มาโปรโมทภาพแนวอินฟราเรดครับ .......
ทุกครั้งที่ผมมีโอกาสได้ถ่ายโบราณสถานที่สวยงามของแผ่นดินไทย ผมมีความสุขเหลือเกิน
ช่วงที่ผ่านมามัวแต่พาเพื่อนๆ นั่งชิงคังเซ็นเที่ยวญี่ปุ่น หลายครั้ง entry แล้ว .... ผมเองก็เริ่มเบื่อๆ เหมือนกัน ...อิอิ.... เลยอยากนำสิ่งสวยๆ งามๆ ของเมืองไทยมาฝากให้ชมบ้าง
คราวนี้ผมจะพาไปปั่นจักรยานกลางแดดฉลองวันเกิดผมอาทิตย์ที่แล้วกันที่เมืองโบราณนะครับ
เพราะการถ่ายภาพอินฟราเรดถ้าไม่มีแดดก็ไม่สวย
ว่าแล้วก็ใส่ชุดแขนกระบอก คว้างอบ ทาซันบล๊อก และ
ถ้าพร้อมแล้ว .....ไปปั่นจักรยานกันเลยครับ
เมืองโบราณ เปรียบดังบานประตูที่เผยออกให้เห็นถึง มรดกแห่งภูมิปัญญาไทย ด้วยสัญลักษณ์ทางสถาปัตยกรรมรูปแบบต่าง ๆ ผสมผสานกับงานวิจิตรศิลป์และประณีตศิลป์ การจัดวางโครงสร้างและสภาพแวดล้อมตามธรรมชาติที่สอดคล้องและสัมพันธ์เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ก่อให้เกิดบรรยากาศที่โน้มนำให้ผู้มาเยือนได้รับรู้และเข้าใจถึงความสืบเนื่องของประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม ศาสนา ศิลปะ และขนบธรรมเนียมประเพณีของคนไทยในอดีตตราบจนถึงปัจจุบัน
- เที่ยวเมืองโบราณที่เดียว เหมือนได้เที่ยวเมืองไทยทั้งหมดภายในหนึ่งวัน
- สภาพพื้นที่ ที่รักษารูปแบบการดำรงอยู่แบบวิถีไทยที่หาชมไม่ได้ในสังคมปัจจุบัน
- เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ใกล้สนามบินสุวรรณภูมิ ท่าอากาศยานเมืองไทย การเดินทางใช้เวลาเพียง 40 นาที
- ใกล้กรุงเทพฯ การเดินทางสะดวกด้วยคมนาคมหลายเส้นทาง ใช้เวลาเดินทางจากกรุงเทพฯเพียง 1 ชั่วโมง
- มีสถานที่พักแรมและสถานที่รองรับการจัดกิจกรรม
ศิลปะที่ปรากฎในสยามประเทศ
การรวบรวมงานทางด้านศิลปวัฒนธรรมของเมืองโบราณในฐานะที่เป็นแหล่งเรียนรู้นั้น ทางเมืองโบราณได้มุ่งเน้นถึงงานศิลปะอันเป็นเอกลักษณ์ อันโดดเด่นของยุคสมัยต่างๆ ที่มีความสำคัญ ในฐานะที่เป็นตัวแทนของการเพาะบ่มทางวัฒนธรรมของแต่ละกลุ่มชน บางยุคสมัยก็มีการคาบเกี่ยวกัน ในช่วงมิติของเวลา
