เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

 

 

 

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

 

 

 

เครื่องหมายแพรแถบเครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ คือ เหรียญ และตรา อันเป็นเครื่องประดับยศ เกิดขึ้นครั้งแรกในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยทรงเรียกว่า"เครื่องราชอิสริยยศ" เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระปิยมหาราช ทรงสร้างเครื่องราชอิสริยยศขึ้นอีกหลายตระกูล และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ให้เปลี่ยนจากคำว่า "เครื่องราชอิสริยยศ" มาเป็นคำว่า "เครื่องราชอิสริยาภรณ์" สำหรับพระราชทานแก่พระบรมวงศานุวงศ์ ข้าราชการ และผู้กระทำคุณความดีให้แก่ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ ทั้งที่เป็นบุรุษและสตรี โดยเครื่องราชอิสริยาภรณ์ มี ๔ ประเภท ดังนี้

 

ประวัติ

เมื่อลัทธิจักรวรรดินิยมตะวันตกเริ่มเข้ามาคุกคามประเทศตะวันออกมากขึ้นเรื่อยๆ จึงเป็นชนวนให้คนรุ่นใหม่ในสยามประเทศเริ่มเคลื่อนไหวไปตามกระแสความเปลี่ยนแปลง เพื่อเตรียมปรับรับมือกับสิ่งใหม่ที่บรรดานักล่าอาณานิคมชาวตะวันตกนำเข้ามา ซึ่งก่อให้เกิดพัฒนาการอันเป็นพื้นฐานที่ดีต่อประเทศนานัปการ อาทิ การให้ความสนใจศึกษาเรื่องราวความเป็นมา ทั้งในด้านภาษา ศาสนา และศิลปะวิทยาการต่างๆ ของชาติตะวันตกเหล่านั้นอย่างจริงจัง

ผู้ที่เป็นแกนนำสำคัญก็คือ เจ้าฟ้ามงกุฎ ที่มีพระวิสัยทัศน์กว้างไกล เมื่อทรงขึ้นครองราชย์เป็นพระมหากษัตริย์ลำดับที่ 4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ จึงมีความพร้อมที่จะรับมือกับความเปลี่ยนแปลง ที่ดำเนินมาพร้อมกับการแสวงหาประโยชน์ อย่างผู้ที่ถือตนว่ามีพัฒนาการและอำนาจเหนือกว่าชาติทางแถบเอเชีย โดยได้โปรดให้ปรับเปลี่ยนธรรมเนียมแบบแผนหลายๆ อย่างให้เหมาะแก่กาลสมัย และสอดคล้องกับความเป็นสากลนิยม ตามแบบชาติตะวันตกที่เป็นมหาอำนาจอยู่ ณ เวลานั้น

จากเหตุการณ์ดังกล่าวนำมาซึ่งความเปลี่ยนแปลงที่สำคัญอย่างหนึ่ง อันเป็นจุดกำเนิดของสิ่งประดับตกแต่งกับเสื้อที่เป็นเครื่องแสดงยศศักดิ์และบ่งบอกถึงฐานันดร หรือตำแหน่งหน้าที่ของผู้ที่ใช้ประดับอยู่ได้ โดยเครื่องประดับเสื้อเพื่อแสดงยศศักดิ์นี้ มีแบบอย่างมาจากชาวยุโรปเมื่อหลายร้อยปีก่อนที่มีความเป็นมาว่า แต่เดิมใช้เป็นเครื่องหมายในหมู่คณะพวกผู้ดี ที่ปฏิบัติกิจทางศาสนาเดียวกัน จนกระทั่งเมื่อเกิดสงครามครูเสดเพื่อแย่งชิงดินแดนปาเลสไตน์ ที่ชาวคริสต์ถือว่าเป็นถิ่นกำเนิดของพระเยซู ให้รอดพ้นจากการครอบครองของชาวมุสลิม บรรดากษัตริย์และผู้มียศศักดิ์ทั้งหลายในยุโรป ได้พากันรับอาสาไปเป็นทหารครูเสดกันหลายประเทศ พระสันตะปาปาแห่งกรุงโรมจึงคิดทำเครื่องหมาย ให้แก่บรรดาทหารอาสาหรือที่เรียกกันว่า อัศวินนักรบ ผู้มีความกล้าหาญเหล่านั้น ด้วยการใช้รูป “กางเขน” เพื่อแสดงถึงความเป็นพวก ฝ่าย หรือคณะเดียวกันให้ปรากฏ โดยมีการเรียกคณะของแต่ละคณะว่า “Order”

