ไขความเชื่อ เมื่อแผ่นดินไหว วิ่ง หรือ มุดโต๊ะปลอดภัย...!

 

 

เป็นความเชื่อที่ “งุนงง” โดยเฉพาะคนที่อาศัยอยู่ในตึกสูงพอสมควร กับการเผชิญหน้าเมื่อเกิดแผ่นดินไหว ผู้รู้บางคนบอกว่า เมื่อเกิดแผ่นดินไหวในกรณีที่อยู่ในตึกให้วิ่งหนีออกจากตึก แต่ผู้เชี่ยวชาญบางคนบอกว่าให้มุดอยู่ใต้โต๊ะ คำถามก็คืออย่างไหนจะเป็นสิ่งที่ดีที่สุด ไทยรัฐออนไลน์หาคำตอบมาให้หลังข่าวลือเขื่อนร้าว และ แผ่นดินไหวซ้ำที่ภาคเหนือครั้งล่าสุด

ลองมาดูคู่มือของกรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยกระทรวงมหาดไทย ที่ออกแบบมาอ่านง่ายเล่มนี้ ระบุว่าอันดับแรกต้องควบคุมสติพร้อมกับเปิดวิทยุรับฟังคำเตือน คำแนะนำจากราชการ พร้อมกับย้ำว่าอย่าวิ่งเข้าออกนอกบ้านเพราะอาจจะทำให้ได้รับบาดเจ็บ ตรวจสอบและปิดวาล์วน้ำ ปิดแก๊ส และยกสะพานไฟสำหรับตัดกระแสไฟฟ้าและตัดตอนการส่งน้ำเมื่อเกิดแผ่นดินไหว ห้ามใช้เทียน ไม้ขีดไฟ ไฟแช็ก หรือสิ่งที่ทำให้เกิดประกายไฟเพราะถ้ามีแก๊สรั่ว อาจจะทำให้ติดไฟได้

 

 

หลังจากนั้นให้ท่องเอาไว้ 3 คำ คือ 1.หมอบลงกับพื้นราบ 2.ป้องใช้แขนปกป้องศีรษะและคอ เพื่อป้องกันสิ่งของหล่นใส่ และ3.เกาะ ยึดเกาะโต๊ะให้แน่นและเคลื่อนตัวไปพร้อมโต๊ะ รอจนความสั่นไหวยุติลงแล้วจึงออกไปสู่จุดที่ปลอดภัย

 สำหรับผู้ที่อยู่ในบ้านเรือนแนะนำให้ยืนหรือหมอบอยู่ในส่วนโครงสร้างที่แข็งแรงสามารถรับน้ำหนักได้มาก หรือหลบอยู่ใต้โต๊ะหรือเตียง ให้อยู่ห่างจากบริเวณที่อาจจะมีวัสดุหล่นใส่ หลบอยู่ใต้โต๊ะหรือมุมห้องและให้อยู่ห่างจากประตู ระเบียงและหน้าต่าง

 ผู้ที่อยู่ในตึกสูง แนะนำว่าหากอาคารมั่นคงแข็งแรงให้หลบอยู่ในอาคารนั้น ถ้าอาคารเก่าไม่มั่นคงให้หาทางออกจากอาคารโดยเร็วที่สุด แล้วหลังจากการสั่นสะเทือนสิ้นสุด ให้รีบออกมาจากอาคาร เมื่อมีการสั่งการอพยพจากผู้ที่ควบคุมการแจ้งเตือนภัย ถ้าอยู่ใกล้ทางออก ให้รีบหาทางออกจากอาคารโดยเร็วอย่าแย่งกันออกจากเกิดความชุลมุน กรณีที่คุณไม่ได้อยู่ใกล้ทางออก ให้ใช้สูตร หมอบ-ป้อง-เกาะ จนกว่าจะมีผู้เข้าไปช่วยเหลือ

