โบราณเขาว่า "หวานเป็นลมขมเป็นยา" ของขมๆ แม้จะไม่อร่อยแต่ก็มีประโยชน์ไม่น้อย อย่างเช่น "สะเดา" ผักสมุนไพรที่แม้จะมีรสขมขนาดไหน แต่ก็ยังเป็นของโปรดของหลายๆ คน โดยเฉพาะเมนูสะเดาน้ำปลาหวานกินกับปลาดุกย่าง หรือกุ้งเผา ที่เมื่อกินพร้อมกันแล้วจะลดความขมของสะเดาลงเหลือแต่ความอร่อย หรือบางบ้านอาจนำสะเดาไปลวกเพื่อลดความขมจิ้มกินกับน้ำพริกอีกด้วย

        เรานิยมนำดอกและยอดของสะเดามาประกอบอาหาร ซึ่งให้คุณค่าทางโภชนาการ เช่น โปรตีน คาร์โบไฮเดรต แคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก เส้นใย เบต้าแคโรทีน วิตามินเอ วิตามินบี 1 วิตามินบี 2 วิตามินซี และไนอาซิน

 

สรรพคุณด้านยาสมุนไพร

       สะเดามีสรรพคุณบำรุงธาตุไฟ สร้างภูมิต้านทานให้ร่างกาย และแก้ไข้ อีกทั้งรสขมของสะเดายังช่วยเรียกน้ำย่อย และช่วยให้ขับน้ำดีตกลงสู่ลำไส้มากขึ้น ทำให้ร่างกายเกิดความอยากอาหาร ช่วยย่อยอาหาร ช่วยให้อุจจาระละเอียดขับถ่ายคล่อง และช่วยให้นอนหลับสบายอีกด้วย

"สะเดา" มีชื่อพื้นบ้านว่า สะเดาไทย สะเดาบ้าน กะเดา กาเดา จะดัง มีชื่อภาษาอังกฤษว่า นีม ทรี (Neem Tree) และโฮลลี ทรี (Holy Tree) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า อะซาดิแรคตา อินดิคา(Azadirachta indica A.Juss.var.siamensis Veleton) จัดอยู่ในวงศ์ มีเลียซีอี้ (Meliaceae)

 

สะเดาอินเดีย

              สะเดาอินเดีย จะเรียกว่า ควินิน ขี้นิน จะมีรสขมกว่าสะเดา นิยมใช้ใบและแก่นมาต้มดื่มเป็นยาแก้ไข้มาลาเรีย ในบางแห่งจะใช้ใบสะเดาเป็นยาฆ่าแมลง หรือต้มดื่มแก้โรคเบาหวาน สำหรับดอกสะเดาอินเดียสามารถใช้แก้กำเดา แก้ริดสีดวงในลำคอ ในตำรายาไทยได้มีระบุว่าใช้ก้านอ่อนและใบสะเดา ในการแก้ไข้ทุกชนิดได้ดี

 

 

คุณค่าทางโภชนาการคือ

           

           ประกอบด้วยโปรตีน คาร์โบไฮเดรต แคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก เส้นใย เบต้าแคโรทีน วิตามินเอ วิตามินบี 1 วิตามินบี 2 วิตามินซี ไนอาซิน ในใบสะเดามีสารที่เรียกว่า ไลโมนอยด์ (Limonoid) และคอร์ซิติน (Quercetin) ที่เปลือกของสะเดามีสารที่เรียกว่า นิมบิน (Nimbin) และในเมล็ดสะเดามีสารที่เรียกว่า อะซาดิแรค-ติน (Azadirachtin) และสารควิโนน (Quinone)

สรรพคุณของสะเดาและวิธีใช้

        ส่วนต่างๆของสะเดามีสรรพคุณในทางเป็นยาได้แก่ ยอดอ่อน ดอกสะเดา ก้านใบ ผล แก่น และราก ซึ่งแต่ละส่วนจะให้สรรพคุณแตกต่างกันดังต่อไปนี้

 

         

ดอกและใบอ่อน ดอกและใบอ่อนของสะเดามีสรรพคุณในการใช้บำรุงธาตุไฟ คือเรียกน้ำย่อย บำรุงน้ำดี แก้ดีพิการ ทำให้นอนหลับ มีภูมิต้านทานโรค แก้ฝี แก้ไข้
รากและเปลือกต้น รากและเปลือกต้นสะเดาใช้แก้ท้องเสีย แก้บิดมูกเลือด และแก้ไข้มาลาเรีย 
          

ราก -รากสะเดามีสรรพคุณใช้เป็นยาแก้ไข้ ทำให้อาเจียน 
         

ผล - ผลสะเดาสามารถใช้เป็นยาถ่ายพยาธิ แก้ริดสีดวง แก้ปัสสาวะพิการ แก้ลมเจริญอาหาร
         

ก้าน - ก้านสะเดาใช้แก้ไข้ บำรุงน้ำดี แก้ดีพิการ แก้ท้องร่วง แก้กระษัย แก้ไข้ลดความร้อนแก้ไข้จับสั่น
          

แก่น -แก่นของสะเดาใช้แก้คลื่นเ...ยน อาเจียน แก้ไข้จับสั่น ไข้ตัวร้อน บำรุงเลือด บำรุงไฟธาตุ

จากการวิจัยในเรื่องของสะเดาพบว่าสามารถเป็นยาฆ่าแมลงที่ได้ผลดีมากและปลอดภัย