ในรอบหลายปีที่ผ่านมา กระแสการบริโภคอาหารสุขภาพได้รับความสนใจเพิ่มมากขึ้น ขณะเดียวกัน ก็มีการศึกษาวิจัยทางวิทยาศาสตร์ค้นพบศักยภาพในวัตถุดิบบางอย่าง สู่โอกาสพัฒนาต่อยอดเพื่อเป็นเมนูบำรุงร่างกาย ล่าสุด ‘ข้าวก่ำดอยสะเก็ด’ ถูกพบว่ามีสรรพคุณเด็ด เป็นอีกหนึ่งของดีใกล้ตัวชาวล้านนา!

โดย อาจารย์ ดร.นริศรา ไล้เลิศ จากกลุ่มวิจัย “คลัสเตอร์มูลค่าเพิ่มการผลิตและแปรรูปพืช และสัตว์เศรษฐกิจ เพื่อเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม” ซึ่งเป็นความร่วมมือของคณะเกษตรศาสตร์ และคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ภายใต้โครงการมหาวิทยาลัยวิจัยแห่งชาติ (NRU) ให้ข้อมูลว่า ข้าวก่ำ (Purple Rice) หรือ ข้าวเหนียวดำ (Black Sticky Rice) คือ พันธุ์ข้าวเหนียวชนิดหนึ่ง ที่มีเมล็ดสีออกแดงม่วง หรือ แดงก่ำ จึงเป็นที่มาของชื่อ โดยเป็นชื่อเรียกตามภาษาถิ่นของภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มักถูกนำมาบริโภคเป็นอาหาร และใช้เป็นส่วนผสมหลักในการทำขนมต่าง ๆ

สำหรับ พันธุ์ก่ำดอยสะเก็ดนั้น เมื่อหุงสุกแล้วจะมีกลิ่นหอม รสชาติอร่อย ขณะเคี้ยวจะรู้สึกมัน นุ่มแบบหนุบ ๆ ด้าน คุณค่าทางโภชนาการ พบว่า นอกจากจะมีสารอาหารทั้งคาร์โบไฮเดรต ไขมัน โปรตีน วิตามินเอ วิตามินบี 1 วิตามินบี 2 วิตามินอี แคลเซียม และเหล็กสูงแล้ว ยังมีสารสำคัญสีม่วงแดงของเปลือกหุ้มเมล็ด อย่าง แกมมาโอไรซานอล (Gamma Oryzanol) สูงกว่าข้าวขาวทั่วไปถึง 2-3 เท่า อีกทั้ง ข้าวก่ำดอยสะเก็ดสามารถสังเคราะห์แอนโทไซยานิน (Anthocyanin) ได้

ซึ่ง จากการศึกษาวิจัย และรายงานในวารสารสาขาวิทยาศาสตร์ทางการแพทย์ พบว่า มีสรรพคุณทางยามากมาย อาทิ สารแกมมาโอไรซานอล มีคุณสมบัติเป็นสารต้านการเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชัน สามารถลดระดับน้ำตาลในเลือด คอเลสเตอรอล ไตรกลีเซอไรด์ และเพิ่มระดับของ High Density Lipoprotein (HDL) ในเลือด ยังยั้งการรวมตัวของเลือด และการหลั่งกรดในกระเพาะอาหาร

ส่วน สารแอนโทไซยานิน มีคุณสมบัติเป็นสารต้านอนุมูลอิสระประสิทธิภาพสูง มีฤทธิ์ต้านการเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชัน (Antioxidant) ช่วยในการหมุนเวียนของกระแสโลหิต ชะลอการเสื่อมของเซลล์ร่างกาย ช่วยลดโอกาสการเกิดมะเร็ง โดยเฉพาะมะเร็งชนิดเนื้องอก ช่วยเสริมให้ร่างกายต่อต้านเชื้อโรค และสมานแผล เสริมภูมิคุ้มกันในร่างกาย

จากสรรพคุณดังกล่าว ทีมวิจัยจึงได้ศึกษาเกี่ยวกับศักยภาพ และฤทธิ์ทางชีวภาพของข้าวก่ำดอยสะเก็ดในโรคเบาหวานชนิดที่ 2 โดยผลการศึกษาวิจัยในโครงการนี้ ซึ่งได้รับรางวัล Best Oral Presentation Award ในงานประชุม International Conference on The Role of Agriculture and Nature Resources on Global Change (ANGC2011) พบว่า ในสัตว์ทดลองที่ถูกเหนี่ยวนำให้เกิดเบาหวานทั้งชนิดที่ 1 และชนิดที่ 2 ที่ได้รับรำข้าวก่ำดอยสะเก็ดติดต่อกัน 8 สัปดาห์ มีผลลดระดับน้ำตาลกลูโคสในเลือด (Antihyperglycemia) ลดระดับไขมันในเลือด (Hypolipidemia) และลดการเกิดสารอนุมูลอิสระในเลือด (Antioxidant) ได้อย่างมีนัยสำคัญเมื่อเปรียบเทียบกับสัตว์ทดลองเบาหวานที่ไม่ได้รับการรักษา

ทั้งนี้ ผลในลักษณะดังกล่าว ยังพบได้เช่นเดียวกับการฉีดอินซูลิน หรือ การให้ยา Metformin ในสัตว์ทดลองที่มีภาวะเบาหวานทั้งสองรูปแบบ ซึ่งเป็นกลุ่ม Positive Drug Control และจากการศึกษากลไกการออกฤทธิ์ในระดับโมเลกุลของข้าวก่ำดอยสะเก็ด บ่งชี้ว่า มีผลต่อการเพิ่มความไวในการตอบสนองต่ออินซูลินที่เกี่ยวข้องกับการส่งสัญญาณภายในของอินซูลิน (Insulin Signaling) ในกล้ามเนื้อลาย

การศึกษานี้ จึงเป็นอีกหนึ่งหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่สนับสนุนศักยภาพข้าวก่ำดอยสะเก็ด ในการที่จะพัฒนาต่อยอดเป็นอาหารสุขภาพ หรือ ยาเสริม (Additive Treatment) สำหรับผู้ที่ต้องการดูแลสุขภาพ หรือ ผู้ป่วยเบาหวานต่อไป.