นมคือ ของเหลวสีขาวสะอาดสดเป็นปกติ ซึ่งได้จากการรีดจากเต้านมของสัตว์ให้นมต่าง ๆ ที่มีสุขภาพดี เช่น โค กระบือ แพะ แกะ ฯลฯ ในช่วงเวลาอย่างน้อย ๓ วัน ภายหลังคลอดลูก หรือจนกว่าจะปราศจากนมเหลือง

คุณสมบัติของนมโค มีดังต่อไนี้คือ

๑. สีของนม นมโคมีสีขาวอมเหลือง สีขาวเป็นสีของโปรตีนเคซีน (Casein) ส่วนสีเหลืองเป็นสีของคาโรตีน (carotene)

๒. นมมีความเป็นกรด ค่า pH ของนมคือ ๖.๖ ความเป็นกรดของนมเนื่องมาจากโปรตีนและเกลือแร่ของนมเอง

๓. ความถ่วงจำเพาะของนมมีค่าเฉลี่ย ๑.๐๓๒ (ความถ่วงจำเพาะของน้ำมีค่า ๑)

นมปกติจะมีสภาพเป็นของเหลว และมีรสหวานนิด ๆ ส่วนนมที่เสียหรือหมดอายุนั้นจะมีรสเปรี้ยว ๆ กลิ่นหืนหน่อย ๆ และถ้าเสียมากจะตก ตะกอนแข็งตัว นมที่เสียหรือหมดอายุแล้วห้ามดื่ม

นมพร้อมดื่มคือ นมโคที่ผ่านการฆ่าเชื้อโรคด้วยความร้อน หรือนมสดผ่านความร้อน มี ๓ ชนิดคือ

(๑) นมพาสเจอร์ไรซ์ (Pasteurized milk)  คือนมโคที่ผ่านกรรมวิธีฆ่าเชื้อด้วยความร้อนไม่ต่ำกว่า ๖๓ องศาเซลเซียส และคงอยู่ที่อุณหภูมินี้ไม่น้อยกว่า ๓๐ นาที หรือทำให้ร้อนไม่ต่ำกว่า ๗๒ องศาเซลเซียส และคงอยู่ที่อุณหภูมินี้ไม่น้อยกว่า ๑๖ วินาที แล้วทำให้เย็นลงทันทีที่อุณหภูมิ ๕ องศาเซลเซียสหรือต่ำกว่า นี้จะผ่านกรรมวิธีทำนมสดให้เป็นเนื้อเดียวกันหรือไม่ก็ได้

(๒) นมสเตอริไลซ์ (Sterilized milk)  คือนมโคที่ผ่ากรรมวิธีฆ่าเชื้อด้วยความร้อนไม่ต่ำกว่า ๑๐๐ องศาเซลเซียส โดยใช้เวลาที่เหมาะสม ทั้งนี้ต้องผ่านกรรมวิธีทำนมสดให้เป็นเนื้อเดียวกัน

(๓) นม ยู เอส ที (U.H.T. = Ultra high temperature milk or Ultra heat treated milk)  คือ นมโคที่ผ่านกรรมวิธีฆ่าเชื้อด้วยความร้อนไม่ต่ำกว่า ๑๐๐ องศาเซลเซียส ไม่น้อยกว่า ๑ วินาที แล้วบรรจุในภาชนะและสภาวะที่ปราศจากเชื้อ ทั้งนี้ต้องผ่านกรรมวิธีทำนมสดให้เป็นเนื้อเดียวกัน

นมเป็นอาหารธรรมชาติที่มีความสมบูรณ์และมีคุณค่าทางโภชนาการสูง อุดมด้วยแร่ธาตุอาหารครบทุกหมู่ คือ โปรตีน วิตามิน เกลือแร่ คาร์โบไฮเดรต และไขมัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งน้ำตาลนมหรือแล็กโทส (lactose) และโปรตีนที่เรียกว่า เคซีน (casein) จะพบในธรรมชาติคือในนมหรือน้ำนมเท่านั้น นมจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งในการพัฒนาร่างกายและสมองของเด็กและเยาวชน ### ดื่มนมกันรึยังครับ :)