เรื่องราวของพิษที่หลายๆ คนอาจจะยังไม่รู้ ถ้าอย่างนั้นเรามาดูว่าบทความนี้เราจะมาบอกเล่าเรื่องของ “พิษ” ว่าอย่างไรกันบ้าง

กบลูกศรพิษไม่ใช่สัตว์มีพิษ (โดยธรรมชาติ)

ชื่อก็บอกว่า กบลูกศรพิษ แต่มันจะไม่มีพิษได้อย่างไรกัน ? ใช่มันมีพิษ… แต่เราต้องให้มันกินอาหารก่อนนะ !!! โดยพิษที่ชื่อ batrachotoxins (ใช้เคลือบลูกดอกเพื่อการล่า มีฤทธิ์ทำลายระบบประสาท) จะพบได้บนผิวหนังของกบลูกศรพิษ (Poison Dart Frog) ซึ่งเป็นพิษชนิดเดียวกับที่สังเคราะห์จากแมลงที่เป็นอาหารของมัน มีการตรวจสอบกบลูกศรพิษที่ถูกเลี้ยงในสภาวะที่มีการควบคุมแล้วจะไม่ปรากฏพิษบริเวณผิวหนัง โดยพิษ batrachotoxins ก็ถูกค้นพบในนกปาปัวนิวกินีเช่นกัน ซึ่งพิษที่ได้ก็มาจากการกินแมลงที่ชื่อ Melyrid beetles หรือ Choresine นั่นเอง

Melyrid beetles (Choresine) ที่มา http://www.pnas.org

 

คำว่ามีพิษ - Venomous และ Poisonous ไม่เหมือนกัน

  ในภาษาอังกฤษ Venomous และ Poisonous ต่างก็แปลว่า มีพิษ เป็นคำคุณศัพท์ (ADJ: Adjective) ทั้งคู่แต่ใช้งานต่างกัน โดยคำคุณศัพท์สองคำนี้พูดถึงวิธีการส่งสารพิษ สัตว์มีพิษแบบ Venomous จะส่งสารพิษด้วยตัวมันเองเช่น การต่อย ข่วน หรือกัด แต่สัตว์มีพิษแบบ Poisonous จะเป็นพิษแบบที่ไม่ได้ฉีดใส่สัตว์อื่น เช่น มีผิวหนังเป็นพิษ หรือสัตว์ที่มีต่อมพิษซ่อนอยู่ เป็นต้น

 

ไซยาไนด์ (Cyanide) - ยาพิษที่อาจอยู่ในอาหารของคุณ

Mullookkaaran (Wikimedia Commons)

  พืชเศรษฐกิจที่เป็นอาหารหลักของมนุษย์ ได้แก่ ข้าวเปลือก ข้าวสาลี อ้อย เมล็ดถั่วเหลือง มันสำปะหลัง และข้าวโพด จะมีสารประกอบที่หลากหลาย ซึ่งสุดท้ายจะถูกกระบวนการเผาผลาญอาหารของเราทำให้กลายเป็นไซยาไนด์ นอกจากนั้นไซยาไนด์ยังอยู่ใน ถั่วลิม่า อัลมอนด์ ข้าวบาร์เลย์ และเมล็ด หรือเม็ดผลไม้อีกหลายชนิดด้วย

 

การได้รับนิโคตินก็เป็นสิ่งดีต่อตัวเราได้เช่นกัน

  นิโคตินไม่ได้อยู่เฉพาะในใบยาสูบเท่านั้น โดยสารพิษที่ให้ประโยชน์นี้สามารถพบได้ในพืชผักหลายชนิด ได้แก่ มะเขือเทศ พริกไทย มะเขือยาว และกะหล่ำดอก การทานอาหารที่มีสารนิโคตินในปริมาณน้อยจะช่วยลดความเสี่ยงของการเป็นโรคพาร์กินสันได้

 

แอปเปิลอาบยาพิษที่ทำให้สโนไวท์สลบ

  มีพิษบางชนิดที่ทำให้มนุษย์สลบได้เป็นอาทิตย์ โดยถ้าเราอาบแอปเปิลด้วยพิษชื่อ  pufferfish toxins ก็จะทำให้สโนไวท์เป็นอัมพาต และสลบได้ 4 – 20 ชั่วโมงเลยทีเดียว และอาจจะใช้เวลาเป็นอาทิตย์ถ้าใช้ในปริมาณมาก (แต่อย่าให้ถึงตาย)

 

เราสามารถสร้างภูมิคุ้มกันพิษได้บางชนิดเท่านั้น

  พิษจากงู และพืชบางชนิดอาจทำให้เราถึงตายได้ แต่ถ้าได้ในปริมาณน้อยๆ ก็สามารถสร้างภูมิคุ้มกันให้กับเราได้เช่นกัน โดยคนดูแลงูชื่อ Bill Haast จะฉีดพิษงูใส่ตัวของเขาเองอยู่ประจำเพื่อเพิ่มความแข็งแรงของภูมิคุ้มกัน แต่พิษอื่นๆ เช่นสารหนู หรือปรอท ถ้าร่างกายได้รับ และสะสมไว้มากๆ จะทำให้ถึงตายได้

 

Macbeth’s Witches’ Brew (หม้อต้มของแม่มดแห่ง Macbeth) อุดมไปด้วยพิษจริงๆ

ที่มา pluckingdaisies

  Macbeth หนึ่งในนิยายที่เขียนโดย Shakespeare ได้กล่าวถึงส่วนผสมในหม้อต้มของแม่มด ได้แก่ ดวงตาตัวนิวท์ ลิ้นสุนัข และฟันของหมาป่า ซึ่งชื่อส่วนผสมพวกนี้คือชื่อเล่นที่ใช้เรียกพืชมีพิษ โดยชื่อ ฟันหมาป่า (Tooth of Wolf) เป็นชื่อเล่นของพืชที่ได้ฉายาว่า “ราชินีแห่งพิษ” นั่นคือต้น Monkshood ส่วนลิ้นสุนัข (Tongue of Dog) คือพืชที่ชื่อ houndstongue ที่มีสารก่อมะเร็งอยู่ด้วย โดยส่วนผสมพวกนี้จะถูกต้มรวมกับพืชมีพิษชนิดต่างๆ ทำให้ได้ยาพิษที่กระตุ้นความต้องการทางเพศ มีพิษต่อระบบประสาท ทำให้ชาหรือสลบ และทำให้จิตหลอน เป็นต้น การทานยาจากหม้อต้มนี้อาจทำให้ตายได้ และการดมไอระเหยก็จะทำให้รู้สึกงงงวยได้เช่นกัน ไม่แน่ใจว่าแม่มดที่ต้มยาอยู่นั้น จริงๆ แล้วพวกเธอทำไปด้วยความมีสติจริงรึเปล่า

©AMNH/R. Mickens

 

อาวุธเคมี เก่าแก่กว่าที่เราคิด

มนุษย์ใช้พิษเพื่อทำเป็นอาวุธมานานกว่า 3,000 ปี โดยทหารโรมันผลิตอาวุธเคมีด้วยการใส่งูพิษ หรือแมงป่องลงไปในหม้อดินเผา และโยนหม้อดินเผาให้แตกใส่ฐานทัพของข้าศึก