เพราะชุมชนที่เกิดขึ้นเป็นบ้านเมืองนั้น ไม่ได้รอให้ชุมชนหนึ่ง ที่มีอยู่ก่อนเสื่อมสลายไป แล้วค่อยตั้งอีกชุมชนหนึ่งขึ้น หากว่าแต่ละชุมชนได้มีพัฒนาการความเป็น บ้านเมืองในช่วงที่ไล่เลี่ยกัน
แต่อยู่ที่การแสดงออกถึงขีดแห่งความเจริญ ซึ่งมีความต่างกัน ในช่วงเวลาขึ้นอยู่ที่ว่าชุมชน ใดเข้มแข็งกว่า และพัฒนาเร็วกว่าก็จะแสดงความรุ่งเรืองเหนือชุมชนอื่นๆออกมาก่อน
แต่เมื่อใดก็ตามที่ชุมชนที่เจริญอยู่เกิด มีความเสื่อมถ้อย ชุมชนที่เริ่มพัฒนา ขึ้นมาก็จะแสดงความรุ่งเรือง ของตนเองออกมาแทนที่ทันที
ดังนั้นจึงกล่าวถึงช่วงสมัยต่างๆ ตามความรุ่งเรือง ที่ปรากฎออกมาอย่างเด่นชัดนับเริ่มตั้งแต่ สมัยก่อนประวัติศาสตร์ ทวารวดี ศรีวิชัย ลพบุรี ล้านนา ล้านช้าง สุโขทัย อู่ทอง อยุธยา ธนบุรี จนกระทั่งถึงรัตนโกสินทร์
คุณเล็ก วิริยะพันธุ์ กับเมืองโบราณ
“วัฒนธรรมไทยได้จำเริญอยู่คู่เคียงกับไทยโบราณมาอย่างสืบเนื่อง และหากสามารถรักษาไว้สืบไป ด้วยภูมิปัญญา และความเข้าใจอันถ่องแท้แล้ว ก็จะทำให้ปัจจุบัน และอนาคตของ เรากอปรด้วย ความหมาย ที่ทรงคุณค่า มิเสื่อมคลาย
คำถามมีอยู่ว่า เหตุใดวัฒนธรรมอันดีงามยิ่งใหญ่ไพศาลนี้ ถึงเสื่อมถอยลงได้เล่า?
ทั้งนี้ทั้งนั้นเพราะคนทั้งหลายไม่ใส่ใจ พากันมองข้ามไปเสีย หรือว่าอาจยังมีเหตุอื่นที่สำคัญกว่า เคลือบแฝงอยู่อีก?
เมื่อได้ใช้ความคิดทบทวนไปมานานครั้งเข้าจึงเห็นว่า การที่วัฒนธรรมไทยต้องเสื่อมโทรมอับเฉา ลงทุกทีๆ นั้น ก็ด้วยเหตุที่มิได้มีผู้ใดนำเอายอดแห่งแก่นสาร ของวัฒนธรรมไทย ไปเผยแพร่ในหมู่ชน อย่างกว้างขวาง และถูกต้องบริบูรณ์ด้วยการใช้รูปแบบง่ายๆ เข้าใจไม่ยาก โดยให้ประสานสอดคล้อง กับสิ่งแวดล้อม และชีวิตความเป็นอยู่ของคนในปัจจุบันสมัย
ดังนั้นเมื่อคนทั้งหลายไม่มีโอกาสที่จะรับรู้ และเข้าใจวัฒนธรรมแห่งชาติ ของตนเองที่มีสืบต่อ กันมานั้นแล้ว จะให้เขาเหล่านั้นชื่นชอบและยอมรับได้อย่างไร?
