ธนบัตรหน้าเดียว รุ่นแรกในสมัย รัชการที่ 5

วันนี้ได้นำธนบัตรหน้าเดียว รุ่นแรกในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 มาให้ชม
   
ธนบัตรนี้เป็นธนบัตรชนิดหน้าเดียวสีแดง ด้านหลังเป็นกระดาษสีขาว พิมพ์จากบริษัทโทมัสเดอลารู ประเทศอังกฤษ ราคา 1,000 บาท เริ่มใช้ครั้งแรกเมื่อวันที่ 23 ก.ย. 2445
   
ธนบัตรที่เริ่มนำมาใช้อย่างจริงจังนั้นเกิดขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2443 สมัยรัชกาลที่ 5 เมื่อนายชาร์ลส เจมส์รีเวิร์ธ คาแมค ที่ปรึกษากระทรวง  การคลังมหาสมบัติ ได้รื้อฟื้นความคิดเรื่องใช้กระดาษแทนเงินตราโลหะขึ้น
      
ในเวลาต่อมาได้รับพระกระแสพระบรมราชดำริโปรดเกล้าฯ ติดต่อขอยืมตัว มร.ดับเบิล เจเอฟ วิลเลียมสัน ชาวอังกฤษ จากกระทรวงการคลังของอินเดียมาช่วยราชการ
   
ในการนี้จึงมีการจัดตั้ง “กรมธนบัตร” ขึ้น และเสนอแนะให้จัดพิมพ์เงินกระดาษแบบใหม่แทนเงินกระดาษหลวง จนในปี พ.ศ. 2445 รัชกาลที่ 5 จึงมีพระบรมราชโองการให้ตรา “พระราชบัญญัติธนบัตรสยาม” รัตนโกสินทร์ศก 121 เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2445 และต่อมา มร.ดับเบิล เจเอฟ วิลเลียมสัน ได้แนะนำให้จ้างบริษัทโทมัสเดอลารู ซึ่งรัฐบาลก็พอใจให้บริษัทนี้พิมพ์ธนบัตรของไทยแต่เริ่มแรกพิมพ์ธนบัตรขึ้นใช้
   
ธนบัตรเริ่มแรกของประเทศในขณะนั้นเป็นรูปตั๋วสัญญาใช้เงินของรัฐบาลสยาม สัญญาจะจ่ายเงินให้แก่ผู้นำตั๋วมาแลกเงินโลหะได้ที่กรมธนบัตรกรุงเทพได้ทันที และให้มีการรับจ่ายเงินตามมูลค่าในตั๋วสัญญาใช้เงินได้เต็มมูลค่าที่ระบุในธนบัตรนั้น
   
ในการนี้ทรงโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ “สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระภาณุพันธ์วงศ์วรเดช” เสด็จแทนพระองค์เปิดกรมธนบัตรอย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ 19 ก.ย. 2445 ณ “หอรัษฎากรพิพัฒน์” ในพระบรมมหาราชวัง
   
หลังจากทำพิธีเปิดแล้ว ก็ให้พระบรมวงศานุวงศ์และข้าราชการมาแลกธนบัตรดังกล่าวเป็นปฐมฤกษ์ ต่อมาในวันที่ 23 ก.ย. 2445 กรมธนบัตรจึงเปิดรับแลกธนบัตรให้แก่ประชาชนทั่วไป จึงถือว่าวันนี้เป็นการ   นำธนบัตรออกใช้เป็นครั้งแรกในประเทศสยามหรือประเทศไทยปัจจุบัน
   
ธนบัตรหน้าเดียวออกประกาศใช้เมื่อวันที่ 7 ก.ย. 2445 มี 5 ชนิดราคาคือ 5 บาท 10 บาท 20 บาท 100 บาทและ 1,000 บาท ต่อมาในปี พ.ศ. 2461 จึงนำออกใช้อีก 2 ชนิดราคา คือ 1 บาท และ 50 บาท
   
ธนบัตรทุกชนิดตรงกลางเบื้องบนมีตราแผ่นดิน มุมทั้งสี่ มีเลขไทยและเลขอารบิค หมวดอักษรและเลขไทยอยู่ด้านขวา หมวดอักษรโรมันและอารบิคอยู่ด้านซ้าย ถัดลงมามีหมายเลขวันเดือนปี ธนบัตรและมีข้อความว่า “รัฐบาลสยาม สัญญาจะจ่ายเงินให้แก่ผู้นำธนบัตรนี้มาขึ้นเป็นเงินตราสยาม” ด้านซ้ายมือมีอักษรจีน ด้านขวามีอักษรอาหรับมลายู
   
ธนบัตรราคา 1,000 บาทในภาพนี้ จะนำออกประมูลที่โรงแรมนารายณ์ในวันที่ 7 สิงหาคม ตั้งราคาขั้นต้นไว้ 2 ล้านบาท นับว่าสูงมาก