เรื่องโดย : karenchan www.marumura.com

อาหารญี่ปุ่น เป็นที่นิยมแพร่หลายไปทั่วโลก ไม่ว่าจะชนชาติใดก็ย่อมต้องเคยรับประทานอาหารญี่ปุ่น รวมถึงในประเทศไทยของเราเอง อาหารญี่ปุ่นก็เป็นที่นิยมเป็นอย่างมาก สังเกตได้จากการที่มีร้านอาหารญี่ปุ่นเกิดขึ้นทั่วไป และแน่นอนว่าคนไทยที่ชื่นชอบอาหารญี่ปุ่นก็มีจำนวนมากเช่นกันค่ะ

อาหารญี่ปุ่น หรือที่ภาษาญี่ปุ่นเรียกว่า  nihon ryouri หรือ washoku หมายถึง อาหารพื้นเมืองของประเทศญี่ปุ่นก่อนการสิ้นสุดการปิดประเทศหรือซะโกกุ Sakoku เมื่อค.ศ. 1868 แต่ในความหมายที่กว้างขึ้นนั้น จะรวมถึงอาหารที่ใช้ส่วนผสมและวิธีการทำอาหารซึ่งรับมาจากต่างประเทศภายหลังการเปิดประเทศด้วย อาหารญี่ปุ่นนั้นมีชื่อเสียงด้านการเน้นอาหารตามฤดูกาล (shun), คุณภาพของวัตถุดิบ และการจัดวาง

อาหารญี่ปุ่นถูกพัฒนามานานหลายศตวรรษ อันเป็นผลจากการเปลี่ยนแปลงของสังคม การเมืองในประเทศ และอิทธิพลจากการรับวัฒนธรรมตะวันตกเข้ามา  โดยในปัจจุบัน อาหารญี่ปุ่นจะประกอบด้วยอาหารจานหลัก shushoku ได้แก่ ข้าวหรืออาหารเส้น ซุป และกับข้าวหรือโอะกะซุ okazu ซึ่งทำจาก ปลา เนื้อสัตว์ ผัก และเต้าหู้ ปรุงรสด้วยดะชิ (หัวเชื้อน้ำซุป) มิโซะ (เต้าเจี้ยวญี่ปุ่น) และโชยุ (ซีอิ๊วญี่ปุ่น) ทำให้อาหารญี่ปุ่นส่วนมาก มีไขมันต่ำ แต่มีปริมาณเกลือสูง

อาหารญี่ปุ่นมาตรฐานจะประกอบด้วยกับข้าวอย่างน้อยหนึ่งอย่าง ข้าวญี่ปุ่น (gohan) หนึ่งชาม ซุปหนึ่งถ้วย และผักดองหรือสึเกะโมะโนะ (tsukemono) คือเครื่องเคียง 

ญี่ปุ่นเป็นประเทศที่เป็นเกาะ ทำให้ชาวญี่ปุ่นบริโภคอาหารทะเลในปริมาณมาก ในอดีตชาวญี่ปุ่นไม่นิยมบริโภคเนื้อสัตว์ใหญ่ จนเมื่อมีการเปิดประเทศ ชาวญี่ปุ่นจึงรับวัฒนธรรมการรับประทานเนื้อสัตว์เข้ามา และเป็นที่นิยมมากขึ้นเรื่อยๆ จนปัจจุบัน

อาหารเส้นก็เป็นอาหารอีกประเภทหนึ่งที่คนญี่ปุ่นนิยมบริโภคกันเป็นจำนวนมาก เช่น โซบะ (เส้นเล็กสีน้ำตาล ทำจากแป้งบัควีท) และอุด้ง (เส้นหนาสีขาว ทำจากแป้งสาลี) อาหารเส้นสามารถรับประทานแบบร้อนและเย็น คู่กับน้ำซุปที่ทำจากดะชิผสมโชยุ อาหารเส้นอีกประเภทหนึ่งที่ได้รับความนิยมอย่างมากในช่วงศตวรรษที่ผ่านมาคือ ราเม็ง ซึ่งเป็นบะหมี่ในน้ำซุปแบบจีนที่ทำจากเนื้อสัตว์ และปรับปรุงโดยชาวญี่ปุ่นจนมีเอกลักษณ์ของตนเอง

นอกจากอาหารญี่ปุ่นแท้ๆ แล้ว ชาวญี่ปุ่นในปัจจุบันยังนิยมบริโภคอาหารแบบตะวันตกกันอย่างแพร่หลาย ซึ่งอาหารแบบตะวันตกหลายชนิดถูกคิดค้นขึ้นในระหว่างช่วงสิ้นสุดการปิดประเทศ หรือซะโกะกุ และช่วงต้นของการปฏิรูปสมัยเมจิ เมื่อ ค.ศ. 1868 โดยเรียกอาหารนั้นว่า โยโชะกุ (youshoku) ซึ่งย่อมาจากคำว่าอาหารตะวันตก seiyoushoku และเรียกภัตตาคารที่ขายอาหารตะวันตกว่า โยโชะกุยะ (youshokuya) หรือภัตตาคารอาหารตะวันตก

ชาวญี่ปุ่นบริโภคโยโชะกุอย่างมากในชีวิตประจำวัน ทั้งที่ขายในภัตตาคารและทำรับประทานกันเองในครอบครัว โยโชะกุหลายชนิดนิยมรับประทานกับข้าวและซุปมิโสะ และรับประทานด้วยตะเกียบ อย่างไรก็ตาม ชาวญี่ปุ่นยังคงแยกอาหารประเภทนี้ว่าเป็นอาหารแบบตะวันตก หรือโยโชะกุ และเรียกอาหารแบบญี่ปุ่นดั้งเดิมว่า วะโชะกุ 

โยโชะกุที่เป็นที่นิยมในปัจจุบัน เช่น แกงกะ-หรี่ญี่ปุ่น(karei) ทงคัตสึ ((tonkatsu) แฮมเบอร์เกอร์ (hanbaagu) โคร็อกเกะ ( korokke) โอะมุไรซึ (omu-raisu) หรือข้าวผัดห่อไข่ เป็นต้น

เป็นไงคะเพื่อนๆ เริ่มหิวกันแล้วล่ะสิ อาหารญี่ปุ่นเนี่ยนอกจากจะอร่อยแล้วยังมีรายละเอียดที่น่าสนใจด้วยนะคะ  เพื่อนๆ คนไหนที่ไม่ค่อยได้ทานอาหารญี่ปุ่นก็ลองไปหาทานกันดูนะคะ อาหารญี่ปุ่นอร่อย มีประโยชน์ และทำขึ้นมาอย่างประณีตไม่แพ้ชาติใดในโลกเลยล่ะค่ะ ^^