เมื่อเราตระหนักเช่นนี้ จึงเห็นว่าต้องลงมือทำเลย
ด้วยเหตุนี้ เราผู้ยึดถือวัฒนธรรมเป็นภารกิจ ย่อมต้องลงแรงส่งเสริมกิจกรรมด้านนี้อย่างสุดกำลัง”
รุ่งอรุณแห่งความคิด
คุณเล็ก วิริยะพันธุ์ เกิดเมื่อปี พศ.๒๔๕๗ ในครอบครัวนักธุรกิจชาวจีน ย่านสำเพ็ง เมื่อสำเร็จการศึกษา ขั้นพื้นฐานบิดาได้ส่งไปศึกษาต่อ ขั้นอุดมศึกษาที่เมืองเซี่ยงไฮ้ ประเทศจีน ช่วงนี้เองคุณเล็ก มีโอกาสเที่ยวศึกษาไปยังแหล่งศิลปวัฒนธรรมต่าง ๆ ได้สั่งสมความรู้ด้านศิลปะ ศาสนาและปรัชญาต่าง ๆ ไว้เป็นอันมาก จนเมื่อบิดาป่วยหนัก จึงได้กลับมาสานต่อ ธุรกิจของครอบครัว และจากการติดต่อ ค้าขายทางธุรกิจ ได้ชักนำให้คุณเล็ก พบคุณประไพ วิริยะพานิช ผู้ซึ่งได้กลายมาเป็นคู่ชีวิต ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการเป็นคู่คิด และแรงใจในการทำงาน จนคุณเล็กประสบความสำเร็จอย่างสูง ในแวดวงธุรกิจในระยะต่อมา ส่วนจุดเริ่มต้นความสนใจ ด้านศิลปะของคุณเล็กนั้น เริ่มจากการอ่าน และสะสมของเก่าตั้งแต่ช่วงยังเป็นนักธุรกิจเต็มตัว ยิ่งอ่าน ยิ่งศึกษา ยิ่งเกิดความหวงแหนในศิลปะ ของชาติ กอปรกับความสนใจในเรื่องปรัชญาศิลป วิทยาการเป็นพื้นฐาน ทำให้คุณเล็กเกิดแรงผลักดัน ที่จะคิดทำเมืองโบราณขึ้นมา โดยความตั้งใจแรกเพียงต้องการ ใช้ประโยชน์จากที่ดินขนาดใหญ่ สร้างเป็นสนามกอล์ฟที่มีขอบเขตตามรูปร่างแผนที่ประเทศไทย โดยจัดให้มีการจำลองโบราณสถาน สำคัญตามจุดต่าง ๆ ในพื้นที่ ให้คนได้เที่ยว ได้เห็น ได้รู้จักเท่านั้น
เรียนรู้จากอดีต
วิธีการสร้างเมืองโบราณของคุณเล็กนั้น มิใช่เป็นเพียงการไปจ้างเขาออกแบบและจ้างเขาทำ แต่เป็นการดำเนินงานที่คุณเล็กเข้าไปมีส่วนร่วม อย่างเต็มตัวทั้งในความคิดและการกระทำ เริ่มจากการศึกษาหาข้อมูลในรายละเอียด ทั้งส่วนรูปแบบและความหมายของสถานที่ ที่จะนำมาสร้างเป็นสัญลักษณ์ คุณเล็กและครอบครัวออกเดินทางสำรวจทั่วท้องถิ่นประเทศไทย ร่วมกับเหล่านักวิชาการ และที่ปรึกษา ในวันหยุดอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลากว่า 10 ปี มีการจดรายละเอียด บันทึก ถ่ายรูปสถานที่จริง เพื่อใช้อ้างอิงในการสร้างอย่างมีเป้าหมาย และเป็นระบบ คุณเล็กเป็นคนชนิดที่จะทำอะไรแล้วต้อง “รู้จริง” ทำให้ได้ลงไปคลุกคลีใน การศึกษาค้นคว้าอย่างเต็มตัว ยิ่งรู้มากขึ้น ความคิด และความเข้าใจในสถานที่ก็เพิ่มมากขึ้น เกิดความซาบซึ้งในคุณค่า และเมื่อได้ออกสำรวจมากขึ้น