ลอง บุญรอด หรือ รุ่งเลิศ เหล่าดี เกิดเมื่อวันที่ 7 กรกฎาคม 2469 ที่จังหวัดพระตะบอง มณฑลบูรพา เข้ามาเรียนต่อชั้นมัธยมศึกษาที่โรงเรียนมัธยมวัดเบญจมบพิตร จังหวัดพระนคร ต่อจากนั้นเข้าเรียนที่ โรงเรียนเตรียมปริญญา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์และการเมือง หรือ เตรียมธรรมศาสตร์ (ต.มธก.) 2488

 

 

หลังจบการศึกษาเข้าทำงานที่กรมบัญชีกลาง กระทรวงการคลัง ในระหว่างนั้นก็ฟังบรรยายในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์และการเมืองไปพร้อมกันด้วย จนกระทั่งถึงปี 2493 ย้ายมาสังกัดแผนกอินโดจีน ในกระทรวงการต่างประเทศ ได้เงินเดือน 24 บาท

 

แต่ในระหว่างที่เรียน มธก. และเป็นข้าราชการไทยอยู่นั้น รุ่งเลิศ เหล่าดี ก็เข้าร่วมกับ องค์กรยุวชนไทย อันเป็นองค์กรของฝ่ายซ้าย หลังได้รับแรงบันดาลใจจากการอ่านหนังสือพิมพ์มหาชน ของฝ่ายซ้ายในยุคนั้น รวมถึงบทความของอุดม ศรีวสุวรรณ เรื่อง "ทางออกของไทย" และ "ชีวทัศน์" ของประเสริฐ ทรัพย์สุทร

 

ต่อมาเขาเข้าร่วมกับพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย อย่างเต็มตัวในปี ปี 2493 และโอนเข้าเป็นสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์แห่งอินโดจีน แต่ในเวลาไม่นาน หลังได้ทราบข่าวว่า เกิดเหตุฝรั่งเศสสังหารชาวลาวที่เรียกร้องเอกราช เขาจึงแอบหนีออกจากไทยที่บึงกาฬ ผ่านเข้าลาวที่ปากซัน แล้วไปรับการรฝึกโดยเวียดมินห์ในสมรภูมิเดียนเบียนฟู จนกระทั่งเดินทางถึงกัมพูชา อันเป็นบ้านกิดในกาลต่อมา

หลังจากนั้น รุ่งเลิศ เหล่าดี ไม่ได้ใช้ชื่อ รุ่งเลิศ อีก แต่ใช้ชื่อเดิมในภาษาเขมรว่า "นวน เจีย" เข้าร่วมกับพรรคคอมมิวนิสต์แห่งกัมพูชา กระทั่งก้าวขึ้นมาเป็นรองเลขาธิการพรรค เป็นรองแต่เพียง ปล โปต หรือ "พอล พต" ทั้ง 2 คนมีส่วนรับผิดชอบต่อการฆ่าล้างผ่าพันธุ์ชาวกัมพูชาถึงกว่า 2 - 3 ล้านคนในช่วงที่เขมรแดงเรืองอำนาจ

วันที่ 7 สิงหาคม 2557 ศาลพิเศษของสหประชาชาติ ตัดสินจำคุกตลอดชีวิต นวน เจีย หรือ รุ่งเลิศ เหล่าดี ในข้อหาก่ออาชญากรรมต่อมวลมนุษยชาติ

ถอดความจาก "หนุ่ม Nuon Chea ในกรุงเทพฯ (1942-1950)" โดยเออิจิ Murashima