ข้อมูล : teen.mthai.com อ้างอิง : วิชาการดอทคอม

ทะเลทราย คือดินแดนส่วนหนึ่งของผิวโลก ที่แห้งแล้งจัดจนพืชและสัตว์ไม่สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ หรือแม้กระทั่งคนก็แทบจะอาศัยอยู่ไม่ได้เช่นกัน เพราะมีแต่ความร้อนและ เนินทราย เท่านั้นเอง! เอาละสิถ้าเกิดมี พายุทะเลทราย ขึ้นมาจะทำยังไง?และติดอยู่ใน ทะเลทราย จะตายไหมเนี้ย? (น่ากลัวอ่ะน้ำก็ไม่มีต้องกินฉี่ตัวเอง ยี้! ) ฝ่าดงหาทางออกจาก ทะเลทรายที่ใหญ่ที่สุดในโลก กันเถอะ!

ทำไมทะเลทรายถึงไม่มีน้ำ

สภาพการไร้ฝนและอุณหภูมิที่ร้อนจัดใน ทะเลทราย มีผลทำให้ความชื้นสัมพัทธ์ของอากาศเหนือ ทะเลทราย เกือบเป็นศูนย์ตลอดปี และถึงแม้ในบางเวลาจะมีฝนตกใน ทะเลทราย บ้างก็ตาม แต่อากาศที่ร้อนจัดได้ทำให้น้ำฝนระเหยหายไปก่อนที่เม็ดฝนจะตกถึงพื้นทราย (โห๊ะ จินตนาการภาพตามนะ ) ยกเว้นกรณีที่เป็นห่าฝน ซึ่งเมื่อตกถึงทรายแล้วน้ำก็จะไหลซึมลงไปใต้ดินกลายเป็นน้ำ บาดาลสู่ โอเอซิส (oasis) ซึ่งเป็นแหล่งน้ำที่อุดมสมบูรณ์กลาง ทะเลทราย ที่สุด

ทะเลทรายที่มีชื่อเสียงที่สุดในโลกได้แก่

 

== ทะเลทราย Sahara ที่ตั้งอยู่ทางตอนเหนือของทวีปแอฟริกา == ทะเลทราย Gobi ในมองโกเลีย == ทะเลทราย Turkertan ในรัสเซีย == ทะเลทราย Great American Desert ในสหรัฐอเมริกา == ทะเลทราย Patagorian ในอาร์เจนตินา

 

 

ลักษณะทางภูมิศาสตร์ของทะเลทราย

เช่นเดียวกับพื้นที่ส่วนอื่นๆ ของโลกคือ มีภูเขา ที่ราบ และ เนินทราย (dune) ซึ่ง เนินทราย นี้อาจสูงถึง 300 เมตร และเคลื่อนที่ได้ในอัตราเร็วปีละ 10 เมตร เพราะเวลาลมทะเลทรายพัด แต่ถ้าลมพัดแรง ภูเขาทราย ก็อาจเลื่อนได้ไกลถึง 20 เมตรในหนึ่งวัน และเมื่อ ภูเขาทราย เคลื่อนที่ถึงสิ่งใด มันก็จะถมทับสิ่งนั้นจนหมดสิ้น และ เนินทราย จะมีรูปร่างอย่างไรนั้น ก็ขึ้นกับพลศาสตร์ระหว่างลมและทราย แต่ถึงกระนั้นความเอียงของทุกเนินทรายก็ไม่เคยเกิน 32 องศา

อุณหภูมิของอากาศทะเลทรายแต่ละแห่ง

ตามปกติจะไม่เท่ากัน ขึ้นกับว่า ทะเลทราย ตั้งอยู่ที่ใดของโลก ถ้าไม่มีเมฆในท้องฟ้าบดบังทะเลทราย ทำให้ทะเลทรายได้รับแสงแดดจากดวงอาทิตย์ตรงๆ อุณหภูมิของอากาศเหนือทะเลทราย จึงอาจสูงถึง 65 องศาเซลเซียส แต่ในเวลากลางคืน เพราะ ทรายคายความร้อนได้เร็ว อุณหภูมิของอากาศอาจลดต่ำถึง 25 องศาเซลเซียสได้

