้เลี้ยงไว้
ถ้าส่งเสริมให้ดีแล้วต่อไปภายภาคหน้าจะได้เป็นเจ้าคนนายคน เป็นหัวหน้าหน่วยงานที่มีประสิทธิภาพ
ใช้เป็นแม่ทัพได้



2.ประเภทฉลาดแต่ขี้เกียจ เขาบอกว่า ไม่เป็นไร
ให้ทำงานในเรื่องที่เกี่ยวกับหัวคิด หรือวางแผน จะเหมาะที่สุด
ถ้าเป็นทหารก็ให้เป็นทหารฝ่ายเสนาธิการ



3.ประเภทโง่และขี้เกียจ เขาบอกว่า ก็ไม่เป็นไรอีก
เพียงแต่ต้องคอยจับตาดูหรือคอยแนะนำให้ทำตามเท่านั้น ปล่อยให้ทำเองไม่ได้
ถ้าเป็นทหารก็เป็นได้แค่พลทหาร มีหน้าที่ปฏิบัติตามคำสั่ง



4.ประเภทโง่แต่ขยัน พวกนี้เป็นพวกที่เขาบอกว่า “มีอันตราย” ไม่ว่าจะให้อยู่ในตำแหน่งหน้าที่ใด
ก็ก่อความวุ่นวายเดือดร้อนได้ง่าย พวกที่จัดอยู่ในประเภทหลังนี้
เลี้ยงไว้ไม่เป็นประโยชน์อะไรต่อหน่วยงานหรือสังคม ควรกำจัดทิ้ง