......การเรียนหนังสือ กับพระ ในสมัยโบราณ คงจะเรียน ไม่เหมือนกัน คือเรียนตามความรู้ของ

พระที่สอน หลักสำคัญก็คือ เรียนอ่านหนังสือให้ออก ฉะนั้น จึงเริ่มด้วย หัดอ่าน ก ข จนจำได้แล้ว

จึงสอนประสมตัว หัดอ่านหนังสือที่เป็นเรื่อง สอนเลขเบื้องต้น สอนโหราศาสตร์ พระบางรูป

ก็สอน หนังสือขอมให้ด้วย เพราะตำราโบราณ นิยมเขียนเป็น อักษรขอม บางอาจารย์ เข้มงวดเรื่อง

ลายมือ ให้หัดคัดเขียน ตัวหนังสือ ให้สวยงาม เพราะถือว่าลายมือดี เขียนหนังสือถูก ก็เป็นเสมียนได้

หรือรับจ้างคัด และจารหนังสือ เป็นอาชีพได้
 

......นอกจากเรียนหนังสือแล้ว ยังได้รับการสั่งสอนเรื่อง กิริยา มารยาท การพูดจา เพราะเด็กผู้ชายจะอยู่ที่วัด

หรือไปกลับก็ตาม จะต้องคอยปรนนิบัติพระ เช่น ประเคนอาหาร ต้มน้ำชงชา ตำหมาก จนถึงบีบนวด

เพราะพระที่สอนส่วนมาก จะมีอายุมากแล้ว ต้องรู้จัก หุงอาหารกินเอง ทำความสะอาดกุฏิที่อยู่ ก่อนนอนก็ต้อง

สวดมนต์ไหว้พระ

......สรุปว่า การเรียนหนังสือกับพระ สมัยก่อน ได้ทั้งวิชาหนังสือ และความประพฤติที่ดีไปด้วย