โลงศพจากประเทศกานา

พิธีศพของชาวกา (Ga people) ซึ่งอาศัยอยู่มากในประเทศกานา มีความน่าสนใจเป็นพิเศษตรงที่ชาวกาให้ความสำคัญกับการประดับตกแต่งในทุกรายละเอียด ไม่ว่าจะเป็นเสื้อผ้าชุดสุดท้ายที่ผู้เสียชีวิตใส่ ขบวนแห่โลงศพ รวมถึงการประดับตกแต่งโลงศพไม้ให้มีรูปร่างและสีสันแปลกตา ไม่ใช่เพียงแค่โลงศพทรงสี่เหลี่ยมธรรมดาอย่างทั่วไป 

เหตุที่เป็นเช่นนี้ เห็นจะเนื่องจากชาวกา หรือ ชาวกานาโดยทั่วไป มีความเชื่อที่ลึกลับเกี่ยวกับการเปลี่ยนผ่านจากชีวิตในภพนี้ไปสู่ชีวิตหลังความตาย เช่นเดียวกับความเชื่อของชาวอียิปต์ หรือ ชาวจีนโบราณ เป็นต้น ที่ปรากฎในรูปแบบการเผากระดาษรูปทรงบ้าน รถ (มีคนขับด้วย) ให้กับอาม่า อากง ที่เสียชีวิตไปแล้ว เพื่อให้เหล่าบรรพบุรุษอันเป็นที่รักของเราทั้งหลาย ได้มีชีวิตอันเป็นสุขในโลกหลังความตาย ในกรณีของชาวอียิปต์โบราณ เห็นจะจำกัดแต่ในชนชั้นกษัตริย์ เช่น การทำมัมมี่แล้วเก็บไว้ในโลงศพที่มีการวาดรูปใบหน้าเจ้าของโลงศพ เหล่านี้ล้วนเป็นพิธีกรรมที่เกิดจากความเชื่อที่คล้ายกัน 

 

โลงศพของกานาเป็นที่เลื่องชื่อขึ้นมาได้ ก็เพราะความแปลกของรูปทรง ที่ช่างไม้สร้างขึ้นมาเป็นรูปร่างต่าง ๆ ให้ต้องตรงความต้องการของลูกค้าซึ่งก็คือ บรรดาญาติของผู้เสียชีวิตนั่นเอง ที่ว่าแปลกนั้นก็เพราะความหลากหลายของตัวเลือกนั้นมีเยอะเหลือเกิน มีทั้งโลงรูปรถยนต์ ตั้งแต่เฟอร์รารี่ จนถึงแท็กซี่ธรรมดา หรือจะเป็นรูปรองเท้า ก็มีให้เลือกทั้งรองเท้าหนัง หรือรองเท้ากีฬา โลงศพทรงเครื่องบิน เท็ดดี้แบร์ สิงโต จักรเย็บผ้า กุ้งลอบสเตอร์ โทรศัพท์มือถือ กล้องถ่ายรูป ค้อน หรือแม้กระทั่งบุหรี่ ขอแค่สั่งว่า อยากได้ทรงอะไร ช่างทำโลงชาวกานาสามารถเนรมิตให้ท่านได้หมด กระดาษกงเต๊กปีกลายที่เผาให้อาม่าอายไปเลย 

 

เกณฑ์การเลือกโลงศพนั้น บรรดาญาติจะเลือกให้ตรงกับความชอบ อาชีพ หรือของที่ผู้เสียชีวิตอยากได้ เช่น ญาติที่เสียชีวิตเป็นคนหาปลา ญาติ ๆ อาจจะเลือกเป็นโลงปลา หรือไม่ก็โลงทรงเรือ แต่ว่าจะเป็นปลาชนิดไหน หรือเรือติดมอเตอร์หรือไม่ ตรงนี้สงสัยจะต้องตัดสินใจกันอีกนาน อีกกรณีหนึ่งคือ เลือกโลงตามสิ่งของที่ผู้เสียชีวิตเคยอยากได้ตอนที่ยังมีชีวิตอยู่ แต่ว่าไม่ทันที่จะหาเงินได้ครบก็ต้องตายไปเสียก่อน ยกตัวอย่างเช่น ญาติที่เสียชีวิตอยากได้มือถือเอาเสียมากตอนมีชีวิตอยู่ พอตายไปแล้วญาติที่ยังพอจะจำได้ อาจจะเลือกซื้อโลงทรงมือถือ ส่วนจะเป็นไอโฟน โนเกีย หรือ แบล็คเบอร์รี่ ช่างไม้เขาก็ทำให้ได้หมด 

?

 

เพราะอะไรญาติ ๆ จึงต้องเอาใจใส่รายละเอียดกันขนาดนี้ นั่นเป็นเพราะพวกเขามีประเพณีการนับถือบรรพบุรุษ คล้ายกับชาวจีนนั่นเอง ดังนั้น การจัดพิธีศพอย่างยิ่งใหญ่ จึงเป็นการแสดงออกซึ่งความเคารพรักครั้งสุดท้ายต่อญาติที่รัก นอกจากนี้ยังถือว่า เป็นการให้เกียรติผู้เสียชีวิตด้วย ประเด็นอื่นที่น่าจะเกี่ยวข้อง อาจจะเป็นเพราะการแสดงออกซึ่งความรักและเคารพนี้เป็นการแสดงออกผ่านทางวัตถุ แน่นอนว่าทำให้ผลลัพธ์ดูเป็นรูปธรรมเอาเสียมาก จนกระทั่งญาติ ๆ อาจจะเห็นช่องทางที่จะแสดงออกถึงฐานะทางสังคม หรือ เห็นเป็นโอกาสสำคัญที่ญาติ ๆ ที่กระจัดกระจายกันไปตามเมืองต่าง ๆ จะได้มารวมตัวกันเพื่อจัดงานรื่นเริง