โครงการทำแผนที่สมองนักวิทยาศาสตร์เดินหน้าสร้างแผนที่การทำงานของสมอง ตามโครงการ Human Connectome Project ซึ่งตั้งความหวังที่จะสร้างแผนที่แสดงการเชื่อมต่อของเส้นประสาทในสมองมนุษย์ ให้เสร็จ ภายใน 5 ปี

เมื่อปี ค.ศ. 2009 สถาบันสาธารณสุขแห่งชาติ (NIH) สหรัฐอเมริกา ได้อนุมัติให้ดำเนินโครงการ Human Connectome Project หรือ โครงการทำแผนที่สมอง ซึ่งมีเป้าหมายจะไขความลับการทำงานของจิตใจ โดยการทำแผนที่รายละเอียดการทำงานของสมองในระดับเซลล์ประสาทเลยทีเดียว คือ เข้าไปดูว่าเซลล์ประสาทเชื่อมต่อกันอย่างไร

คอนเน็คโทม คือแผนที่การเชื่อมโยงของเซลล์ประสาทในสมอง โดยเฉลี่ยสมองของคนเรามีเซลล์ประสาทประมาณ 100,000,000,000 เซลล์ ซึ่งแต่ละเซลล์ก็จะมีการเชื่อมต่อกับเซลล์อื่นๆ เป็นร่างแห ประมาณ 7,000 จุดต่อเซลล์ แม้แต่เด็กอายุ 3 ขวบ ก็มีจำนวนจุดที่เชื่อมโยงกันแล้วมากถึง 1,000,000,000,000,000 จุด การทำแผนที่การเชื่อมโยงต่างๆ เหล่านั้น แทบจะเป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้เลย แต่ถึงกระนั้น นักวิทยาศาสตร์ก็ต้องการทำแผนที่สมอง โดยอาจแยกทำเป็นส่วนๆ เพื่อนำมาประติดประต่อกัน

คอนเน็คโทม มันไม่ได้อยู่นิ่ง เมื่อกาลเวลาผ่านไป การเชื่อมโยงระหว่างเซลล์ประสาทย่อมมีตายไปและขาดออกจากกัน ในขณะเดียวกันก็เกิดการเชื่อมโยงใหม่ๆ ขึ้นมาด้วย เรียกว่ามีภาวะเกิด-ดับ เกิด-ดับ เช่นนี้อยู่ในสมองตลอดเวลา แผนที่โครงข่ายใยประสาทในสมองจึงไม่อยู่นิ่ง มันมีพลวัตที่ทำให้การทำแผนที่ทำได้ยากยิ่ง หรือถึงทำได้ก็อาจจะใช้ได้ไม่นาน

แต่การทำแผนที่การเชื่อมโยงในสมองจะนำมาสู่ความเข้าใจใหม่ เกี่ยวกับสมอง ความคิดและจิตใจ จะทำให้เรารู้เรื่องการทำงานของสมองมากขึ้น เข้าใจเรื่องการจำและการเก็บข้อมูลในสมอง และอาจจะทำให้เราค้นหาวิธีที่จะเปลี่ยนสิ่งเหล่านี้ได้ด้วย  อีกทั้งยังช่วยในการวิเคราะห์ ความผิดปกติในสมองอย่างโรคอัลไซเมอร์, ออร์ทิสติก และโรคจิตเภทได้ด้วย

ก็นับว่าเป็นความพยามยามของทีมแพทย์และนักวิทยาศาสตร์ที่จะไขความลับของสิ่งมหัศจรรย์ของสมองออกมาในรูปแผนที่ เพื่อให้ในอนาคตเราสามารถรักษาผู้ป่วยได้ง่ายขึ้น  ซึ่งนับถึงปัจจุบันโครงการก็น่าใกล้จะจบแล้ว ก็ขอเป็นกำลังใจให้กับโครงการนี้ด้วยครับ ส่วนตอนนี้เราก็มาดูภาพแบบจำลองบางส่วนของแผนที่สมองสวยๆ ครับว่าน่าทึ่งขนาดไหน แล้วพบกันใหม่ครับ...mata

ปล. หาอ่านเพิ่มเติมได้จาก http://nano-in-thailand.blogspot.com/2011/03/connectome-1.html