ถั่วดำ วิทยาศาสตร์ว่าVigna unguiculata วงศ์ Leguminosae เป็นพืชล้มลุก มีขนสีน้ำตาล ดอกเป็นช่อสีเหลือง ฝักแห้งแตก เปลือกหุ้มเมล็ดเป็นสีดำ มีสารพวกแอนโทไซยานิน โปรตีน ไขมัน คาร์โบไฮเดตร แคโรทีน ไนอะซิน วิตามินบี1 บี2 และสารที่ช่วยบรรเทาอาการปวดลำไส้เล็ก มีสรรพคุณบำรุงเลือด ขับของเหลวในร่างกาย ขับลม ขจัดพิษ บำรุงไต ขับเหงื่อ แก้ร้อนใน บำรุงสายตา เหมาะสำหรับผู้ที่มีอาการบวมน้ำ เหน็บชา ดีซ่าน ไตเสื่อม ปวดเอว ช่วยเพิ่มพละกำลังได้ดี
ถ้าขาดวิตามินบี1 ร่างกายจะอ่อนแอ รู้สึกอ่อนเพลีย กระสับกระส่าย ผู้ที่เสี่ยงต่อโรคความจำเสื่อมรุนแรง จะมีอาการระบบย่อยอาหารไม่ดี ปวดท้อง ท้องผูก ส่วนคนที่วิกลจริตก็มีสาเหตุมาจากขาดวิตามินบี1 หนังสือสมุนไพร 91 ชนิด พิชิตโรค ชุดตำรายาล้ำค่าของหมอโฮจุนที่ UNESCO คัดเลือกให้เป็นมรกดความทรงจำแห่งโลก บันทึกไว้ว่า วิตามินบี1 มีผลดีต่อสมอง ระบบหัวใจ และระบบประสาท และยังสำคัญต่อคนที่ดื่มแอลกอฮอล์และคนที่มีคาร์โบไฮเดตรมากเกินไป ซึ่งวิตามินบี1 พบในต้นอ่อนของเมล็ดพืช ส่าเหล้า ไข่แดง ไม้จำพวกมีฝัก ถั่วดำ มีความเกี่ยวข้องในกระบวนการสร้างและสลายคาร์โบไฮเดรต
ถั่วดำ นำมาทำอาหารได้ เช่น แช่ถั่วดำให้นิ่มแล้วบดทำโจ๊กถั่วดำก็อร่อยดี หรือหุงถั่วดำพร้อมข้าวสวย กินเป็นประจำก็มีประโยชน์ ในเด็กที่อยากเจริญอาหาร บรรเทาอาการแพ้ยา หรือช่วยถอนพิษ ให้นำถั่วดำ 20-30 กรัม มาต้มให้เด็กกินเป็นประจำจะดีต่อสุขภาพ