วันฉลองบรรลุนิติภาวะ 成人の日

เรื่องโดย ต่อจรัส พงษ์สาลี

สวัสดีครับท่านผุ้อ่านทุกท่าน ทุกวันจันทร์ที่ 2 มกราคมของทุกปี สำหรับคนญี่ปุ่นถือเป็น วันหนึ่งที่มีความสำคัญถึงกับได้รับการยกให้เป็นวันหยุดนักขัตรฤกษ์เลยทีเดียว ซึ่งวันนั้น ก็คือ วันฉลองบรรลุนิติภาวะ 成人の日（ seijin no hi ） ถ้าแปลเป็นภาษาอังกฤษ จะได้ว่า Coming of Age day ซึ่งถ้าแปลตามตัวกันจริงๆ ก็คือ วันผู้ใหญ่ หรือวันสำคัญของการก้าวย่างสู่ความเป็นผู้ใหญ่

วันฉลองบรรลุนิติภาวะนี้ ก่อนปี 2000 นั้น ถูกกำหนดไว้เป็นทุกวันที่ 15 มกราคมของทุกปี แต่เนื่องจากมีการเปลี่ยนแปลงทาง ด้านกฎหมาย ทำให้มีการเปลี่ยนวันฉลองบรรลุนิติภาวะนี้ ให้เป็นวันจันทร์ที่ 2 ของเดือนมกราคมแทน เพื่อที่จะมีผลทำให้ เกิดวันหยุด 3 วันติดต่อกัน (คือวันเสาร์ อาทิตย์ และจันทร์) ซึ่งมักเรียกกันโดยทั่วไปว่า ซุปเปอร์มันเดย์ ซึ่งจะเป็นวันหยุดแรก หลังจากเปิดทำงานหลังเทศกาลขึ้นปีใหม่

ในวันฉลองบรรลุนิติภาวะนั้น ทางเมืองต่างๆ จะจัดพิธีมอบประกาศนียบัตร และให้โอวาทกับกลุ่มบุคคลที่ถือว่าเป็นผู้ใหญ่รุ่น ใหม่ ในพิธีบรรลุนิติภาวะ หรือ 成人式（seijin shiki ）

ที่มาของวันฉลองบรรลุนิติภาวะนี้ มีที่มาจากพิธีที่จัดขึ้นในสมัยโบราณเพื่อรับรองว่าเด็กผู้ชายที่มีอายุครบยี่สิบปีบริบูรณ์ได้ เปลี่ยนสถานภาพเป็นผู้ใหญ่เต็มตัวแล้ว เรียกว่า 元服 (genpuku)

ส่วนรูปแบบที่ได้มีการพัฒนามาเป็นวันฉลองบรรลุนิติภาวะอย่างในปัจจุบันนั้น เริ่มมีมา ตั้งแต่หลังหมดสงครามโลกครั้งที่ 2 ในปีโชวะ 21 (ค.ศ. 1946) ทางรัฐบาลต้องการ เสริมสร้างขวัญและกำลังใจให้บรรดาเหล่าชายวัยรุ่นได้มีความหวังที่สดใส โดยในครั้ง แรก เรียกว่า 成年式（seine n shiki） และในอีกสองปีต่อมา ปีโชวะ 23 (ค.ศ. 1948) ได้มีการกำหนดให้ทุกวันที่ 15 มกราคมของทุกปี เป็นวันทีจัดพิธี 成人式（ seijin shiki ） ซึ่งในปี 2000 ได้เปลี่ยนเป็นทุกวันจันทร์ที่ 2 ของเดือนมกราคม

คำว่า 成人（ seijin ） ในภาษาญี่ปุ่นนั้น มีความหมายว่า ผู้ใหญ่ นั่นก็หมายความถึงว่า เป็นผู้ที่มีความรับผิดชอบตัวเอง ได้แล้ว แต่โดยทางปฏิบัติแล้วบุคคลเหล่านี้ ไม่ได้เพิ่งจะบรรลุนิติภาวะในวันทีมีพิธีฉลองบรรลุนิติภาวะนี้หรอกนะครับ ที่ญี่ปุ่น นั้นเขานับอายุกันชนวันเกิด สมมติว่า นาย เอ เกิดวันที่ 30 ธันวาคม 2527 พอวันที่ 30 ธันวาคม 2547 ที่ผ่านมาก็นับว่า ได้บรรลุนิติภาวะทางกฏหมายไปเรียบร้อยแล้ว

