ในห้องเรียนวันหนึ่ง ไอสไตน์ถามนักเรียนว่า 
" มีคนซ่อมปล่องไฟสองคน กําลังซ่อมปล่องไฟเก่า 
พอพวกเขาออกมาจากปล่องไฟ 
ปรากฏว่า คนหนึ่งตัวสะอาด 
อีกคนตัวเลอะเทอะ เต็มไปด้วยเขม่า 
ขอถามหน่อยว่า คนไหนจะไปอาบน้ำก่อน " 

นักเรียนคนหนึ่งตอบว่า 
" ก็ต้องคนที่ตัวสกปรกเลอะเขม่าควันสิครับ " 

ไอสไตน์ พูดว่า 
" งั้นเหรอ คุณลองคิดดูให้ดีนะ 
คนที่ตัวสะอาด เห็นอีกคนที่ตัวสกปรกเต็มไปด้วยเขม่าควัน 
เขาก็ต้องคิดว่าตัวเองออกมาจากปล่องไฟเก่าเหมือนกัน 
ตัวเขาเองก็ต้องสกปรกเหมือนกันแน่ๆเลย 
ส่วนอีกคน เห็นฝ่ายตรงข้ามตัวสะอาด ก็ต้องคิดว่า 
ตัวเองก็สะอาดเหมือนกัน 
ตอนนี้ ผมขอถามพวกคุณอีกครั้งว่า 
ใครที่จะไปอาบน้ำก่อนกันแน่ " 

นักเรียนคนหนึ่งพูดขึ้นมาด้วยความตื่นเต้นว่า 
" อ้อ ! ผมรู้แล้ว พอคนตัวสะอาดเห็นอีกคนสกปรก 
ก็นึกว่าตัวเองต้องสกปรกแน่ แต่คนที่ตัวสกปรก 
เห็นอีกคนสะอาด ก็นึกว่าตัวเองไม่สกปรกเลย 
ดังนั้นคนที่ตัวสะอาดต้องวิ่งไปอาบน้ำก่อนแน่เลย 
..... ถูกไหมครับ...." 

ไอสไตน์มองไปที่นักเรียนทุกคน นักเรียนทุกคน 
ต่างเห็นด้วยกับคําตอบนี้ 
ไอสไตน์ ค่อยๆพูดขึ้นอย่างมีหลักการและเหตุผล 
" คําตอบนี้ก็ผิด ทั้งสองคนออกมาจากปล่องไฟเก่าเหมือนกัน 
จะเป็นไปได้ไงที่คนหนึ่งสะอาด อีกคนหนึ่งจะสกปรก 
นี่แหละที่เขาเรียกว่า " ตรรก "

เมื่อความคิดของคนเราถูกชักนําจนสะดุด 
ก็จะไม่สามารถแยกแยะและหาเหตุผล 
แห่งเรื่องราวที่แท้จริงออกมาได้ นั่นคือ " ตรรก " 

จะหาตรรกได้ก็ต้อง กระโดดออกมาจาก 
" พันธนาการของความเคยชิน " 
หลบเลี่ยงจาก 
" กับดักทางความคิด " 
หลีกหนีจาก 
" สิ่งที่ทําให้หลงทางจากความรู้จริง " 
ขจัด 
" ทิฐิแห่งกลมสันดาน " 

จะหา ตรรก ได้ก็ต่อเมื่อ คุณสลัดหมากทั้งหมด 
ที่คนเขาจัดฉาก วางล่อคุณไว้