ได้เห็นความเสื่อมโทรมขาด การดูแลรักษาของโบราณสถานหลายแห่ง จึงได้มีความคิดในการผาติกรรมสถาปัตยกรรม และการเก็บสะสมวัตถุทางชาติพันธุ์ เพื่อจัดทำพิพิธภัณฑ์ภายในเมืองโบราณขึ้นมาเพิ่มขึ้นด้วย จากเป้าหมายในการทำงานที่มากขึ้นและลึกซึ้งขึ้นนี้เอง มิติของเมืองโบราณจึงเปลี่ยนจากสถานที่เที่ยว เพื่อการหย่อนใจ มาเป็นพิพิธภัณฑ์กลางแจ้งเพื่อการศึกษาอย่างเต็มตัว
สรรสร้างจากหลักฐาน
สถานที่สำคัญในเมืองโบราณ ซึ่งเป็นจุดเปลี่ยนที่ทำให้นิยามเมืองโบราณพ้นไปจากคำว่า เมืองจำลองอย่างเต็มตัว คือพระที่นั่งสรรเพชญปราสาท เพราะเป็นสถานที่ที่มีหลักฐาน เหลือปรากฏน้อยมาก ปัจจุบันที่อยุธยาเหลือเพียงซากฐานอาคาร การสร้างให้สมบูรณ์ จึงมีความยากลำบาก และท้าทายในการศึกษาค้นคว้า เพราะต้องอาศัยจินตนาการในการสร้างสรรค์สูง และยังต้องค้นคว้าหาหลักฐานอ้างอิงอย่างละเอียด รอบคอบ นายเล็กถกเถียง กับนักวิชาการ และผู้เชี่ยวชาญในด้านรูปแบบ และเนื้อหาความหมายอย่างลุ่มลึก และได้คุมการออกแบบ และก่อสร้างด้วยตนเอง ที่สำคัญทั้งครอบครัวต่างก็มีส่วนร่วมในการสร้างปราสาทหลังนี้ ซึ่งต่อมา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้า ให้ใช้เป็นสถานที่รับรองการเสด็จเยือนประเทศไทย ของสมเด็จพระบรมราชินีนาถเอลิซาเบทที่ ๒ ของอังกฤษ ในปี พ.ศ. ๒๕๑๕
การสร้างสถานที่นี้ทำให้คุณเล็กได้สั่งสมพัฒนาการในการศึกษา จัดการ วิเคราะห์ข้อมูลอย่างละเอียด และได้เข้าใจถึงองค์ประกอบ เทคนิคการสำรวจ และการก่อสร้างสถาปัตยกรรมไทยขนาดใหญ่
วิจิตรศิลปกรรม
การสร้างหอพระแก้วและพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท เป็นอีกจุดหนึ่งของพัฒนาการทางความคิด และทักษะเชิงศิลปกรรมของคุณเล็ก หอพระแก้วเป็นการสร้างโดยอิง รูปแบบอาคารที่ปรากฎ ในภาพสลัก บนตู้พระธรรมสมัยอยุธยาตอนปลายที่ตั้งแสดงไว้ ณ อาคารประพาสพิพิธภัณฑ์ ซึ่งคุณเล็กให้ช่างชาวเซี่ยงไฮ้มาถ่ายแบบสร้างไว้ การสร้างอาคารนี้ขึ้นมาคือ การทำให้สิ่งที่อยู่ในภาพแกะสลัก กลายเป็นสิ่งก่อสร้างจริง ซึ่งเป็นการทำงานที่ยากทั้ง การออกแบบโครงสร้าง ซึ่งเป็นหอสูงแบบจีนและการตกแต่งภายใน โดยเฉพาะการให้สีที่จะทำให้ กลมกลืน คุณเล็กใช้เวลาคิดพิจารณาอยู่นานกว่างานจะสำเร็จลงตัว
พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท สร้างขึ้นเพื่อให้เป็นสัญลักษณ์ของกรุงรัตนโกสินทร์ ความยากใน การสร้างพระที่นั่งดุสิตฯ ที่แม้จะมีองค์จริงให้ศึกษาแต่ก็มีการเปลี่ยนแปลง โครงสร้างภายในเรื่อยมา คุณเล็กเลือกที่จะสร้างพระที่นั่งในรูปแบบสมัยที่ยังมีสาหาน ส่วนการตกแต่งภายใน เช่น ภาพฝาผนัง และลวดลายโครงสร้างภายในของยอดปราสาทนั้น ต้องการแสดงให้เห็นถึงความวิจิตรพิสดาร ของศิลปะสถาปัตยกรรมไทย อย่างครบถ้วน เพื่อให้คนที่มาชมได้เรียนรู้ จึงต้องใช้เวลาใน การออกแบบ เลือกสรรรายละเอียดงานฝีมือเป็นเวลานาน จากผลงานทั้งสองแห่งนี้ คุณเล็กได้พัฒนาทักษะการประยุกต์ และทำความเข้าใจในองค์ประกอบสถาปัตยกรรม และศิลปกรรมอย่างลึกซึ้ง ทั้งในด้านรายละเอียด รูปแบบและสี ทำให้ในระยะต่อมาคุณเล็กเข้าใจ และควบคุมศิลปกรรมโบราณได้อย่างเชี่ยวชาญ
สถาปัตย์รังสรรค์
พื้นที่ส่วนปลายนาในเมืองโบราณ เป็นสถานที่ส่วนล่าสุดในเมืองโบราณ ที่สร้างขึ้นในช่วงปลายชีวิต ของคุณเล็ก เป็นบริเวณที่คุณเล็กได้ใช้จินตนาการของตนสร้างสถาปัตยกรรม และประติมากรรม ที่มีลักษณะผสมผสานกับหลักความเชื่อทางศาสนา และปรัชญาตะวันออก เช่น เขาพระสุเมรุ มณฑปพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร ศาลาพระอรหันต์เป็นต้น โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้เป็น สิ่งเสริมสร้างทางการศึกษา ในทางวรรณคดีและศาสนา
งานรังสรรค์ในส่วนปลายนานี้ ทำให้คุณเล็กได้นำแก่นความคิดของสถาปัตยกรรม มาพัฒนาจนก้าว พ้นไปจากแบบแผนเดิม เป็นการประมวลความรู้ด้านศิลปะ และสถาปัตยกรรมทั้งหมดที่สั่งสมมา มาออกแบบสร้างสรรค์สถาปัตยกรรม และประติมากรรมตามความคิดและจินตนาการของตนเอง ได้อย่างเต็มที่ บนพื้นฐานของคติความเชื่อแบบโบราณ
รูปธรรมแห่งปรัชญา
ตลอดมาจนถึงช่วงปลายของชีวิต คุณเล็กยังคงต่อยอดแนวคิด สร้างสรรค์ผลงานต่อไปเรื่อย ๆ ภายในเมืองโบราณ รวมถึงปราสาทไม้ที่พัทยา และพิพิธภัณฑ์ช้างเอราวัณ ตราบจนสิ้นอายุขัยเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน 2543
สืบสานจิตสำนึกไทย
โดยในทุกผลงานที่ผ่านมาทั้งหมด คงแสดงให้เห็นได้อย่างชัดเจน ถึงพัฒนาการด้านแนวคิดของคุณเล็ก ที่ปรับเปลี่ยนไปตามช่วงเวลา แต่จุดยืนของคุณเล็กที่ยืนหยัดแนวคิดหลัก ที่จะเชิดชูคุณค่าวัฒนธรรม ตะวันออก ต้านกระแสตะวันตกนิยมเพื่อรักษาดุลยภาพทางสังคม และวัฒนธรรมจวบตลอดจนชีวิต ของท่านนั้น ไม่เคยเปลี่ยนแปลง
