ศัตรูของเรา คือ ความโกรธ ความเกลียด ความติดยึดในความคิดและอุดมการณ์ สู้กับศัตรูเหล่านั้น ศัตรูที่อยู่ในใจของเราเอง

ในสถานการณ์แห่งความขัดแย้ง ลูกขอตั้งปณิธานว่า ลูก-จะ-ไม่พูด-อย่างหนึ่ง-กับ-ฝ่ายหนึ่ง และพูด-อีกอย่างหนึ่ง-กับอีกฝ่ายหนึ่ง ซึ่งคำพูดเหล่านั้นจะก่อให้เกิดความเกลียดชัง และความแตกแยกกันมากขึ้น

ถ้าใครสักคนได้เข้ามาบ่นถึงความทุกข์ของเขากับลูก และคิดว่าความทุกข์ของเขาเกิดจากผู้อื่น สิ่งแรกที่ลูกจะปฏิบัติคือ "ตั้งใจฟังอย่างลึกซึ้ง" เพื่อที่จะให้บุคคลนั้นผ่อนบรรเทาความทุกข์ลง

ถ้าลูกได้ฟังและตระหนักรู้ว่า บุคคลนั้นมีความคิดเห็นที่ผิดพลาดในสิ่งที่เขากำลังพูดอยู่ ลูกจะใช้วิธีอันเป็นกุศโลบายที่จะช่วยให้เขา ได้มองสถานการณ์อย่างลึกซึ้งมากขึ้น ลูกจะใช้กุศโลบายที่จะช่วยให้เขาได้ เห็น-ต้นเหตุ-แห่ง-ทุกข์ ที่-เนื่อง-มา-จาก-ความคิดเห็น-ที่-ผิด ของ-เขา-เอง

ลูกจะบอกเขาเกี่ยวกับความยากลำบาก ความทุกข์ และคุณสมบัติด้านบวกของอีกฝ่ายหนึ่ง เพื่อเตือนให้เขาจำได้ถึงสิ่งเหล่านั้น และมองสถานการณ์ได้ชัดเจนขึ้น ลูกจะพยายามสนับสนุนให้เขา เข้าไปหาคนอีกฝ่ายหนึ่ง หรืออีกกลุ่มหนึ่ง เพื่อทั้งสองฝ่ายจะได้นั่งลงด้วยกันและเริ่มต้นสื่อสารกันใหม่

ถ้าจำเป็นลูกยินดีจะสนับสนุน และช่วยให้เขาพูดทุกสิ่งทุกอย่าง ที่เขาไม่สามารถพูดออกมาได้ กับอีกฝ่ายหนึ่ง ลูกจะหลีกเลี่ยงการกระทำให้ตนเองฝักใฝ่ฝ่ายหนึ่ง และต่อต้านอีกฝ่ายหนึ่ง ซึ่งจะก่อให้เกิดความแตกแยก ร้าวฉานและความไม่เกิดสุข ในครอบครัวหรือชุมชน


หลวงปู่ติช นัท ฮันห์