 

หลังสงครามยุติลง มีการนำเครื่องหมายกางเขนมาตกแต่งให้มีรูปแบบต่างกันไปตามชั้นยศ เป็นเครื่องหมายแสดงตำแหน่งหรือความกล้าหาญ หรือเป็นบำเหน็จความชอบที่กษัตริย์พระราชทานให้ สิ่งเหล่านั้นจึงกลายมาเป็น “เครื่องราชอิสริยาภรณ์” เพราะได้รับมอบจากกษัตริย์ โดยใช้คำ “Order” แทนความหมายว่า “ตระกูล” ของเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ซึ่งเป็นเครื่องประดับอาภรณ์ที่ได้รับพระราชทาน อาทิ The Order of Aviz ของโปรตุเกส ที่เป็นเครื่องราชอิสริยาภรณ์ตระกูลแรกและเก่าแก่ที่สุดในยุโรป มีมาตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 17 ก่อนที่อาณาจักรสุโขทัยจะเริ่มก่อตั้งขึ้น

 

ในเอเชีย สยามนับเป็นประเทศแรกที่มีการใช้เครื่องราชอิสริยาภรณ์ตามอย่างสากล ด้วยความใฝ่ใจศึกษาวัฒนธรรมและประเพณีตะวันตกของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ดังที่ได้กล่าวแล้วในตอนต้น จึงมีพระราชดำริจะสร้างเครื่องหมายแบบชาวตะวันตก จากแบบของสิ่งที่เป็นเครื่องหมายแทนพระองค์ ได้แก่ ลวดลายของตราพระราชลัญจกรไอราพต ซึ่งเป็นตราประทับบนหนังสือราชการ และจากแบบของสิ่งที่เป็นมงคลเดิมของไทย ได้แก่ พลอย 9 ชนิด หรือที่เรียกว่า นพรัตน์ มาประยุกต์เข้าด้วยกันกับตราประดับเสื้อเพื่อแสดงเกียรติยศ ที่ชาวตะวันตกเรียกว่า Star โดยได้ทรงบัญญัติคำว่า “ดารา” ขึ้นมาใช้เรียกส่วนประกอบเครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย ตั้งแต่ชั้นที่ 2 เป็นต้นไปจนถึงชั้นสายสะพายและใช้มาตราบจนทุกวันนี้ แต่ยังคง ถือว่าเป็น “เครื่องราชอิสริยยศ” เพราะโดยมากสร้างขึ้นสำหรับพระราชทานแก่พระราชวงศ์ ส่วน “เครื่องสำคัญยศ” ที่เป็นของขุนนางมีไม่มากนัก และถือว่าเป็นต้นเค้าเครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทยปัจจุบัน เช่น ดารานพรัตน เป็นต้นเค้าของเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์ ดาราช้างเผือก เป็นต้นเค้าของเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ฯลฯ

 

ชนิดของเครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

 

สำหรับพระราชทานแด่พระประมุขแห่งรัฐ

 

ชื่อเครื่องราชอิสริยาภรณ์

วันสถาปนา

ผู้สถาปนา

หมายเหตุ

อ้างอิง

เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นมงคลยิ่งราชมิตราภรณ์

11 มิถุนายน พ.ศ. 2505

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช

 

 

 