 ที่สำคัญเมื่อเกิดแผ่นดินไหว ห้ามใช้ลิฟต์โดยเด็ดขาดเพราะหากไฟฟ้าดับ อาจจะติดอยู่ในลิฟท์ ให้ระวังชิ้นส่วนของอาคารหล่นใส่ อย่าอยู่ใต้คานที่ชำรุด ใกล้หน้าต่างกระจกระเบียง 

 

ผู้ที่อยู่ในที่โล่งแจ้ง ให้อยู่ห่างจากอาคาร กำแพง ป้ายโฆษณาขนาดใหญ่ ต้นไม้ขนาดใหญ่ และเสาไฟฟ้า ส่วนคนที่ขับรถยนต์ หากกำลังขับหรืออยู่ในรถ ให้หยุดจอดในที่ปลอดภัย จนกระทั่งการสะเทือนจบลง ส่วนผู้ที่อยู่ชายหาด ให้อยู่ห่างจากชายฝัง หรือหลบขึ้นที่สูงเพราะอาจจะเกิดสึนามิซัดเข้าหาฝั่ง

การปฏิบัติตน ภายหลังเกิดแผ่นดินไหว

ตรวจสอบตัวเองและคนรอบข้างว่าได้รับบาดเจ็บหรือไม่ ปฐมพยาบาลขึ้นต้นผู้ที่ได้รับบาดเจ็บก่อน แล้วรีบออกจากอาคารที่เสียหายทันทีเพราะหากเกิดแผ่นดินไหวตามมา (After-Shock) อาคารอาจจะพังลงมาได้ ใส่รองเท้าหุ้มส้นเสมอ เพื่อป้องกันเศษแก้ว วัสดุแหลมคมและสิ่งหักพังทิ่มแทง ตรวจสอบสายไฟ ท่อน้ำ ท่อแก๊ส ถ้าแก๊สรั่วให้ปิดวาล์ว ถึงแก๊ส และยกสะพานไฟ เพื่อป้องกันอัคคีภัย ตรวจสอบแก๊สรั่วด้วยการดมกลิ่นเท่านั้น ถ้าได้กลิ่นให้เปิดประตู หน้าต่างทุกบ้านเพื่อระบายอากาศ อย่าจุดไม้ขีดหรือ ก่อไฟจนกว่าจะแน่ใจว่าไม่มีแก๊สรั่ว ให้ออกจากบริเวณที่สายไฟขาดหรือวัสดุที่สายไฟพาดถึง สำรวจความเสียหายของท่อน้ำ ท่อน้ำทิ้ง ท่อส้วมก่อนใช้ พร้อมกันนี้ก็เปิดวิทยุติดตามฟังสถานการณ์และคำแนะนำฉุกเฉิน ห้ามใช้โทรศัพท์นอกจากจำเป็นจริงๆ สุดท้ายห้ามไปในเขตพื้นที่ที่มีความเสี่ยงหรือมีอาคารพัง และทำใจให้นิ่งๆ อย่าสร้าง หรือฟังข่าวลือเพื่อกันการตื่นตระหนก

จากปากคำผู้รู้ มุด หรือวิ่งหนีเมื่อเราอยู่ในตึก

ขณะเดียวกัน รศ.ดร.เป็นหนึ่ง วานิชชัยสถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเซีย(เอไอที)ในฐานะหัวหน้า โครงการลดภัยพิบัติจากแผ่นดินไหวในประเทศไทย สกว. ย้ำข้อสงสัยเรื่องการหนีหลังจากแผ่นดินไหวขณะอยู่ในตึกสูงว่า หากคุณอยู่ภายในอาคารสูงให้หลบอยู่ใต้โต๊ะที่แข็งแรง ส่วนความเชื่อว่าถ้าเกิดแผ่นดินไหวให้วิ่งออกนอกอาคารนั้นเป็นความเชื่อที่ผิด แต่ทำได้หากตึกนั้นแข็งแรงและไม่สูงมากแต่หากวิ่งออกไปให้ระวังสิ่งของตกใจซึ่งจะเป็นอันตรายมากกว่าการหลบอยู่ภายในอาคารที่แข็งแรง

