เวลาเดินห้างสรรพสินค้า สิ่งหนึ่งที่คนญี่ปุ่นประหลาดใจ คือ ท่าทีสบายๆ ของพนักงานขาย พนักงานบางคนก็แต่งหน้าบ้าง จับกลุ่มเม้าท์กันบ้าง แอบกินขนมหลังเคาน์เตอร์บ้าง ไม่ค่อยสนใจลูกค้าเท่าไร คนญี่ปุ่นเห็นภาพดังกล่าวแล้วก็....ปลื้มใจมาก เธอเม้าท์ไปกินไปก็ดีแระ ฉันจะได้ดูของได้อย่างสบายใจ อารมณ์ประมาณนั้น
 

ในทางกลับกัน พนักงานในห้างญี่ปุ่นจะเป๊ะเว่อร์ค่ะ ตั้งแต่เสื้อผ้า หน้า ผม เขาจะถูกฝึกวิธีการโค้งคำนับลูกค้า วิธีการทักทายและพูดคุยกับลูกค้า และแน่นอนวิธีการแนะนำสินค้า
 

พนักงานในห้างร้านญี่ปุ่นจะใส่ใจลูกค้ามากถึงมากที่สุด เพราะห้างญี่ปุ่นจะมีบรรยากาศไฮโซนิดๆ ของแพงกว่าร้านรวงข้างนอก การบริการก็ต้องเลิศเลอ
 
ตอนอยู่มหาลัยปี 3 ดิฉันเคยแอบใช้ชื่อ “น.ส.คิมูระ” แฝงกายเข้าไปขายปีกไก่ทอดในห้างไดมารู (เพื่อนชวน) แม้ว่าดิฉันไปขายไก่ทอดแค่ 2 วัน แต่ทางห้างก็บังคับให้ดิฉันไปอบรมคอร์สมารยาท 3 ชั่วโมง และกวดขันเรื่องเครื่องแบบและทรงผมมาก พนักงานจะไม่ใช้ประตูทางเข้าออกเหมือนกับลูกค้าค่ะ ถ้าจะไปเข้าห้องน้ำหรือทานอาหาร จะมีประตูลับสำหรับให้พนักงานใช้โดยเฉพาะ ทุกอย่างเป็นระเบียบและเคร่งครัดมากเลยค่ะ

นอกจากทางเดินลับแล้ว เรายังมีรหัสลับในหมู่พนักงานด้วยกันค่ะ เวลาพนักงานคุยกันหรือสื่อสารกันในร้าน เขาจะใช้ศัพท์เฉพาะเพื่อไม่ให้ลูกค้ารู้เรื่องว่าเขาคุยอะไรกันอยู่ วันนี้เกตุวดีขอนำรหัสลับของห้างร้านต่างๆ ในญี่ปุ่นมาเปิดโปงให้ชาวไทยได้ทราบกันค่ะ

1. “นั่นใช่คุณคาวานากะหรือเปล่า”

ห้างสรรพสินค้าแห่งหนึ่งมีการตั้งรหัสลับๆ เรียกลูกค้าผู้ไม่น่าจะประสงค์ดีว่า “คุณคาวานากะ” คุณคาวานากะ หมายถึง ลูกค้าที่มีท่าทีจะเข้ามาขโมยสินค้า เวลาพนักงานห้างจะเตือนกันให้คอยจับตาดูขโมย เขาจะใช้คำพูดว่า “นั่นใช่คุณคาวานากะหรือเปล่านะ?” หรือ “ฉันคิดว่าคุณคาวานากะอยู่ตรงโน้น”

ส่วนทำไมถึงใช้คำว่า “คาวานากะ (แปลว่ากลางแม่น้ำ)” ดิฉันก็ไม่ทราบเหมือนกันค่ะ
 

2. “ระวัง มีผู้โดยสารยืนอยู่บริเวณรางรถไฟ”

อันนี้เป็นรหัสลับของรถไฟสาย JR หากท่านได้ยินเสียงประกาศบริเวณสถานีว่า “ต้องขอประทานโทษผู้โดยสารทุกท่าน รถไฟออกช้ากว่ากำหนดเนื่องจากมีผู้โดยสารยืนอยู่บริเวณรางรถไฟ” ท่านอาจนึกว่า มีใครกระโดดฆ่าตัวตายตรงรางรถไฟหรือเปล่า หรือมีใครตกลงไปบนรางรถไฟหรือเปล่า 

ตอนที่เกตุวดีอยู่ญี่ปุ่น ก็ได้ยินเสียงประกาศแบบนี้บ้างค่ะ มองๆ ไปรอบๆ ชานชาลาและรางรถไฟ ไม่เห็นมีใครกระโดดอะไรเลย ทุกอย่างดูปรกติมาก ดิฉันแปลกใจนิดๆ แต่ไม่ได้คิดอะไรจนมาหาข้อมูลเขียนบทความนี้แหละค่ะ....

