การที่คนเกิดมาไม่เหมือนกัน เช่นบางคนฉลาด บางคนโง่ บางคนรูปร่างงามบางคนตรงกันข้าม บางคนเกิดในตระตูลต่ำ บางคนเกิดในตระกูลสูง เมื่อถามว่าทำไมจึงเป็นเช่นนี้ ? ถ้าตอบแบบวิทยาศาสตร์ ก็ตอบว่า การที่ฉลาดหรือโง่ ร่างกายสมประกอบหรือไม่ จนหรือมั่งมีก็เพราะไปเกิดในมารดาบิดาที่มีเหตุแวดล้อมดีเลวผิดกัน ความเป็นไปจึงผิดกันเป็นอันว่าบิดา มารดาถ่ายทอดสิ่งต่างๆ ให้ด้วย เหตุแวดล้อมประกอบด้วย จึงเป็นเช่นนั้น จึงเป็นอันว่า ตอบด้วยหลักพันธุกรรมและเหตุแวดล้อม คราวนี้ถ้าถามต่อไปว่า เหตุไฉนเล่าจึงไปเกิดเป็นลูกของคนมีบ้าง จนบ้าง มีส่วนประกอบทางกายและจิตใจสมบูรณ์บ้างบกพร่องบ้าง ทำไมจึงต่างๆ กันไป ทำไมจึงไม่เกิดในที่ดีๆ เหมือนกันหมด ? ในที่สุดก็จะต้องซัดให้ความบังเอิญ แต่ในปัจจุบันเราเลิกทฤษฎีบังเอิญกันแล้ว ทุกสิ่งต้องมีเหตุผล ไม่ใช่บังเอิญ บังเอิญเป็นคำที่เราใช้กันในเมื่อยังหาเหตุผลไม่ได้เท่านั้น

     ทางพระพุทธศาสนาสอนว่า กรรม คือการกระทำในชาติก่อน ได้จัดสรรเสร็จ ให้ไปเกิดในฐานะนั้นๆ ได้รับการถ่ายทอดทางกายดีหรือเลว ได้ประสบสิ่งแวดล้อมดีหรือเลว แล้วแต่กรรมนำไป ไม่ใช่พระเจ้าสร้าง ทุกคนสร้างตัวเองด้วยการกระทำของตนในกรณีเช่นนี้ เราจะไม่ไปโทษคนโน้นคนนี้ว่าสร้างเราไม่ดี แต่เราจะสร้างตัวเราใหม่ในชาตินี้ด้วยการทำดี อบรมให้เกิดอุปนิสัยใจคอที่ดีงามได้ตามประสงค์อาจมีผู้แย้ง จะให้เห็นด้วยตาตามเคยว่า กรรมรูปร่างเป็นอย่างไร จึงจัดสรรได้ และติดตามคนได้ ?


     ข้อนี้เปรียบด้วยพลังงานซึ่งติดไปกับลูกศร เวลายิงไปในอากาศ ลูกศรแล่นไปเรื่อยๆ นั้น เราเห็นพลังงานหรือเปล่า ? หรือผู้ที่ได้รับสถาปนาเป็นพระมหากษัตริย์ถ้าไม่แสดง พระองค์เสด็จปะปนไปในที่ต่างๆ และเราไม่รู้มาก่อน มีอะไรติดตามไป เป็นเครื่องแสดงให้เห็นบ้างว่าท่านผู้นี้เป็นพระราชา เพราะพระองค์ก็มีอวัยวะร่างกายเหมือนคนธรรมดาทุกอย่าง แต่ท่านก็คงเป็นพระราชาอยู่นั่นเอง การที่กรรมติดตามคนนั้น ท่านเปรียบเหมือนเงาของคน จะขู่หรือปลอบไม่ให้ติดตามก็ไม่ได้ พระพุทธศาสนาเปรียบกรรมว่า เป็นเนื้อที่ วิญญาณเป็นพืช แสดงว่ากรรมกับวิญญาณมีส่วนสัมพันธ์กัน เนื้อที่ดี พืชก็งอกงามดี คนเราจะดีเลว เพราะการกระทำของตนเช่นนี้ จึงควรอย่างยิ่งที่จะเลือกทำแต่กรรมดี ละเลิกความชั่วเสีย เมล็ดทุเรียน เก็บความสามารถในการเป็นต้น มีใบดอก และลูกทุเรียนไว้ได้ในตัวเอง เมื่อถึงคราวก็เจริญเติบโต เป็นต้นทุเรียนฉันใด วิญญาณก็มีกรรมติด ไปด้วย อย่างซ่อนเร้น ไม่เห็นตัว แต่เมื่อปรากฏตัวออกมา ก็ปรากฏตามลักษณะที่กำหนดของกรรมนั้นๆ