ตามความเชื่อ กล่าวว่าไข่มุกถ้ำ คือ ธาตุศักดิ์สิทธิ์ พบได้ในถ้ำลึก บ้างกล่าวอ้างว่ามีความแข็งดุจเพชร(คือมีความแข็ง 10 ตามสเกลของโมห์) แกนกลางเป็นพระธาตุบ้าง เหล็กไหลบ้าง พุทธคุณมากมี แล้วฝรั่งเขาว่าอย่างไรมาดูกันครับ

ไข่มุกถ้ำตามความเชื่อของไทย กับ ไข่มุกถ้ำ(Cave pearl)ของฝรั่ง อาจจะเป็นธาตุคนละชนิดกันที่ชื่อพล้องกันเมื่อทำการแปลตามตัวอักษร (โปรดใช้วิจารณญาณในการเสพ)

ไข่มุกถ้ำ เป็น ส่วน 1 ในรูปลักษณ์หนึ่งของ หินถ้ำ เช่นเดียวกับ หินงอก หินย้อย แต่มีขบวนการเกิดที่แตกต่างกัน ไข่มุกถ้ำ เกิดจากการแข็งตัวของ เกลือแคลเซียม(calcium salts) ที่ก่อตัวขึ้นในถ้ำหินปูน(Limestone) ไข่มุกถ้ำ มีรูปร่างหลากหลายลักษณะ ทั้ง ทรงกลม ทรงกระบอก ไม่เว้นแม้แต่เป็น รูปทรงหลายเหลี่ยม ไข่มุกถ้ำ จะมีลักษณะการเคลือบด้วยแคลเซี่ยมเป็นชั้น จะเห็นได้เมื่อทำการผ่าครึ่ง ไข่มุกถ้ำออกดู ไข่มุกถ้ำมีขนาดโตเส้นผ่าศูนย์กลางได้ถึง 15 เซ็นติเมตร แต่โดยมากจะพบเห็นทั่วไปจะมีขนาดเพียง 1 เซ็นติเมตร ไข่มุกถ้ำ สามารถพบได้ทั้งแบบเกิดขึ้น เม็ดเดียว หรือ พบเป็นกลุ่ม ไข่มุกถ้ำ มีขบวนการก่อตัวโดย เมื่อกระแสน้ำไหลหมุนวนรอบ วัตถุแกนกลางโดยมากจะเป็นเม็ดทราย ทำให้เกิดการก่อตัวของผลึกแคลไซท์ เคลือบหุ้มวัตถุแกนกลางเป็นชั้นๆทีละเล็กทีละน้อย กระแสน้ำจะทำให้เม็ดไข่มุกถ้ำหมุนกลิ้งไปมา ทิศทางการกลิ้ง ลักษณะการกลิ้งจะเป็นตัวกำหนดว่า ไข่มุกถ้ำจะก่อตัวเป็นรูปทรงใด เช่นถ้ากลิ้งได้รอบตัว จะเกิดเป็นรูปทรงกลม ถ้ากลิ้งได้แค่2ทิศทาง ก็จะเกิดเป็นทรงกระบอก แต่ถ้ากลิ้งบ้างหยุดกลิ้งบ้างทิศทางไม่แน่นอนจะเกิดไข่มุกถ้ำทรงเหลี่ยม ไข่มุกถ้ำจะเสี่ยมสภาพเมื่อแห้งตัว อย่างนั้นถ้าเจอไข่มุกถ้ำก็อย่าเก็บออกมากันเลยนะครับ