ทำไมปลาแซลมอนถึงเป็นนักเดินทาง?

ปลาแซลมอนมีวิถีชิวิตที่ค่อนข้างแปลก คือ ลูกปลาแซลมอนจะว่ายน้ำจากแหล่งที่มันเกิดออกสู่ท้องทะเลในช่วงฤดูใบไม้ผลิและฤดูร้อน ซึ่งในมหาสมุทรมีสารอาหารที่อุดมสมบูรณ์และพวกมันก็จะเจริญเติบโตถึงที่นั่น ปลาแซลมอนวางไข่ในช่วงฤดูฝนและฤดูหนาวในทะเลสาบน้ำจืดหรือแม่น้ำที่มีปริมาณออกซิเจนสูง พวกมันจะอพยพว่ายทวนกระแสน้ำจากมหาสมุทร หรือแม้แต่ปีนน้ำตกไปยังแม่น้ำแหล่งกำเนิด

 

โดยปลาแซลมอนเพศเมียจะขุดรัง ด้วยปลายหางและวางไข่ หลังจากนั้นตัวผู้จะปล่อยสเปิร์มมาปฏิสนธิกับไข่ ตัวเมียจะใช้หางกลบไข่เพื่อให้ไข่ไม่ถูกกระแสน้ำพัดพาไป งานวิจัยทางวิทยาศาสตร์ที่มีศึกษาพบว่าปลาแซลมอนที่ถูกวิจัยทั้งหมดอพยพกลับมาเพียงร้อยละ 10 ส่วนที่เหลือสูญหายในทะเล สิ่งที่นำทางลูกปลาแซลมอนให้กลับมาวางไข่ได้ถูกต้อง คือกลิ่นเฉพาะของแม่น้ำที่มันเกิดและพฤติกรรมแบบฝังใจในลูกปลาแซลมอนที่เกิดขึ้นทันทีที่มันฟักออกจากไข่ เป็นสิ่งที่ใช้นำทางปลาแซลมอนที่โตเต็มที่จากมหาสมุทรไปยังที่ที่ใช้วางไข่

สรุปว่าปลาแซลมอน จะเดินทางท่องโลกกว้างเมื่อใช้ชีวิตของมันจนเต็มที่ก็จะกลับมายังบ้านเกิดของมัน ที่ๆมันคุ้นเคยและโหยหา (ก่อนที่จะโดนเราๆ ท่านๆ จับมันไปทำซาซิมิ) และวางไข่เพื่อก่อกำเนิดชีวิตปลาน้อยๆต่อไป (แต่จำนวนมากต้องสาบสูญไประหว่างเดินทาง)

แล้วปลาแซลมอนมาเกี่ยวไรกับญี่ปุ่นของเราหละ ?

ก็เพราะว่าในประเทศญี่ปุ่นมีพิพิธภัณฑ์ปลาแซลมอน (Salmon Aquarium) 千歳サケのふるさと館 อยู่ที่ ชิโตะเสะ บนเกาะฮอกไกโดหนะสิ
ที่นั่นเราสามารถได้รับความรู้ต่างๆ ผ่านทางตู้ปลา โปสเตอร์ต่างๆ รวมไปถึงวีดีทัศน์ ที่ให้เราได้รับรู้ถึงวงจรชีวิตของปลาแซลมอน และ ชนิดของแซลมอนต่างๆหนะสิ

คนญี่ปุ่นเรียกแซลมอนว่า ซะเกะ サケ ซึ่งแซลมอนเองก็มีหลายชนิด ดังนี้

 

ชนิดของปลาแซลมอน
ปลาแซลมอนมีทั้งหมด 5 ชนิด ที่นิยมใช้บริโภคกันเป็นอาหาร (สกุล Oncorhynchus)

ปลาแซลมอนชีนุก (Oncorhynchus tshawytscha) มีขนาดใหญ่ที่สุด มีจุดสีดำตามบริเวณ สีข้างด้านบน และหาง จะโตเต็มที่เมื่ออายุได้ 4 ปี ปลาแซลมอนสีชมพู (Oncorhynchus gorbuscha) ลักษณะที่โดดเด่นคือ จะมีกระดูกสันหลังที่โค้งงอมากกว่าปลาแซลมอนชนิดอื่นและมีขนาดเล็กมีอายุเพียง 2 ปี ปลาแซลมอนชัม (Oncorhynchus keta) คล้ายปลาแซลมอนสีชมพู แต่ขนาดจะใหญ่กว่ามีลักษณะเหมือนกับสุนัข ฟันมีขนาดใหญ่ใช้ขับไล่ตัวผู้ตัวอื่นในการหาคู่ ปลาแซลมอนโคโฮ (Oncorhynchus kisutch) มีขนาดปานกลาง และลักษณะจะคล้ายกับปลาแซลมอนชีนุก แต่จะมีขนาดเล็กกว่าผิวมีสีเงิน สีเงินนี้จะดึงดูดให้เป็นเหยื่อของปลาขนาดใหญ่กว่า

การเจริญเติบโตของลูกปลาที่ฟักออกจากไข่แบ่งออกเป็น 3 ระยะ

ลูกอ่อนที่มีขนาดเล็ก (Fry)
ลูกปลาแซลมอนที่มีแถบสีดำอยู่ข้างลำตัว (Parr)
ลูกปลาแซลมอนในวัยที่จะออกจากแหล่งน้ำจืดและมุ่งสู่น้ำทะเล (Smolts)

คุณประโยชน์ของเนื้อปลาแซลมอน

เนื้อปลาแซลมอนมีคุณค่าทางโภชนาการสูง นิยมนำไปแปรรูปต่าง ๆ ทั้ง ปลากระป๋อง หรือเนื้อปลาสด เป็นปลาเศรษฐกิจที่สำคัญที่มีการประมงทั่วโลก รวมถึงการตกเป็นเกมกีฬาด้วย มีการศึกษาพบว่าเนื้อปลาแซลมอนมีัโปรตีนสูง มีกรดอะมิโนที่มีคุณค่า มีวิตามิน A, D, B6, B12 รวมทั้งไนอาซินและไรโบเฟลวิน, ธาตุเหล็ก, แคลเซียม, สังกะสี, แมกนีเซียม และฟอสฟอรัส นับเป็นอาหารที่มีคุณค่าอย่างยิ่ง เหมาะสำหรับเด็กเล็กและผู้สูงอายุ เพราะเป็นเนื้อปลาที่ย่อยง่าย มีประโยชน์ต่อร่างกายสูง นอกจากนี้ยังสามารถลดความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดหัวใจและมะเร็งบางชนิดได้ด้วย