 

รู้ไว้ให้พร้อมก่อนแผ่นดินไหว

นอกจากนี้ ควรตรวจสภาพเครื่องใช้ภายในบ้าน และยึดอุปกรณ์ที่อาจก่ออันตราย เช่น ยึดตู้ติดกับฝาบ้าน พร้อมทั้งซ้อมความพร้อมของคนในบ้านเกี่ยวกับวิธีปฎิบัติเมื่อเกิดแผ่นดินไหว และถ้าเป็นไปได้ให้กำหนดจุดนัดพบนอกบ้านไว้ล่วงหน้า

ทั้งนี้ คนในบ้านต้องรู้วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้น ควรเตรียมไฟฉายและกระเป๋ายา พร้อมทั้งเครื่องมือดับเพลิงในบ้าน (ถ้ามี) และควรทราบตำแหน่งของวาล์วปิดน้ำ สะพานไฟฟ้าเพื่อตัดน้ำตัดไฟ อย่าวางของหนักบนชั้นสูง ๆ เพราะอาจตกลงมาก่อให้เกิดอันตรายได้

“ที่สำคัญทางด้านจิตใจควรอย่าตกใจ และควรตั้งสติให้ดีๆ ถ้าอยู่ในอาคารให้ระวังสิ่งที่อยู่สูงตกใส่ รวมถึงเฟอร์นิเจอร์อื่นๆ เลื่อนชนหรือล้มทับ ให้ออกห่างจากประตู หน้าต่าง และ กระจก ถ้าการสั่นไหวรุนแรงให้หลบอยู่ใต้โต๊ะ หรือมุมห้อง อย่าใช้ลิฟท์เป็นอันขาด อย่าวิ่งออกจากบ้านเพราะอาจมีสิ่งของตกลงมาทับ พร้อมทั้งดับไฟทุกชนิด และเปิดประตูหน้าต่างค้างไว้ เพื่อสร้างความแน่ใจว่ามีทางหนีทีไล่หากอยู่นอกอาคารให้ออกห่างจากอาคารสูง กําแพง เสาไฟฟ้า และสิ่งก่อสร้างอื่นๆ ถ้าอยู่ในรถให้หยุดรถทันทีในที่ปลอดภัย และถ้าอยู่ชายหาดให้อยู่ห่างจากชายฝั่ง เพราะอาจเกิดคลื่นขนาดใหญ่ซัดเข้าฝั่ง”

เรื่องเสบียงก็เป็นสิ่งสำคัญ

ควรเตรียมไฟฉายและหมวกกันน็อคอรวมถึงอุปกรณ์ปฐมพยาบาล ไว้ในที่ที่หยิบง่าย พร้อมทั้งจัดเก็บเอกสารที่จำเป็นไว้ในที่เดียวกัน เช่น บัญชีรายชื่อลูกจ้าง, เครื่องเขียนแผนที่เตรียมวิทยุ ครื่องปั่นไฟและน้ำมันไว้ให้พร้อมสำหรับช่วงเวลาที่ไม่มีไฟฟ้าใช้ เตรียมน้ำดื่ม, อาหาร, ถุงและถังพลาสติก, ผ้าห่มและผ้าเช็ดตัว, เตาแก๊สแบบเคลื่อนที่ได้ และยารักษาโรค สำหรับการดำรงชีวิต

ทั้งหมดเป็นสิ่งที่การันตรีว่า นอกจากสติแล้ว ยังต้องเตรียมอุปกรณ์เพื่อรับมือไม่แน่เหยื่อรายต่อไปของแผ่นดินอาจจะไหวในประเทศก็ได้ใครจะรู้...?