นับเป็นเวลากว่า 4,000 ปีที่เมืองหน้าด่าน “โกนูร์-เทเป” อาจมีความศิวิไลซ์หรืออารย ธรรมที่สูงส่ง ก่อนถูกฝังเป็นเวลาหลายร้อยปีใต้ฝุ่นละอองของทะเลทรายคารา คุม ในทางตะวันตกไกลของประเทศเติร์กเมนิสถาน

หลังจากถูกค้นพบโดยคณะนักโบราณคดีโซเวียตเมื่อศตวรรษที่แล้ว “โกนูร์-เทเป” ซึ่งครั้งหนึ่งเคยเป็นบ้านของประชาชนหลาย    พันคนและศูนย์กลางความเจริญรุ่งเรืองของภูมิภาค ค่อย ๆ ปรากฏความลึกลับทีละน้อยด้วยสิ่งประดิษฐ์ใหม่ที่ถูกเปิดเผยจากการขุดสำรวจทุกฤดูร้อน “โกนูร์-เทเป” มีพื้นที่กว้างใหญ่ขนาด 7,500 ไร่ และสิ่งปลูกสร้างต่าง ๆ ที่ดูเหมือนเขาวงกตในทะเลทรายที่ล้อมรอบด้วยกำแพงสูง ซึ่งอยู่ห่างจากเมืองโบราณเมิร์ฟที่อยู่นอกเมืองแมรีราว 50 กิโลเมตร ซากปรักหักพังของ “โกนูร์-เท เป” บ่งบอกว่า เติร์ก เมนิสถานเต็มไปด้วยวัตถุโบราณ

ราว 2,000 ปีก่อนคริสตกาล “โกนูร์-เทเป” เป็นเมืองสำคัญของภูมิภาคมาร์เกียน่า และเป็นหนึ่งในดินแดนที่มีความเจริญรุ่งเรืองในยุคทองสัมฤทธิ์ (ทองแดง) เมือง “โกนูร์-เทเป” ถูกค้นพบโดยวิคเตอร์ ซาเรียนิดี้ นักโบราณคดีชื่อดังในยุคโซเวียต วัย 84 ปี ซึ่งทุกฤดูแห่งการขุดในเมือง “โกนูร์-เทเป” มักพบสิ่งใหม่ที่แสดงถึงคุณภาพงานฝีมือ  ของช่างศิลป์ในยุคทองสัมฤทธิ์ ช่างศิลป์  แห่งเมือง “โกนูร์-เทเป” ได้ทำแม่พิมพ์โลหะและเครื่องประดับที่ทำด้วยเงินกับทอง รวมทั้งสร้างวัตถุสำหรับพิธีกรรมทางศาสนา ตลอดจนแกะสลักกระดูกและหิน

นาเดสห์ดา ดูโบวา นักโบราณคดีกล่าวว่า เป็นเรื่องน่าประหลาดใจที่ผู้คนในยุคนั้นมีเทคนิคก้าวหน้า ช่างฝีมือเรียนรู้วิธีเปลี่ยนรูปทรงทางธรรมชาติของหินด้วยอุณหภูมิความร้อนที่สูงและนำมาเคลือบขัดเงาเพื่อเก็บรักษาไว้ได้นาน นอกจากนี้ เมือง “โกนูร์-เทเป” ถือเป็นเครือข่ายสำคัญของเมืองต่าง ๆ และตั้งอยู่ในบริเวณแม่น้ำมอร์กับห์ ซึ่งไหลผ่านจากเติร์กเมนิสถานไปยังอัฟกานิสถาน เมือง “โกนูร์-เทเป” ใช้เวลาขับรถเพียง 3 ชั่วโมงจากเมืองแมรี โดย 2 ชั่วโมงแรกบนถนนลาดยางมะตอยอันขรุขระ ส่วนอีกชั่วโมงที่เหลือต้องตะลุยผ่านทะเลทราย

วิคเตอร์ ทูริค นักประวัติศาสตร์ที่ทำงานในพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์เมืองแมรีบอกว่า ในภูมิภาคนี้มีโบราณสถาน 354 แห่ง และร้อยละ 95 ยังไม่ได้รับการศึกษาจากผู้เชี่ยวชาญ เติร์กเมนิสถานยังคงเป็นหนึ่งในกลุ่มประเทศที่ถูกโดดเดี่ยวมากที่สุดในโลก แต่ถึงกระนั้น ยังได้เห็นนักท่องเที่ยวต่างชาติกลุ่มเล็ก ๆ เดินทางมายังเติร์กเมนิสถานทุกปี ส่วนใหญ่จัดเป็นกรุ๊ปทัวร์สำหรับผู้ที่สนใจเป็นพิเศษ

เมืองแมรีมีโรงแรมเพียง 3 แห่งเท่านั้น ถึงแม้เมื่อไม่นานนี้ประธานาธิบดีกูร์บันกูลี เบอร์ดีมูคาเมดอฟ สั่งให้สร้างโรงแรมแห่งใหม่ขนาด 350 เตียง เพื่อรองรับการท่องเที่ยวที่กำลังขยายตัวมากขึ้น.