เพื่อนๆ ทราบไหมคะ อันที่จริงแล้ว พนักงานรถไฟ JR ใช้รหัสนี้เพื่อสื่อว่า “มีโรคจิตบนรถไฟ กำลังดำเนินการจับตัวอยู่ เลยต้องหยุดรถไฟชั่วคราว” ครั้นจะประกาศออกไมค์ว่า “เฮ้ย จับโรคจิต”อาจทำให้ผู้โดยสารแตกตื่นได้ ก็เลยต้องบอกกันอ้อมๆ แบบนี้แหละค่ะ
 

(หมายเหตุ: กรณีมีคนพลัดตกลงไปบริเวณรางรถไฟจริงๆ ก็ใช้ประโยคเดียวกันนี่แหละจ้ะ)

3. “เมนูซูชิ ภูเขาแล้วนะ”

อย่าเพิ่งคิดในใจว่า “อะไรของมันวะ?” นะคะ...อะแฮ่ม ก็บอกแล้วไงว่าเป็นรหัสลับ คนธรรมดาอย่างเราฟังไม่รู้เรื่องหรอกค่ะ ประโยคนี้ใช้กันในวงการร้านเหล้า (ร้านอิซากายะ) คำว่า “ภูเขา” หมายถึง เมนูที่ขายหมดแล้ว ส่วน “แม่น้ำ” หมายถึง เมนูแนะนำวันนี้ค่ะ

เพราะฉะนั้น พ่อครัวอาจตะโกนบอกพนักงานเสิร์ฟว่า “เมนูพิเศษวันนี้ ภูเขานะ”  ก็จะแปลว่า เมนูพิเศษสำหรับวันนี้ ขายหมดแล้วจ้า 
 

4. “ไปโยโกฮาม่าก่อนนะคะ”

คุณเข้าไปในร้านจำหน่ายเครื่องใช้ไฟฟ้าแห่งหนึ่งในโตเกียว คุณได้ยินพนักงานสาวคนหนึ่งบอกกับเพื่อนพนักงานว่า“ฉันไปโยโกฮาม่าก่อนนะ” 

คุณคิดในใจ โห....ไปถึงโยโกฮาม่าเลยเหรอ จากโตเกียวไปก็เกือบชั่วโมงเลยนะเนี่ย หล่อนไปทำอะไรยะ แต่สิบนาทีต่อมา คุณเห็นพนักงานสาวคนเดิมกลับมายืนตำแหน่งเดิมอีกครั้ง เอ๊ะ....ไหนหล่อนบอกว่าหล่อนจะไปโยโกฮาม่าไง 

จริงๆแล้ว คำว่า “ไปโยโกฮาม่า” เป็นรหัสลับ แปลว่า “ไปเข้าห้องน้ำ” ค่ะ ภาษาญี่ปุ่น “ไปชิ้งฉ่อง” คือคำว่า “โอะ-ชิก-โกะ” ซึ่งถ้าแปลงเป็นตัวเลขซึ่งพ้องเสียงกัน จะเป็นเลข “0-4-5” ซึ่งเป็นรหัสโทรศัพท์ของเมืองโยโกฮาม่า เขาก็เลยใช้ศัพท์คำนี้เพื่อสื่อสารลับๆ ว่า “ไปชิ้งฉ่องก่อนนะจ๊า ฝากร้านด้วย” รหัสนี้ ลึกลับซับซ้อนเนอะ 
 

นอกจากนี้ บางร้านกำหนดรหัสการแอบไปเข้าห้องน้ำของพนักงานแตกต่างกันไป เช่น ถ้าไปชิ้งฉ่อง ก็ให้บอกว่า “ขอไปเบอร์ 10 ก่อนนะครับ” ถ้าไปธุระหนัก ก็เป็นเบอร์ 20 ค่ะ 

5. เพลงนี้มีความหมาย...

หากท่านไปเดินช้อปปิ้งห้างญี่ปุ่นในวันฝนตก พนักงานจะใส่ถุงพลาสติกครอบถุงกระดาษของห้างให้อีกทีหนึ่งเพื่อไม่ให้ถุงกระดาษเปื่อยเวลาเปียก อันนี้เป็นหนึ่งในสุดยอดความประทับใจในประสบการณ์ช้อปปิ้งที่ญี่ปุ่นของดิฉัน.... แต่นั่น....ไม่ใช่ประเด็นค่ะ
 

ประเด็นคือ ในห้างไม่มีหลังคาโปร่งใส ไม่เห็นบรรยากาศด้านนอก พนักงานรู้ได้อย่างไรนะว่า ข้างนอกฝนตกแล้ว .... คำตอบคือ หากเมฆครึ้มๆ ฝนตั้งเค้า ทางแผนกบริหารส่วนกลางของห้างจะเปิดเพลง“Raindrops keep falling on my head” ค่ะ เมื่อพนักงานได้ยินเพลงนี้ปุ๊บ ก็จะรีบเตรียมถุงพลาสติกใสออกมาใส่ให้ลูกค้า

ส่วนหากยอดขายวันนี้ทะลุเป้าที่วางไว้ ทางห้างจะเปิดเพลง “Truth” ซึ่งเป็นเพลงหลักที่ใช้ประกอบการแข่งรถ Formular 1 ในประเทศญี่ปุ่นค่ะ...เพลงแนวป๊อปร็อค มันส์ๆ แทน ... แหม่ เข้าใจคิดกันนะ