จันทบุรีเป็นหัวเมืองชายทะเล เดิมตั้งอยู่ที่ ต.บ้านลุ่มฝั่งตะวันตกของแม่น้ำจันทบุรี ภูมิประเทศไม่เหมาะจะเป็นฐานทัพ รัชกาลที่ 3 ทรงเกรงว่าญวนจะมายึดเอาได้จึงโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ (ดิศ บุนนาค) เลือกหาชัยภูมิ มาได้ที่บ้านเนินวง เป็นเนินเล็กๆ พื้นที่สูงสามารถเห็นข้าศึกถึงปากแม่น้ำจันทบุรี เหมาะแก่การตั้งมั่นอย่างยิ่ง จึงลงมือสร้างเมื่อพ.ศ.2377 สร้างอย่างถูกหลักยุทธศาสตร์ โดยสร้างเป็นเมืองป้อม เมืองป้อมเนินวง เป็นรูปสี่เหลี่ยมมีพื้นที่ประมาณ 270 ไร่ สร้างกำแพงสูง ๖ เมตร ล้อมรอบมีป้อม คูน้ำ แลtประตูสี่ทิศ มีปืนใหญ่จุกช่องตามกำแพงเมือง ตั้งเรียงรายไปตามช่องใบเสมา ตั้งจังก้าพร้อมทำการยิง และเป็นปืนใหญ่ที่ขนาดกว้างปากลำกล้องน่าจะเกิน ๑๕๕ มม.

ค่ายเนินวง เป็นโบราณสถานที่อยู่ใกล้ตัวเมืองในเขต อ.เมือง จันทบุรี เป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์เมืองจันทร์ และเป็นแหล่งโบราณคดี ที่มีสวนผลไม้ของชาวบ้านอยู่ในพื้นที่ คือ สวนสละ ที่มีชื่อเสียงของจันทบุรี ที่เรียกกันว่า "สละเนินวง"

กรมศิลปากรได้เริ่มมีการดำเนินการศึกษาค้นคว้า วิจัยทางด้านโบราณคดีใต้น้ำขึ้นในประเทศไทยซึ่งจากการปฏิบัติงานสำรวจและขุดค้นแหล่งโบราณคดีใต้น้ำในท้องทะเลไทย ทำให้มีจำนวนโบราณวัตถุจากแหล่งเรือสำเภาโบราณจมเพิ่มมากขึ้น การเตรียมการจัดตั้งพิพิธภัณฑสถานเพื่อเผยแพร่องค์ความรู้ด้านกับการปฏิบัติงานโบราณคดีใต้น้ำและประวัติศาสตร์การพาณิชย์นาวีของไทย จึงเป็นงานสำคัญที่ต้องดำเนินงานเป็นลำดับต่อมา ประกอบกับในปี พ.ศ.๒๕๓๕ กองทัพเรือและกรมศิลปากรได้ตรวจยึดโบราณวัตถุจำนวนมากจากชาวต่างชาติที่เข้ามาทำการลักลอบงมโบราณวัตถุจากซากเรือสำเภาโบราณจมใต้ ทะเลบริเวณอ่าวไทย นับเป็นแรงกระตุ้นสำคัญที่ทำให้คนไทยตระหนักถึงคุณค่าและความสำคัญของมรดกทางวัฒนธรรมที่พบจากท้องทะเลไทย ซึ่งจะเป็นหลักฐานสำคัญที่ช่วยในการสืบค้นความเป็นมา และบอกเล่าถึงเรื่องราวทางเศรษฐกิจการพาณิชย์นาวีในอดีตได้เป็นอย่างดี

ด้วยเหตุนี้กรมศิลปากรจึงมีนโยบายเร่งด่วนในการจัดสร้าง พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เพื่อเป็นสถานที่รวบรวม อนุรักษ์ ศึกษาและจัดแสดงด้านประวัติศาสตร์การพาณิชย์นาวี โดยได้รับงบประมาณในการดำเนินงานในปี พ.ศ. ๒๕๓๗ ณ บริเวณโบราณสถานค่ายเนินวง ตำบลบางกะจะ อำเภอเมือง จังหวัดจันทบุรี

TIP
การเดินทาง : ออกมาจากรุงเทพฯ มายังจังหวัดจันทบุรี ถึงสี่แยกไร่ยา ประมาณหลัก กม. 324 ให้เลี้ยวขวาเข้าถนนรักศักดิ์ราชชมูล ผ่านราชภัฎจันทบุรี ตรงไปผ่านสวนสมเด็จพระเจ้าตากฯ จะเห็นบึงน้ำขนาดใหญ่ ตรงกลางบึงมีอนุเสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าตากฯ ให้ผ่านสวนนี้ไปจนสุดทาง ถึงสามแยกแล้วเลี้ยวขวาทางไปบ้านท่าแฉลบ ตรงไปจนเลยทางแยกที่จะไปอู่ต่อเรือสมเด็จพระเจ้าตากฯ ตรงไปอีกจนพบถนนแยกขวาไปท่าใหม่ ให้เลี้ยวขวา ไปอีกประมาณ 400 เมตร จะเห็นป้อมใหญ่ของค่ายเนินวงอยู่ทางขวามือเลี้ยวผ่านประตูลอดป้อมเข้าไปจอด รถทางด้านหลัง

Credit: http://variety.teenee.com/foodforbrain/55579.html