ทุกวันนี้แม้จะสิ้นคุณเล็กไปแล้ว แต่เมืองโบราณยังคงตั้งอยู่ โดยยึดถือเจตนารมณ์เดิมของคุณเล็ก ที่ต้องการให้เมืองโบราณเป็น สถานที่เพื่อการศึกษา ของคนรุ่นต่อไปที่จะได้รู้จักตัวเอง เห็นคุณค่า และภูมิใจในรากเหง้าทางวัฒนธรรมของบ้านเมืองสืบต่อไป
ส่วนอธิบายต่อไป เป็นของคุณประไพ วิริยะพันธุ์
เมืองโบราณคือเมืองในอดีต อดีตคือช่วงเวลาที่ผ่านไป ช่วงเวลาที่ผ่านไปย่อมต้องมีช่วงเวลาที่ติดตามมา ความแตกต่างอยู่ที่ถึงก่อนถึงหลังเท่านั้น เช่นเดียวกับพระอาทิตย์ พระจันทร์ต่างผลัดกันให้แสงสว่าง เกิดวัน เดือน ปี ปรากฏการณ์ทั้งหลายย่อมไม่มีจุดเริ่มต้นให้เห็นได้ เป็นวัฏฏะที่หมุนเวียน เหตุวันนี้ย่อมสืบเนื่องมาจากเมื่อวานนี้ การเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นในวันพรุ่งนี้ย่อมมาจากวันนี้ ฉะนั้นเรื่องของอดีตคนปัจจุบันจำเป็นจะต้องรู้ หากเราไม่รู้จักอดีตก็เหมือนเดินเรือในท้องทะเลโดยปราศจากเข็มทิศและหางเสือ ผลที่จะเกิดขึ้นกับเรือลำนั้นเป็นที่น่าวิตกกังวลเป็นอย่างยิ่ง
อนึ่ง ความเสียหายนั้นเนื่องมาจากความไม่รู้ แต่ไม่รู้จริงเสียหายมากกว่า ยิ่งไม่รู้จริงแล้วทำเป็นรู้ผลที่สุดคือหายนะ โบราณและปัจจุบัน ความสำเร็จกับความล้มเหลวตกอยู่ในห้วงแห่งสาเหตุนี้มากต่อมาก การที่จะรู้จริงนั้นต้องมาจากความยากลำบาก จะต้องเผชิญกับอุปสรรคนานาประการ โลกปัจจุบันนี้แคบลงทุกวัน เรื่องเล็กๆ เรื่องหนึ่งที่เกิดขึ้นในมุมเล็กๆ มุมหนึ่งของโลกสามารถกระทบกระเทือนถึงทุกแห่งในโลกได้ ด้วยเหตุนี้ข้าพเจ้าจึงหวั่นวิตกว่า ความเปลี่ยนแปลงของสังคมระบบใหม่เกิดขึ้น จากความบีบคั้นของสิ่งแวดล้อมทางวัตถุ ประกอบกับปัจจุบันนี้ วัฒนธรรมประเพณีตะวันออกกับตะวันตกกำลังเผชิญหน้ากันอย่างรุนแรงและคงจะร้ายแรงยิ่งขึ้น ผู้ที่มีสติปัญญาหรือบัณฑิตทั้งหลายจะต้องเพ่งเล็งในกรณีนี้เป็นพิเศษ แม้แต่พวกที่ถือคัมภีร์ของตนเป็นสรณะนับเป็นศตวรรษมาแล้วก็ตาม ต้องละทิ้งทิฐิของตนหันมาพิจารณากับสิ่งที่เขาเคยคิดว่าเป็นปรปักษ์
ข้าพเจ้าเชื่อว่าศีลธรรมของพลโลกปัจจุบันนี้เสื่อมลง ในขณะเดียวกันข้าพเจ้าก็ไม่ปฏิเสธว่าวิทยาศาสตร์เจริญ มีคุณค่าที่ปรากฏแก่มวลมนุษย์ ไม่มียุคไหนเทียบเท่า แต่ชาวตะวันออกเราเชื่อว่าวิทยาศาสตร์สามารถให้ความรู้แก่มนุษย์ได้ แต่ไม่สามารถที่จะยกระดับจิตของมนุษย์ให้สูงขึ้นได้ มีแต่ทำให้ผู้คนนับถือลัทธิวัตถุนิยม มุ่งแต่ความสุขในทางโลก สิ่งต่างๆ ในจักรวาลนี้เกิดขึ้นด้วยความเหมาะสมของธรรมชาติและความสำเร็จของสิ่งใดสิ่งหนึ่ง จะต้องขึ้นอยู่กับตำแหน่งที่เหมาะสมหนึ่ง จุดศูนย์กลางที่พอดีหนึ่ง เวลาที่ถูกต้องหนึ่ง
