อาการ เขม่นตาหรือตากระตุก คือ การที่กล้ามเนื้อบริเวณรอบ ๆ ตาบางส่วนกระตุกหรือขยับเป็นพัก ๆ สาเหตุที่แท้จริงยังไม่มีใครทราบแน่นอน รู้แต่ว่าเป็นเพราะเส้นประสาทที่มาเลี้ยงกล้ามเนื้อบริเวณนั้นทำงานไม่ดี มีคำสั่งออกมาเป็นระยะ ๆ ไม่สม่ำเสมอและบังคับไม่ได้ บางคนบอกว่าสาเหตุเกิดจากจิตใจ บ้างก็ว่าเกี่ยวกับสุขภาพ เพราะพบว่าเกิดบ่อยในคนที่อดหลับอดนอนท้องผูก อ่อนเพลียมาก ๆ

มี ผู้อธิบายอีกว่า อาการตาเขม่นอาจเป็นเพราะมีเส้นเลือดมาพาดบนเส้นประสาทนี้ พอเส้นเลือดเต้นตามชีพจร ผนังเส้นเลือดก็กระตุ้นประสาททำให้มีการกระตุกขึ้น

หนังสือ 'ความเชื่อ' (คติชาวบ้านอันดับ ๕) เขียนโดย ภิญโญ จิตต์ธรรม สรุปเรื่องความเชื่อเกี่ยวกับการเขม่นเป็นลางบอกเหตุไว้ดังนี้

เขม่นหนังตาขวา เชื่อว่า จะได้รับข่าวดีจากวงศาคณาญาติ หรือมิตรสหาย

เขม่นหนังตาซ้าย เชื่อว่า จะได้ลาภทางความรัก

เขม่นคิ้วขวา เชื่อว่า จะมีโชคลาภมาสู่ หรือลูกหนี้จะนำเงินมาให้ถึงบ้าน หรืออาจได้ลาภลอย

เขม่นคิ้วซ้าย เชื่อว่า จะเสียทรัพย์ มีคนนำความเดือดร้อนมาให้ อาจเสียเงินเสียทอง

เขม่นริมฝีปากบน เชื่อว่า จะได้ลาภลอย จะได้เงินทองโดยไม่นึกฝัน

เขม่นริมฝีปากล่าง เชื่อว่า จะได้ลาภปาก

เขม่นปากข้างขวา เชื่อว่า ไม่ดี อาจเกิดการทะเลาะวิวาท

เขม่นปากข้างซ้าย เชื่อว่า จะได้โชคลาภใหญ่ในเวลาไม่นานนัก

เขม่นที่จมูก เชื่อว่า จะได้รับข่าวร้ายจากมิตรสหายหรือวงศาคณาญาติ

เขม่นที่หู เชื่อว่า จะได้รับข่าวดีจากทางไกล

เขม่นที่ศอก เชื่อว่า จะมีคนนำของมาให้ แต่อย่ารับไว้จะเกิดโทษ

เขม่นที่ขา เชื่อว่า จะมีการเดินทางไกลในระยะเวลาอันใกล้


yenta4