สำหรับพระราชทานแด่พระบรมวงศานุวงศ์ ข้าราชการ และผู้กระทำคุณความดี

 

เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์

30 มิถุนายน พ.ศ. 2425

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

 

 

เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์

พ.ศ. 2394

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

 

 

เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า

พ.ศ. 2416

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

 

 

เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี

22 กรกฎาคม พ.ศ. 2461

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

 

 

เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก

พ.ศ. 2404

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

 

 

เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย

พ.ศ. 2412

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

 

 

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ อันเป็นที่สรรเสริญยิ่ง ดิเรกคุณาภรณ์

22 กรกฎาคม พ.ศ. 2534

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช

 

 

เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นสิริยิ่งรามกีรติ ลูกเสือสดุดีชั้นพิเศษ

28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2530

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช

 

 

 

เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นบำเหน็จในพระองค์

 

เครื่องราชอิสริยาภรณ์รัตนวราภรณ์

20 สิงหาคม พ.ศ. 2454

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

ปัจจุบัน พ้นสมัยพระราชทาน

 

เครื่องราชอิสริยาภรณ์วัลลภาภรณ์

22 มีนาคม พ.ศ. 2461

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

ปัจจุบัน พ้นสมัยพระราชทาน

 

เครื่องราชอิสริยาภรณ์วชิรมาลา

28 พฤษภาคม พ.ศ. 2454

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

ปัจจุบัน พ้นสมัยพระราชทาน

 

 

 

เหรียญราชอิสริยาภรณ์อันเป็นบำเหน็จความชอบในความกล้าหาญ

 

เหรียญในตระกูลเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี

 เหรียญรามมาลาเข็มกล้ากลางสมร

 เหรียญรามมาลา

เหรียญกล้าหาญ

 แพรแถบประดับช่อชัยพฤกษ์

 แพรแถบปกติ

 

เหรียญชัยสมรภูมิ

 เหรียญชัยสมรภูมิอินโดจีน

 เหรียญชัยสมรภูมิสงครามมหาเอเชียบูรพา

 เหรียญชัยสมรภูมิสงครามร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี

 เหรียญชัยสมรภูมิการรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม

 

เหรียญพิทักษ์เสรีชน

 เหรียญพิทักษ์เสรีชน ชั้นที่1

 เหรียญพิทักษ์เสรีชน ชั้นที่ 2 ประเภทที่ 1

 เหรียญพิทักษ์เสรีชน ชั้นที่ 2 ประเภทที่ 2

 เหรียญราชนิยม

 เหรียญปราบฮ่อ

 เหรียญงานพระราชสงครามยุโรป

 เหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ

 

เหรียญศานติมาลา

เหรียญดุษฎีมาลา เข็มกล้าหาญ

 

เหรียญราชอิสริยาภรณ์อันเป็นบำเหน็จความชอบในราชการแผ่นดิน

 

เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา

 เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา ฝ่ายทหาร ตำรวจ

 เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา ฝ่ายพลเรือน

 

เหรียญช่วยราชการเขตภายใน

 เหรียญช่วยราชการเขตภายในอินโดจีน

 เหรียญช่วยราชการเขตภายในสงครามมหาเอเชียบูรพา

 เหรียญราชการชายแดน

 

เหรียญในตระกูลเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก

 เหรียญทองช้างเผือก

 เหรียญเงินช้างเผือก

 

เหรียญในตระกูลเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย

 เหรียญทองมงกุฎไทย

 เหรียญเงินมงกุฎไทย

 

เหรียญใน

Credit: http://www.babnee.com/index.php
30 มิ.ย. 56 เวลา 16:42 8,694 10
แชร์สกู๊ป
กรุณา Login เพื่อแสดงความคิดเห็น
ส่ง Scoop ให้เพื่อน
แจ้งลบไม่เหมาะสม
ความคิดเห็น

เรื่องอื่นๆ ที่น่าสนใจ

Loading...