ความแตกต่างที่มากระหว่าง อุณหภูมิของอากาศในเวลากลางวัน และกลางคืนนี่เองที่เป็นสาเหตุทำให้ในทะเลทรายมีพายุพัดรุนแรง ซึ่งนักท่อง ทะเลทราย มักจะพบว่า พายุทราย นั้นพัดรุนแรงมากและเกิดบ่อย นอกจากเหตุผลด้านอุณหภูมิแล้ว ลักษณะภูมิประเทศทั่วไปและตำแหน่งของทะเลทรายบนโลกก็มีส่วนในการกำหนดความ เร็วของลม

สถิติความเร็วของลมทะเลทราย มีสูงถึง 80 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ความเร็วที่สูงเช่นนี้สามารถพัดพา เม็ดทราย และฝุ่นละอองไปตกได้ในที่ไกลๆ เช่น

== พายุทะเลทรายในออสเตรเลีย อาจจะหอบทรายไปตก ในนิวซีแลนด์ที่อยู่ไกลออกไป 2,400 กิโลเมตร   == พายุทรายใน Sahara อาจหอบทรายไปตกทางตอนเหนือของยุโรปได้สบายๆ  

 

ทะเลทราย Sahara ทะเลทรายที่ใหญ่ที่สุดในโลก

ทะเลทราย Sahara ได้ชื่อว่าเป็นทะเลทรายที่ใหญ่ที่สุดในโลก มีเนื้อที่ประมาณ 9.3 ล้านตารางกิโลเมตร (ใหญ่เท่าอเมริกาทั้งประเทศ) และ ตั้งอยู่ทางตอนเหนือของทวีปแอฟริกา มี อาณาเขตทิศตะวันตกจด มหาสมุทรแอตแลนติก ทิศตะวันออก จดทะเลแดง ทิศเหนือจด ภูเขา Atlas และ ทะเลเมดิเตอร์เรเนียนและทิศใต้จดเส้นละติจูด 15 องศาเหนือ โดยมีประเทศ Tunisia, Chad Libya, Algeria, Sudan, Niger และ Egypt ตั้งอยู่รายรอบ

== อุณหภูมิของอากาศ ของทะเลทราย Sahara ในเดือนกรกฎาคมโดยเฉลี่ยแล้ว สูงประมาณ 32 องศาเซลเซียส และ อุณหภูมิในเดือนมกราคมโดยเฉลี่ย สูงประมาณ 20 องศาเซลเซียส สถิติอุณหภูมิสูงสุดในเวลากลางวันเท่ากับ 57 องศาเซลเซียส   == เนินทรายที่สูงที่สุดในโลก ก็คือ สูงถึง 465 เมตร ตั้งอยู่ในทะเลทราย Sahara นี้ที่ Isaouane – N – Tifernine ใน Algeria   == ลมพายุใน Sahara ที่พัดแรงและมีชื่อเสียง เช่น ลม Sirocco และ Khamsin   == นี้มีฝนตกไม่เกินปีละ 25 เซนติเมตร และฝนจะตกไม่สม่ำเสมอ แต่จะตกแรงและสิ้นสุดเร็ว จนทำให้ลำธารเล็กๆ ที่มีอยู่ตามหุบเขาในทะเลทรายกลายสภาพเป็นแม่น้ำได้ภายในเวลาไม่กี่ชั่วโมง   == สภาพทั่วไปทางภูมิศาสตร์ของทะเลทราย Sahara เป็นพื้นที่ราบ   == แต่ก็มีภูเขาสูงบ้าง เช่น ภูเขา Ahaggar ที่สูง 3,300 เมตร ใน Algeria   == ในบริเวณทางเหนือของทะเลลทราย Sahara จะมีแหล่ง oasis มากกว่าทางตอนใต้ แหล่งน้ำนี้เป็นที่ที่มีการปลูกปาล์ม มะกอก องุ่น ข้าวสาลี และข้าวบาเลย์มาก   == ได้น้ำในการทำเกษตรกรรมจากภูเขา Atlas ที่อยู่ไกลออกไป 400 กิโลเมตร   == ในทะเลทรายนี้ยังมี เมืองโบราณ ที่ถูกทรายทับถมหลายเมือง   == ส่วนทางด้านตะวันออกของทะเลทรายมีแม่น้ำไนล์ไหลผ่าน จึงทำให้พื้นดินส่วนนี้มีการทำเกษตรกรรม ส้ม ผลไม้ และฝ้าย   == ทะเลทราย Sahara ยังมีแหล่งน้ำมันด้วยจึงทำให้มีการนำรถยนต์มาใช้ในการติดต่อเดินทางถึงกันแทนที่จะใช้อูฐดังเช่น ในสมัยก่อน    

