จอมนางแห่งราชสำนักไทย คนที่2 "เจ้าคุณเสือ"

จากภาพ เจ้าคุณเสือในลักษณะหญิงสาวเมืองล้านช้างและลักษณะของหญิงสาวในราชสำนักสยาม

ในเขตพระราชฐานชั้นใน พระบรมหาราชวัง

เจ้าคุณเสือ นามเดิมคือนางคำแว่นหญิงสาวเชื้อสายกษัตริย์เวียงจันทน์ ครั้งเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกเป็นแม่ทัพไปตีเมืองเวียงจันทน์จนแตกพ่ายจึงได้รับนางคำแว่นมาเป็นเมียตามธรรมเนียม เมื่อนางคำแว่นเข้ามาอยู่ในบ้านของท่านเจ้าพระยาได้ไม่นานก็มีปากเสียงกับท่านผู้หญิงนาคผู้เป็นเมียเอกของเจ้าพระยา จนเกิดเรื่องเกิดราวถึงขนาดท่านผู้หญิงต้องออกจากบ้านไปอยู่กับลูกสาวผู้เป็นสนมเอกในพระราชวังกรุงธนบุรี จากนั้นมานางคำแว่นจึงรับตำแหน่งดูแลข้าทาสและความเรียบร้อยในเรือนทั้งหมดแทนท่านผู้หญิงนาค(ท่านผู้หญิงนาค จอมนางแห่งราชสำนักไทย ตอนที่1)

เมื่อเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกได้ปราบดาภิเษกขึ้นเป็นสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก นางคำแว่นจึงได้รับการอวยยศขึ้นเป็นเจ้าจอมแว่น ในตำแหน่งพระสนมเอกและโปรดให้รับใช้ใกล้ชิดเบื้องพระยุคลบาทตลอดรัชกาล เจ้าจอมแว่นเป็นผู้มีอุปนิสัยที่กล้าหาญ ไม่ค่อยจะเกรงกลัวผู้ใดดูเป็นหญิงสมัยใหม่ที่กล้าพูดกล้าคิดเกินหญิงสาวสมัยนั้น แม้กระทั่งเจ้านายในพระราชวงศ์บางพระองค์ก็ออกจะเกรงใจเจ้าจอมแว่นพอสมควร ครั้งหนึ่งพระเจ้าอยู่หัวทรงว่าราชการบนพระที่นั่งและทรงเหน็ดเหนื่อยพระวรกายจนเผลอบรรทมหลับไปแล้วเกิดละเมอขึ้นทำให้เหล่าขุนนางตกใจและไม่รู้ว่าควรจะทำอย่างไร ไม่มีผู้ใดคิดจะกล้าปลุกพระเจ้าอยู่หัว เจ้าจอมแว่นจึงตัดสินใจคานไปที่ใต้พระที่นั่งแล้วกัดนิ้วเท้าพระเจ้าอยู่หัวจนพระเจ้าอยู่หัวรู้สึกพระองค์และตื่นบรรทม ด้วยคุณลักษณะของเจ้าจอมแว่นที่เป็นเช่นนี้ชาววังจึงออกนามท่านว่า เจ้าคุณเสือ เพราะบางครั้งก็ดูดุร้ายและสายตาที่คมกริบน่าเกรงขาม

ครั้งหนึ่งเจ้าฟ้าชายฉิมพระราชโอรสองค์โตที่ประสูติจากท่านผู้หญิงนาค ได้พบรักกับเจ้าฟ้าหญิงบุญรอดจนเจ้าฟ้าหญิงบุญรอดทรงพระครรภ์ขึ้น พระเจ้าอยู่หัวทราบข่าวก็ทรงพิโรธเป็นอย่างมากถึงกับคาดโทษเจ้าฟ้าชายฉิมเลยทีเดียว เมื่อเรื่องราวเป็นเช่นนี้จึงได้ปรึกษากันว่าจะให้เจ้าจอมแว่นช่วยทูลเรื่องนี้ให้พระเจ้าอยู่หัวทรงหายพิโรธ สุดท้ายพระเจ้าอยู่หัวก็ทรงหาพิโรธแล้วให้อภัยเจ้าฟ้าชายฉิมในที่สุด ด้านการทำอาหารนั้นเจ้าคุณเสือมีฝีมือในการปรุงอาหารมาก ดังเช่นว่า พระเจ้าอยู่หัวนั้นทรงโปรดจะเสวยไข่เหี้ยเป็นอย่างยิ่ง แต่ไม่มีใครสามารถหาได้เลยเพราะไม่ใช่ฤดูกาลที่เหี้ยวางไข่ เจ้าจอมแว่นจึงประดิษฐ์ขนมไข่เหี้ยขึ้นตั้งเครื่องถวายแทน (ต่อมาเรียกใหม่ว่า"ขนมไข่หงส์ดังปัจจุบัน)

เมื่อรัชกาลที่1สวรรคต เจ้าจอมท่านใดที่มีพระราชโอรส-พระราชธิดากับพระเจ้าอยู่หัวก็นับได้ว่ามีบุญวาสนาอยู่กินสบายไปเพราะมีลูกให้คอยพึ่งพาได้ เพราะถ้ามีพระราชธิดาก็ต้องอยู่กับพระราชธิดาในวังหลวง แต่ถ้าหากมีพระราชโอรสก็จะได้รับพระราชทานวังออกมาอยู่ข้างนอกกับพระราชโอรส เมื่อถึงรัชกาลที่2 แม้เจ้าคุณเสือจะไม่มีพระราชโอรส-พระราชธิดากับรัชการที่1แต่เจ้าคุณเสือก็ยังคงมีบทบาทในราชสำนักฝ่ายใน ในฐานะของผู้อภิบาลพระราชโอรสของรัชกาลที่ 2(เจ้าฟ้าชายฉิม) เพราะรัชกาลที่2เห็นแก่คุณงามความดีของเจ้าคุณเสือที่สั่งสมมาโดยตลอด

เจ้าคุณเสือถึงแก่อนิจกรรมในช่วงปลายรัชกาลที่ 2 นับได้ว่าเจ้าคุณเสือเป็นพระสนมเอกที่ได้มีอิทธิพลต่อราชสำนักฝ่ายในเป็นอย่างสูง จนชาววังได้ยกย่องให้เป็น “เจ้าคุณข้างใน” ถือเป็นเจ้าคุณคนแรกในพระราชวงศ์จักรี