ตำนานผีเจ้าป่าเจ้าเขา

ผีเจ้าป่าเจ้าเขา

ถือว่าเป็นผีระดับหัวหน้าหรือผีที่เป็นใหญ่กว่าผีป่าผีดงทั้งหมด เหมือนกับผีตามป่าช้าวัดต่างๆ ก็ต้องมีผีนายป่าช้าเป็นหัวหน้า ผีที่อาศัยอยู่ตามป่าเขาก็มีเจ้าป่าเจ้าเขา (เป็นผู้ดูแลควบคุม มีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า "พระพนัสบดี" แปลว่า ผู้เป็นใหญ่แห่งป่า) ซึ่งน่าจะมีทั้งเพศ หญิงและเพศชายเหมือนมีเจ้าพ่อก็ต้องมีเจ้าแม่อะไรทำนองนี้

ประวัติความเป็นมา

ไม่มีข้อมูลอะไรให้ค้นคว้ามากนักสำหรับเจ้าป่าเจ้าเขา แต่น่าจะพอเชื่อได้ว่าบรร ดาผีป่าผีเขาทั้งปวง เมื่อรวมกันอยู่เป็นหมู่มาก ก็ย่อมต้องมีการคัดเลือกหัวหน้าหรือผู้ควบคุมความสงบเรียบร้อยเพื่อความเป็นระเบียบ คล้ายๆกับสังคมของคน เ พราะว่าผีส่วนใหญ่นั้นแต่เดิมส่วนใหญ่ก็เคยเป็นคนมาก่อน (ใส่คำว่า "ส่วนใหญ่" ไว้กันเหนียว เผื่อว่ามีผีบางตัวบางประเภทจู่ๆ ก็เกิดเป็นผีเลย โดยไม่ผ่านการเคยเป็นคนมาก่อน) ดังนั้นย่อมต้องนำวิธีการปกครองของสังคมมนุษย์ไปใช้บ้างไม่มากก็น้อย

อิทธิฤทธิ์ของเจ้าป่าเจ้าเขา

เจ้าป่าเจ้าเขานั้นสามารถให้คุณให้โทษกับผู้ที่ล่วงล้ำเข้าไปในอาณาเขตแห่งป่าได้ ฉะนั้นเวลาไปเที่ยวป่าพรานผู้นำทางหรือท่านผู้รู้ มักจะเตือนไม่ให้ทำอะไรเป็น การดูหมิ่นดูแคลนและให้ความเคารพเจ้าป่าเจ้าเขาซึ่งเปรียบเสมือนเจ้าของสถานที่ เช่น หากมีความจำเป็นจะต้องตัดไม้มาใช้ทำประโยชน์ก็ต้องบอกกล่าวเล่าสิบเอ่ยปากขอต่อเจ้าป่าเจ้าเขาซะก่อน

ยิ่งถ้าเป็นการตัดต้นไม้ใหญ่ๆ ที่มีอายุยืนล่ะก็ ต้องทำพิธีใหญ่กันเลยทีเดียว เพราะนอกจากจะต้องบอกกล่าวขออนุญาตจากเจ้าป่าเจ้าเขาแล้ว ยังต้องบอกบรรดานางไม้หรือรุกขเทวดาให้ทราบเพื่อท่านจะได้อพยพย้ายไปหาที่สร้างวิมานใหม่ขืนไปทำอะไรส่งเดชตัดไม้ล่าสัตว์ตามอำเภอใจอาจเจออาถรรพณ์ถึงขนาดหลงทางกลับออกมาจากป่าไม่ได้ หรือโดนภูติผีปีศาจบริวารของเจ้าป่าหลอกหลอน ทำให้เจ้าป่วยจนถึงแก่ชีวิตก็เป็นได้ ตอนเข้าป่าถ้าเกิดอยากจะ "ยิงกระต่าย " "หรือเก็บดอกไม้" ก็อย่าลืมยกมือไหว้ขอขมาลาโทษเจ้าป่าเจ้าเขาซะก่อนค่อยทำธุระส่วนตัวแล้วก็ต้องไม่ลืมมองซ้ายขวาหน้าหลังด้วย เดี๋ยวจะว่าไม่เตือน

เครื่องเซ่นสังเวย

ตอนเดินป่า เมื่อเวลาหยุดพักรับประทานอาหาร จะต้องแบ่งอาหารส่วนหนึ่งใส่ใบไม้ถวายเจ้าป่าเจ้าเขาและบรรดาผีป่าผีดงทั้งหลาย เป็นการแสดงความคารวะต ามประสาผู้มาเยือนที่ดี และช่วยให้เกิดความรู้สึกสบายใจเพราะได้กระทำถูกต้องตามทำนองคลองธรรมแล้ว มิได้ละเมิดหรือดูหมิ่นดูแคลนแต่อย่างใด หากมีอ ะไรผิดพลาดพลั้งไปบ้างเจ้าป่าเจ้าเขาท่านก็คงให้อภัยสำหรับผู้ที่มีความอ่อนน้อมและรู้กาละเทศะ

นอกจากนี้ หากมีการล่าสัตว์ พรานอาจจะตัดเนื้อสัตว์ที่ล่าได้ส่วนหนึ่งวางไว้ในที่อันควรเพื่อเป็นการถวายแต่เจ้าป่าเจ้าเขาพรานสมัยก่อนจะล่าสัตว์และตัดไม้เท่าที่มีความจำเป็นสำหรับเลี้ยงชีพเท่านั้น ไม่ใช่ตัดเหี้ยนไปหมด ทั้งป่าหรือล่าจนสัตว์สูญพันธุ์เหมือนทุกวันนี้ สงสัยเจ้าป่าในปัจจุบันไม่ค่อยจะเฮี้ยนหรือเอาจริงเอาจังเหมือนเจ้าป่าในยุคก่อน

ป่าเมืองไทยจึงเหลือแต่ตอ เจ้าป่าเจ้าเขาที่มีชื่อเสียงโด่งดังในวรรคดีคือ " ปู่เจ้าสมิงพราย"

ซึ่งกวีได้บรรยายรูปร่างของท่านตอนที่มีผู้ไปหาไว้ว่า "บผอม บพีทาง บ่หนุ่ม งามนา บ่แก่ผมผิวเนื้อ ปากคิ้วตาตรูฯ" แสดงว่าเป็นคนรูปหล่อหุ่นดีขนาดเป็นพระเอกหนังได้สบาย หรือ ใครอ่านแล้วลองหลับตานึกภาพเอาเองว่าผู้ที่ ไม่ผอมไม่อ้วน ไม่แก่และไม่หนุ่มนั้น จะมีรูปร่างหน้าตาเป็นยังไง สำหรับอิทธิฤทธ์ด้านอื่นๆนั้น ลองไปอ่านในตอน "ปู่เจ้าสมิงพราย" กันเอาเองรู้อย่างงี้แล้วไปเดินฝ่าก้อให้ความเคารพเจ้าป่าเจ้าเขานะครับ