 

ทะเลทรายเกิดขึ้นมาได้อย่างไร ทะเลทราย Sahara ถือกำเนิดได้อย่างไร

คำถามหนึ่งที่นักภูมิศาสตร์ได้ งุนงงและสงสัยมานานคือ ทะเลทราย Sahara ถือกำเนิดได้อย่างไร เพราะ นักโบราณคดี ได้ขุดพบเมล็ดพืชโบราณ ในสถานที่หลายแห่งในทะเลทราย ซึ่งเป็นหลักฐานที่แสดงให้เห็นว่าในอดีตเมื่อ 9,000-6,000 ปีก่อนนี้ Sahara ได้เคยเป็นสวนสวรรค์แห่ง Eden ที่มีหญ้าเขียวขจีมีต้นไม้และพืชขึ้นอย่างอุดมสมบูรณ์ แต่เหตุใด ณ วันนี้และทุกวันนี้ Sahara จึงมีแต่ทรายกับทราย

 

ในวารสาร Geophysical Research Letters ฉบับที่ 26 หน้า 2037 M.Claussen และคณะแห่ง Potsdam Institute for Climate Impact Research ในประเทศเยอรมนี ได้ให้คำอธิบายสาเหตุการกลายสภาพของ Sahara ว่า

การวิเคราะห์เมล็ดพืชโบราณได้ทำให้เขารู้ว่าเมื่อ 6,000-7,000 ปีก่อนนี้ อากาศใน Sahara อบอุ่น และ Sahara มีป่า มีต้นไม้มากมาย แต่เมื่อเวลาผ่านไป ประมาณ 2,000 ปี ได้เกิดเหตุการณ์ภัยแล้งอย่างรุนแรงที่กินเวลานาน 400 ปี ทำให้ผู้คนที่ตั้งถิ่นฐานอยู่ใน Sahara ต้องอพยพย้ายแหล่งทำมาหากินไปอยู่ ณ ที่ใหม่ตามลุ่มน้ำไนล์ และสาเหตุที่ทำให้เกิดภัยแล้งระดับมหากาฬนั้น Claussen ได้ให้เหตุผลว่า เกิดจากการที่แกนของโลกได้เปลี่ยนระดับการเอียง คือ ได้ลดลงจาก 24.14 องศา มาเป็น 23.45 องศา ทำให้ฤดูร้อนในซีกโลกทางเหนือมีอุณหภูมิลดลง เพราะแสงอาทิตย์ตกกระทบพื้นผิวโลกส่วนนี้น้อยลง และ

เมื่อ Claussen นำข้อมูลการเย็นลงของฤดูร้อนนี้ป้อนเข้าเครื่องคอมพิวเตอร์ เพื่อศึกษาผลกระทบที่จะมีต่อกระแสน้ำในมหาสมุทร และอากาศเหนือทวีปแอฟริกา รวมทั้งลมมรสุมที่จะพัดมาจากมหาสมุทรอินเดียเพื่อนำฝนมาตกใน Sahara เขาก็ได้พบว่า พายุนำฝนนี้ได้อ่อนแรงลงมากคือไม่สามารถนำฝนมาตกใน Sahara ได้มากดังเคย การมีฝนตกน้อยทำให้ต้นไม้และพืชต่างๆ ล้มตาย และเมื่อป่าไม้สลายมาก ความสามารถในการเก็บความชื้นของดินก็ยิ่งน้อย ทำให้ฝนตกยิ่งน้อยและต้นไม้ก็ยิ่งตาย วงจรที่ใช้เวลา 400 ปีนี้ ได้ทำให้ต้นไม้ใน Sahara สาบสูญหมดจน Sahara กลายเป็น ทะเลทราย ในที่สุด