นักโบราณคดีเปรู ได้ขุดพบสุสานหลวงที่ประกอบด้วยมัมมี่สตรีและข้าวของเครื่องใช้จำนวนมาก ซึ่งมีอายุกว่า 1,200 ปี

การค้นพบครั้งสำคัญ ทางตอนเหนือของกรุงลิมา อาจนำไปสู่การค้นพบความรู้ใหม่ๆเกี่ยวกับอาณาจักรวารี ซึ่งเคยแผ่อิทธิพลในแถบเทือกเขาแอนดิส ก่อนที่จะมีอารยธรรมอินคา

นอกเหนือจากการค้นพบโครงกระดูกกว่า 60 โครงในสุสานโบราณ ที่รวมถึงโครงกระดูกที่เชื่อว่าเป็นราชินีของอาณาจักรวารี 3 โครง ที่ถูกฝังพร้อมอุปกรณ์ทอผ้าที่ทำจากทอง ถ้วยที่ทำจากหินอะลาบาสเตอร์ รวมถึงเครื่องปั้นดินเผาสีสันฉูดฉาด อย่างไรก็ดี มีการพบร่องรอยของดักแด้ในร่างของราชินี ซึ่งชี้ให้เห็นว่า ร่างดังกล่าวอาจเคยถูกนำไปตั้งไว้กลางแจ้งเพื่อให้ประชาชนได้เคารพบูชา นอกจากนี้ ยังพบมัมมี่จำนวนมาก ที่ถูกฝังในท่านั่งหลังตรง ที่ชี้ว่าอาจเป็นเหล่าสมาชิกราชวงศ์

การขุดสุสานเพิ่มเติมยังพบโบราณวัตถุและเครื่องประดับอีกเป็นจำนวนมาก อาทิ ลูกปัดหิน งานไม้แกะสลัก ต่างหูฝังเงินและทอง มีด อุปกรณ์ใส่ใบโคคา และขวานทองแดง โดยรัฐมนตรีกระทรวงวัฒนธรรมของเปรู ได้เปิดการแถลงข่าวการค้นพบครั้งสำคัญอย่างเป็นทางการแล้วเมื่อวานนี้ (27 มิ.ย.) 

นักโบราณคดีกล่าวว่า สุสานดังกล่าวถูกขุดพบใกล้กับเมือง El Castillo de Huarmey ห่างจากกรุงลิมาไปทางเหนือราว 280 กม. นายมิลอส เกียร์ซ ผู้อำนวยการร่วมของโครงการขุดค้น กล่าวว่า การค้นพบนี้ถือเป็นการขุดพบสุสานหลวงในอารยธรรมของอาณาจักรวารีเป็นครั้งแรกในเปรู โดยพบมัมมี่และโครงกระดูกกว่า 63 ร่าง ที่ส่วนใหญ่เป็นสตรี ที่ถูกห่อด้วยผ้าห่อศพ และล้วนถูกฝังในลักษณะท่านั่งหลังตรง 

วีสลอว์ วีโชวสกี นักนิติเวชโบราณคดี จากมหาวิทยาลัยวอร์ซอของโปแลนด์ เปิดเผยว่า วิธีการที่ร่างอื่นๆถูกจัดวางตำแหน่งและท่านั้น เป็นการชี้ว่าเป็นการบูชายัญมนุษย์ โดยมี 6 ร่างในสุสานที่พบว่าไม่มีผ้าห่อตัว และถูกพบฝังเหนือร่างที่อยู่ในหลุมศพอื่นๆในท่าทางที่แปลกไปจากปกติ จึงเชื่อได้ว่าอาจเป็นการถูกบูชายัญ 

นอกจากนั้น เมื่อพิจารณาว่าศพส่วนใหญ่เป็นสตรี ที่ถูกฝังด้วยข้าวของเครื่องใช้และทรัพย์สินมีค่า ทำให้ตีความได้ว่า นี่อาจเป็นสุสานของชนชั้นสูง และเป็นการเปลี่ยนความเชื่อเดิมที่มีต่อสตรีในสมัยอาณาจักรวารีไปโดยสิ้นเชิง

นักโบราณคดี ต้องทำการขุดซากสุสานอย่างลับๆ เป็นเวลาหลายเดือน เนื่องจากเกรงว่าอาจมีกลุ่มผู้ไม่หวังดีขโมยสิ่งของมีค่าออกไป หลังจากสังเกตเห็นโครงร่างคร่าวๆของสุสานจากการศึกษาภาพถ่ายทางอากาศ 

อารยะรรมวารี เป็นอารยธรรมที่แผ่อิทธิพลในช่วงตอนกลางของเทือกเขาแอนดิส และชายฝั่งทะเลในเขตประเทศเปรู ในช่วงระหว่าง ค.ศ. 500-1000 ก่อนที่จะเริ่มล่มสลายเมื่อปี ค.ศ.800 และล่มสลายลงอย่างสิ้นเชิงเมื่อปี 1000 อันเนื่องมาจากปัญหาความขัดแย้งกันเองระหว่างกลุ่มย่อย