ตำแหน่งที่เหมาะสมนั้นหมายถึงตำแหน่งที่ต้องอยู่อย่างพอเหมาะพอดี จุดศูนย์กลางนั้นหมายถึงความเจริญอยู่ในกฎเกณฑ์ เวลาที่ถูกต้องนั้นหมายถึงสิ่งแวดล้อมที่ต้องการในขณะนั้น หากสวรรค์ต้องการให้สิ่งหนึ่งสิ่งใดคงเหลืออยู่ ย่อมไม่ให้เจริญเกินขอบเขตของความเจริญ นี้คือบ่อเกิดของความสมดุลตามกฎแห่งธรรมชาติ ความเหมาะสมและดีงามของสิ่งใดๆ ไม่มีขอบเขตแห่งความเก่าแก่ พิสูจน์จากจิตรกรรม ประติมากรรม และสถาปัตยกรรมที่วิจิตรงดงาม เป็นมรดกของมนุษยชาติที่บรรพบุรุษมอบไว้ให้แก่เราเป็นเวลานานแสนนาน มีคุณค่าอย่างยิ่ง ที่ไม่ได้เสื่อมโทรมแม้แต่น้อย ศิลปะไม่มีลัทธิ ศาสนา และกาลเวลา ศิลปะเท่านั้นที่หล่อเลี้ยงจิตใจมนุษย์มาตราบเท่าทุกวันนี้ เหตุไฉนประเพณีวัฒนธรรมที่บรรพบุรุษมอบไว้ให้แก่เราจึงถูกทอดทิ้งบ้าง ทำลายบ้าง ทั้งๆที่วัฒนธรรมประเพณีนั้นเหมาะสมกับสังคมมนุษย์และสิ่งแวดล้อมของเรา
โดยเหตุนี้ข้าพเจ้าจึงอยากให้มนุษย์ร่วมโลกรู้จักประเพณีและวัฒนธรรมของเรา เพราะเชื่อว่าจะเป็นประโยชน์แก่มวลมนุษย์ อย่างน้อยก็เป็นเครื่องเตือนใจของผู้ที่กำลังหลงทางในสังคมปัจจุบัน นี่คือจุดประสงค์ของข้าพเจ้าที่สร้าง "เมืองโบราณ" ขึ้น หวังเพื่อแก้ไขสิ่งเลวร้ายที่มีอยู่ในสังคมปัจจุบัน แต่ปัญหายิ่งใหญ่จะสัมฤทธิ์ผลได้อย่างไร ใครจะเป็นผู้แก้ไข คำตอบของข้าพเจ้าคือ ไม่ใช่บุคคลใดบุคคลหนึ่ง ต้องทุกๆ คน ไม่ใช่เรื่องราวของเช้าเย็นวันหนึ่ง จะต้องเป็นเดือน เป็นปี เป็นศตวรรษ เสมือนที่โบราณกล่าวไว้ว่า หากจะสร้างภูเขาหนึ่งภูเขา ดินก้อนหนึ่งมีคุณค่าของดินก้อนหนึ่ง เปรียบเสมือนคนเดินทาง ก้าวหนึ่งย่อมมีคุณค่าของก้าวหนึ่ง ภูเขาที่สำเร็จต้องอาศัยคุณค่าของหินก้อนแรก ระยะทางที่เราเดินสำเร็จต้องอาศัยคุณค่าของก้าวแรก
หากคติของข้าพเจ้าไม่สอดคล้องกับคนที่ยึดถือว่าสังคมปัจจุบันนี้ถูกค้องและยึดถือไว้ปฏิบัติให้ก้าวหน้าต่อไป ข้าพเจ้าใคร่ขอวอนให้ท่านเหล่านั้นตั้งอยู่ในความเที่ยงธรรม จงพยายามหาสิ่งที่ดีจากสิ่งที่เราเกลียด หาสิ่งที่เลวร้ายจากสิ่งที่เรารัก เพื่อนำมาประกอบ การวินิจฉัยกับ วัฒนธรรมประเพณีของโบราณไทย ว่ามีคุณค่า สมเจตนารมณ์ของข้าพเจ้าหรือไม่
จะได้ผลประการใด แล้วแต่สวรรค์จะทรงโปรด
เรามารู้จัก เมืองโบราณ ให้มากขึ้น จาก FAQ
คำถาม : เมืองโบราณเป็นเมืองจำลองใช่หรือไม่?