ทางหน่วยงานราชการจะทำพิธีมอบประกาศนียบัตรให้กับบุคคลที่มีอายุครบ 20 ปี ในวัน ฉลองบรรลุนิติภาวะนี้ พร้อมๆ กัน แต่ทั้งนี้ก็แล้วแต่เมืองนะครับว่าจะกำหนดให้คนที่เกิด ตั้งแต่เมื่อใดถึงเมื่อใด เข้ารับใบประกาศนียบัตรในแต่ละปี โดยส่วนมากจะกำหนดให้คน ที่เกิดตั้งแต่วันที่ 2 เมษายน 1984 ถึง 1 เมษายน 1985 เป็นกลุ่มที่จะได้เข้ารับ ประกาศนียบัตรในปีนี้ (ญี่ปุ่นมีปีงบประมาณตั้งแต่ 1 เมษายน)

วันฉลองบรรลุนิติภาวะนี้ นับว่า เป็นวันสำคัญวันหนึ่งของชีวิตวัยสาวเลยทีเดียวเชียวนะครับ เพราะว่า ส่วนใหญ่หญิงสาวที่จะ เข้าพิธีฉลองนั้น มักจจะใส่ชุดกิโมโน 着物 (kimono) แขนปล่อยชาย ที่เรียกว่า 振袖 ( furisode) ที่มีสีสันสวยงาม พร้อมทำผมแต่งหน้ากันอย่างเต็มที่ ซึ่งในปัจจุบันนี้ ส่วนใหญ่มักจะนิยมเช่าจากร้านให้เช่าชุดกิโมโน สนนราคาประมาณ 3-4 หมื่นเยน แต่รวมครบชุดทั้งหมด รวมทั้งแต่งหน้าทำผมด้วย ก็ต้องมีค่าใช้จ่ายรวม 7 หมื่นเยนเป็นอย่างน้อย ซึ่งสาวๆ ส่วนใหญ่ก็นิยมกัน สิ่งที่ขาดไม่ได้อีกประการหนึ่งสำหรับสาวๆ ที่แต่งชุดกิโมโน ในวันฉลองบรรลุนิติภาวะนี้ มักจะไปถ่ายรูป ในสตูดิโอ (เหมือนอย่างเช่นคู่บ่าวสาวบ้านเรา นิยมถ่ายรูปในสตูดิโอเก็บไว้นั่นแหล่ะครับ)

สาวๆในชุดฟุริโซเดะ ที่ลงทุนมากสำหรับวันบรรลุนิติภาวะ

เครื่องแต่งกายสำหรับผู้ชายนั้น โดยทั่วไปนิยมใส่ชุดสูท หรือไม่ก็จะเป็นชุดกิโมโนสำหรับผู้ชาย และที่สำคัญอีกประการ หนึ่งคือ วันฉลองบรรลุนิติภาวะสำหรับชายหนุ่มญี่ปุ่น ถือว่าเป็นวันที่มักจะประกาศความเป็นผู้ใหญ่ของตนเองออกมา เช่น การดื่มเครื่องดื่มที่มีอัลกอฮอล์ ได้อย่างถูกต้องตามกฎหมาย ทำให้มีการดื่มฉลองกันมากมาย และบางครั้งได้สร้างความรำคาญ หรือสร้างความวุ่นวายระหว่างพิธีการก็มี อีกทั้งในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ในหลายๆ เมืองที่จัดพิธีการ แต่เกิดปัญหาระหว่าง การดำเนินการ ถึงขนาดเกิดเรื่องเกิดราว เป็นที่กล่าวขานกันไปทั่วสังคมญี่ปุ่น ดังนั้นจึงเป็นทีถกเถียงกันอย่างกว้างขวางว่า พิธีฉลองบรรลุนิติภาวะนั้น จะยังคงมีความจำเป็นที่จะต้องจัดอยู่เป็นประจำทุกปีหรือไม่