แม้ว่าตะคริวจะเกิดได้จากหลาย สาเหตุ เช่น ขาดน้ำ พักผ่อนน้อย ความเครียด เส้นประสาทเสียหายจากการเคลื่อนไหวซ้ำๆ ท่าเดิมมากเกินไป แต่สาเหตุหลักที่สำคัญคือ การขาดธาตุโพแทสเซียมแมกนีเนียม และแคลเซียม สารอาหารสำคัญที่ช่วยดูแลการทำงานของเส้นประสาทและกล้ามเนื้อนั่นเอง
วิธีป้องกันไม่ให้เป็นตะคริว ก็คือ การรับประทานอาหารซึ่งมีแร่ธาตุดังกล่าวอย่างเพียงพอ เช่น ขนมปังโฮลวีต ซีเรียล ธัญพืช พืชตะกูลถั่ว ถั่วเปลือกแข็ง กล้วยหอม ส้ม แคนตาลูป และนม นอกจากนี้ควรดื่มน้ำให้มากขึ้น โดยเฉพาะก่อนออกกำลังกายสองชั่วโมงควรดื่มน้ำอย่างน้อย 2 แก้ว และพักดื่มน้ำครึ่งแก้วถึง 1 แก้ว ระหว่างเล่นกีฬาทุกๆ 10 20 นาที ส่วน คนที่เป็นตะคริวระหว่างนอนหลับ ควรนอนในท่าที่ผ่อนคลายที่สุด เท่าไม่เหยียดตึงเกินไป เพราะจะทำให้กล้ามเนื้อขาเกร็ง นอกจากนี้การห่มผ้าให้ร่างกายอบอุ่นก็ช่วยได้เช่นกัน
ถ้าสุดวิสัยเป็นตะคริว วิธีที่ทำได้ง่ายและรวดเร็วที่สุด คือยืดกล้ามเนื้อที่ปวดและเกร็งแข็งให้คลายออก โดยใช้ยาหม่อง น้ำมันมวย หรือครีมนวดคลายกล้ามเนื้อ อาจใช้แผ่นความร้อนหรือผ้าร้อนๆ ประคบบริเวณที่ปวดประมาณ 20 นาที แล้วทิ้งช่วงไว้อย่างน้อยอีก 20 นาทีก่อนจะประคบใหม่ จะช่วยให้เลือดไหลเวียนดีขึ้น หากเป็นตะคริวที่น่องควรเหยียดขาให้ตึง กระดกเท้าขึ้น อาจใช้มือดึงปลายเท้าเข้ามาหาตัวเองเพื่อช่วยอืดกล้ามเนื้อ อีกวิธีหนึ่งคือ กำหมัดหลวมๆ กดลงกลางจุดที่ปวดเป็นตะคริว ค้างไว้ 10 วินาที แล้วปล่อย 10 วินาทีจึงกดใหม่ ทำซ้ำหลายๆ ครั้ง อาการปวดจะดีขึ้น