ดูแล้วก็ปลงน๊ะ อาการ 32










พระพุทธองค์ทรงแยกย่อย ในการพิจารณา
ในส่วนประกอบ ของกายคือ อาการ 32 ดังนี้

๑. เกสา หมายถึง ผม
๒. โลมา หมายถึง ขน
๓. นะขา หมายถึง เล็บ
๔. ทันตา หมายถึง ฟัน
๕. ตะโจ หมายถึง หนัง
๖. มังสัง หมายถึง เนื้อ
๗. นะหารู หมายถึง เอ็น
๘. อัฏฐิ หมายถึง กระดูก
๙. อัฏฐิมิญชัง หมายถึง เยื่อกระดูก
๑๐. วักกัง หมายถึง ม้าม
๑๑. หะทะยัง หมายถึง หัวใจ
๑๒. ยะกะนังหมายถึง ตับ
๑๓. กิโลมะกัง หมายถึง พังผืด
๑๔. ปิหะกัง หมายถึง ไต
๑๕. ปัปผาสัง หมายถึง ปอด
๑๖. อันตัง หมายถึง ไส้ใหญ่
๑๗. อันตะคุณัง หมายถึง ไส้น้อย
๑๘. อุทริยัง หมายถึง อาหารใหม่
๑๙. กะรีสัง หมายถึง อาหารเก่า
๒๐. ปิตตัง หมายถึง น้ำดี
๒๑. เสมหัง หมายถึง เสลด
๒๒. ปุพโพ หมายถึง น้ำหนอง
๒๓. โลหิตัง หมายถึง เลือด
๒๔. เสโท หมายถึง เหงื่อ
๒๕. เมโท หมายถึง น้ำมันข้น
๒๖. อัสสุ หมายถึง น้ำตา
๒๗. วะสา หมายถึง น้ำมันเหลว
๒๘. เขโฬ หมายถึง น้ำลาย
๒๙. สิงฆาณิกา หมายถึง น้ำมูก
๓๐. ละสิกา หมายถึง น้ำไขข้อ
๓๑. มุตตัง หมายถึง น้ำปัสสาวะ
๓๒. มัตถะเก มัตถะลุง หมายถึง มันสมองศรีษะ


คำว่า ครบสามสิบสอง พจนานุกรม ฉบับมติชน แปลความหมายว่า มีอวัยวะครบทุกส่วน ไม่มีส่วนใดขาดหรือเกิน

ที่ ว่า "ครบ 32 ประการ" มาจากการฝึกจิต ในหัวข้อ กายคตาสติ คือให้ระลึกถึงส่วนต่างๆ ของร่างกายที่เรียกว่า โกฏฐาส 32 ประการ แบ่งเป็น 6 หมวด ได้แก่ ปฐวีธาตุ เป็นอาการ 20 และ อาโปธาตุ เป็นอาการ 12

อาการ 20 มีดังนี้ เกสา-ผม, โลมา-ขน, นะขา-เล็บ, ทันตา-ฟัน, ตะโจ-หนัง, มังสัง-เนื้อ, นะหารู-เอ็น, อัฏฐิ-กระดูก, อัฏฐิมิญชัง-เยื่อในกระดูก, วักกัง-ม้าม, หะทะยัง-หัวใจ, ยะกะนัง-ตับ, กิโลมะกัง-พังผืด, ปิหะกัง-ไต, ปัปผาสัง-ปอด, อันตัง-ไส้ใหญ่, อันตะคุณัง-ไส้น้อย, อุทะริยัง-อาหารใหม่, กะรีสัง-อาหารเก่า (อุจจาระ), มัตถะลุงคัง-มันสมอง

ส่วนอาการ 12 ได้แก่ ปิตตัง-น้ำดี, เสมหัง-เสมหะ, ปุพโพ-น้ำเหลือง, โลหิตัง-น้ำเลือด, เสโท- เหงื่อ, เมโท-มันข้น, อัสสุ-น้ำตา, วะตา-มันเหลว, เขโฬ-น้ำลาย, สิงคาณิกา-น้ำมูก, ละสิกา-น้ำไขข้อ, มุตตัง-มูตร (ปัสสาวะ)