"อุทยานแห่งชาติลำน้ำน่าน" ได้รับการประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติ เมื่อวันที่ 30 กันยายน 2541 อยู่ในพื้นที่ อ.ท่าปลา อ.น้ำปาด จ.อุตรดิตถ์ และ อ.เมือง จ.แพร่ 

สาเหตุที่ได้ชื่อว่า อุทยานลำน้ำน่าน ก็เพราะที่แห่งนี้เคยมีแม่น้ำน่านไหลผ่าน มีจุดกำเนิดอยู่ที่อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน ก่อนที่จะไหลผ่านจังหวัดอุตรดิตถ์ พิษณุโลก พิจิตร และนครสวรรค์ เพื่อไปรวมกับแม่น้ำอีก 3 สายที่ปากน้ำโพ แล้วเปลี่ยนชื่อมาเป็นแม่น้ำเจ้าพระยา

ก่อนที่จะมีการสร้างเขื่อนสิริกิติ์ ช่วงฤดูฝนของทุกปีในบริเวณนี้มักเกิดปัญหาน้ำท่วมริมตลิ่งแม่น้ำน่านอยู่เสมอ จนกระทั่งปี 2511 รัฐบาลจึงลงมือสร้างเขื่อนสิริกิติ์เพื่อแก้ปัญหา จากแม่น้ำน่านกลายมาเป็นเขื่อนสิริกิติ์ เหนือสันเขื่อนฯเกิดเป็นอ่างเก็บน้ำ เป็นปริมาณน้ำมหาศาลกักเก็บไว้ใช้ในการเกษตร ขณะที่ลุ่มแม่น้ำน่าน ก็เกิดแหล่งท่องเที่ยวขึ้นหลายแห่ง แต่ที่รู้จักมาก คือ "อุทยานแห่งชาติลำน้ำน่าน"

สภาพพื้นที่ของอุทยานแห่งชาติลำน้ำน่าน เป็นเทือกเขาสลับซับซ้อนที่อยู่สูงกว่าระดับเก็บกักน้ำสูงสุดของเขื่อนสิริกิติ์ ประกอบด้วยดอยเล็กดอยน้อย เช่น ดอยแม่แนง ดอยสันผักเหียก ดอนสันผาหมู ดอยปางม่วงคำ ดอยผาตืบ ดอยจะคาน เขาหาดหล้า เขาหวยจันทร์ ภูม่อนกระต่าย และภูขอนแก่น เป็นป่าต้นน้ำสาขาที่ไหลลงอ่างเก็บน้ำ 

ด้วยลักษณะภูมิประเทศที่มีเทือกเขาสูงทับซ้อนยาวเหยียด ทำให้บริเวณนี้มีอากาศเย็นตลอดปี ปกคลุมไปด้วยป่านานาชนิด ผลัดใบเปลี่ยนสีหลากหลายเมื่อเข้าสู่ฤดูต่างๆ เป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์หายากนานาชนิด ไม่ว่าจะเป็นเก้ง กวางป่า กระจง เลียงผา หมูป่า ลิง ชะนี อีเห็น เม่น กระต่ายป่า กระรอก ไก่ป่า นกหลายพันธุ์ เป็นต้น เหมาะแก่การท่องเที่ยว

บริเวณอ่างเก็บน้ำเขื่อนสิริกิติ์ เป็นเสมือนทะเลสาบขนาดใหญ่ เนื่องจากเขื่อนขวางกั้นลำน้ำน่าน ทำให้ภายในอ่างเก็บน้ำมีเกาะแก่งเกิดขึ้นมากมาย มีทัศนียภาพงดงามเหมาะสำหรับการล่องเรือชมทิวทัศน์ สามารถล่องไปได้ไกลถึงจังหวัดน่าน ซึ่งมีอาณาเขตติดต่อกับอุทยานแห่งชาติศรีน่าน 

ขึ้นเหนือไปเล็กน้อยตามเส้นทางที่ผ่านภูเขาสูงต่ำถนนคดเคี้ยวมุ่งหน้าสู่ ต.นางพญา อ.ท่าปลา จะพบน้ำตกเชิงทอง อยู่ระหว่างเส้นทางเข้าสู่ ต.นางพญา เป็นน้ำตกขนาดเล็กริมถนน น้ำใสสะอาด เย็นสบาย เหมาะสำหรับการแวะพักระหว่างทาง ก่อนที่จะเดินทางไปเที่ยวชมภูพญาพ่อ

ภูพญาพ่ออยู่ในตำบลนางพญา เป็นจุดแบ่งเขตแดนระหว่างจังหวัดแพร่กับอุตรดิตถ์ ด้วยความสูงจากระดับน้ำทะเลถึง 1,350 เมตร ทำให้ภูพญาพ่อเป็นจุดชมวิวที่ดีที่สุด มองเห็นทิวทัศน์ที่อุดมสมบูรณ์ไปด้วยป่า หากเป็นฤดูหนาวจะสัมผัสกับทะเลหมอกสีขาว 

คนที่นี่เรียกทะเลสาบเหนือเขื่อนสิริกิติ์ว่า ทะเลสาบสุริยัน-จันทรา วิธีชมความงามของทะเลสาบแห่งนี้ จะต้องเดินทางด้วยแพแบบค้างคืน สัมผัสสายลมแสงแดด ล่องชมความงามกลางผืนน้ำกว้าง 

ทำไมถึงเรียกว่า ทะเลสาบสุริยัน-จันทรา??

ก็เพราะช่วงเวลาที่ดวงตะวันกำลังจะสิ้นแสง ลาลับขอบฟ้าทางทิศตะวันตก ณ ที่แห่งนี้จะมีความงดงามไม่น้อยหน้าที่ใดในเมืองไทย ในเวลาเดียวกัน บนฟากฟ้าฝั่งทิศตะวันออกก็จะเห็นดวงจันทร์แวะมาทักทายให้เห็น ซึ่งช่วงเวลาที่เหมาะสมที่จะได้ชมความงามแบบนี้ ก็คือ ช่วงเดือนมกราคมถึงเมษายน และสิงหาคมถึงธันวาคมของทุกปี

ดังนั้น หน้าหนาวที่กำลังจะเยือนในอีกไม่กี่อึดใจนี้ ใครอยากชมความงามของสุริยัน-จันทรา ในเวลาเดียวกัน ลองมาที่นี่

รับรองไม่ผิดหวัง!!