การลาออกจากการเป็นเจ้าหญิงแห่ง"พระราชวงศ์ไทย"

กฎมนเทียรบาล ว่าด้วยการเสกสมรสของพระราชวงศ์ว่า เจ้าหญิงองค์ใดสมรสกับชายสมัญชนให้เจ้าหญิงองค์นั้นนำเรื่องขึ้นกราบบังคมลาออกจากฐานันดรแก่พระเจ้าอยู่หัวเสียก่อน เพราะไม่เป็นไปตามพระราชประเพณีนิยม แต่ในกรณีที่เจ้าหญิงที่มียสสูงกว่าเจ้าชายก็สามารถเสกสมรสได้โดยไม่ต้องลาออก ขอเพียงทรงสมรสกับเจ้าชายในพระราชวงศ์ก็พอ

กฎมนเทียรบาล มาตรา 4 ว่าด้วยการสมรสของราชวงศ์ มีเมื่อ ปี 2475 แต่สมัยก่อนหน้าปี 2475 เจ้าหญิงไทยจะทรงสมรสไม่ได้หรือไม่ทรงสมรสเลยหากคู่สมรสมิใช่เจ้าชายที่พระสกุลยศสูงกว่าหรือเสมอกัน ถ้าไม่งั้นก้อต้องทรงสมรสกับพระมหากษัตริย์ เพียงเท่านั้น 

*ในภาพหมายเลข1 "เจ้าหญิงเสกสมรสกับเจ้าชาย"คือ หม่อมเจ้าหญิงทิพยสัมพันธ์ ทรงอภิเษกสมรสกับ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภากรเกียรติวงศ์ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์

*ในภาพหมายเลข2 "เจ้าหญิงเสกสมรสกับสามัญชน"คือ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิงอินทุรัตนา ทรงลาออกจากฐานันดรศักดิ์เพื่อสมรสกับร้อยเอกสมหวัง สารสาส 

*ในภาพหมายเลข3 "เจ้าหญิงเสกสมรสกับเจ้าชายที่มียสต่ำกว่า" โดยไม่ต้องลาออกจากฐานันดรศักดิ์ คือ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิงวิมลฉัตร ทรงเสกสมรสกับ หม่อมเจ้าชายอุทัยเฉลิมลาภ วุฒิชัย

ที่มา: คลังประวัติศาสตร์ไทย