พิธีกรรมการเหยียบเสนของโนราโรงครู

โนราโรงครูตอนพิธีกรรมการเหยียบเสน

เสนเป็นเนื้องอกที่นูนขึ้นจากระดับผิวหนัง เป็นแผ่น ถ้ามีสีแดง เรียกว่า เสนทอง ถ้ามีสีดำ เรียกว่า เสนดำเสนจะไม่มีอาการเจ็บหรืออาการคัดหรือมีอันตรายถึงชีวติแต่อย่างใด

(ภาพการเหยียบเสนหรือตัดเสนด้วย กริช และ พระขรรค์)

เสนอาจจะงอกบนศีรษะ ใบหน้า หรือส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย ทำให้ดูน่าเกลียด ถ้าเป็นกับเด็กเสนจะโตขึ้นตามอายุ ชาวบ้านและคณะโนราเชื่อว่า เสนเกิดจากการกระทำของ “ผีโอกะแซง” หรือ “ผีเจ้าเสน” หรือเพราะการทำเครื่องหมายของครูหมอโนราหรือตายายโนรา เสนรักษาให้หายได้โดยการเหยียบของโนราในพิธีกรรมโนราโรงครู ผู้เป็นเสนหรือผู้ปกครองต้องจัดเตรียมเครื่องประกอบพิธีมามอบให้โนราใหญ่ ได้แก่ ขันน้ำ หมากพลู ธูปเทียน ดอกไม้ มีดโกน หินลับมีด เงินเหรียญ เครื่องทอง เครื่องเงิน หญ้าคา หญ้าเข็ดมอน รวงข้าว และเงิน ๓๒บาท

(เครื่องประกอบพิธีเหยียบเสน)

พิธีกรรมเริ่มโดยโนราใหญ่เอาน้ำใส่ขันหรือถาดพร้อมอุปกรณ์ต่างๆ ที่เตรียมมา ทำพิธีจุดธูปเทียน ชุมนุมเทวดา ชุมนุมครูหมอโนรา ลงอักขระขอมที่หัวแม่เท้าของโนราใหญ่ แล้วรำท่าแบบเฆี่ยนพรายหรือ “ท่าย่างสามขุม” มีโนราหรือครูหมอโนราในร่างทรงรำประกอบโดยถือกริช พระขรรค์ เสร็จแล้วโนราใหญ่เอาหัวแม่เท้าไปแตะตรงที่เป็นเสนแล้วเหยียบเบาๆ โดยหันหลังให้ผู้เป็นเสน ว่าคาถากำกับ ในขณะเดียวกันโนราหรือครูหมอโนราในร่างทรงเอากริช พระขรรค์ ไปแตะตรงที่เป็นเสนพร้อมกับบริกรรมคาถา ทำเช่นนี้ ๓ ครั้ง เสร็จแล้วเอามีดโกน หินลับมีดและของอื่นๆ ในขันน้ำหรือถาดไปแตะที่ตัวผู้เป็นเสนจนครบทุกอย่าง เป็นเสร็จพิธี จากพิธีกรรมดังกล่าวเชื่อว่า เสนจะค่อยๆ หายไป ถ้าไม่หายให้ทำอีกจนครบ ๓ ครั้ง เสนจะหายไปในที่สุด