คำตอบ : เมืองโบราณไม่ใช่เมืองจำลองอย่างเอาสถานที่ต่างๆ มาสร้างให้มีขนาดเล็กลง แล้วให้ผู้คนเดินชมจนเกิดความรู้สึกว่า เดินดูไปรอบๆแล้วจะเห็นบ้านเมืองไปทั่วอย่างเมืองตุ๊กตา แต่เมืองโบราณเป็นการทำให้ภาพของเมืองไทยในอดีตกลับคืน มาสู่ความรับรู้ของผู้ที่ชมอย่างตั้งใจได้อีกครั้ง บนพื้นที่ประมาณ ๖๐๐ ไร่ ที่มีการถ่ายแบบ การนำโบราณสถานและโบราณวัตถุจริงๆ ที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ ทางศิลปะและวัฒนธรรมของชาติ มาจัดวางในโครงสร้าง และสภาพแวดล้อมที่สอดคล้องและสัมพันธ์อย่างเหมาะสม การถ่ายทอดระบบความคิด ความฝันและความเชื่อของผู้คนได้อย่าง เป็นรูปธรรมที่จับต้องสัมผัสได้ จะก่อให้เกิดบรรยากาศ ที่โน้มนำผู้เข้าชมให้ได้รับรู้ และเข้าใจความสืบเนื่องของประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม ศาสนา ศิลปะ และคติความเชื่อ ตลอดจนรูปแบบของขนบธรรมเนียมประเพณีของคนไทย ตั้งแต่อดีตตราบจนถึงปัจจุบัน ยิ่งกว่านั้น ผู้ชมจะยังได้เห็นซึ้งถึงความหลากหลายของรูปแบบทางสถาปัตยกรรม ของศิลปะ แม้แต่ของศาสนาและรูปแบบต่างๆของชีวิต
ฉะนั้น เมืองโบราณจึงไม่ใช่เมืองจำลอง หรือเมืองตุ๊กตา แต่เป็นภาพสะท้อนของบ้านเมืองในสมัยโบราณ ที่ทำให้คนไทยได้หวนรำลึกถึง และสามารถสูดกลิ่นอายของดินแดนโบราณแห่งสยามประเทศ
คำถาม : เมืองโบราณเป็นสถานที่ที่มีสิ่งก่อสร้างมากมายทั้งโดยการถ่ายแบบ และโดยการนำของจริงมาจัดแสดงไว้ อีกทั้งยังการการตกแต่งสถานที่เหล่านั้น ด้วยงานศิลปะที่มีความวิจิตรสวยงามมาก และยังมีสวนสวย มีต้นไม้ใหญ่มีมากมาย มีกระทั่งภูเขาและน้ำตก ไม่ทราบว่าสถานที่แห่งนี้เป็นของเอกชนหรือของทางราชการ หรือได้รับการสนับสนุนจากทางราชการอย่างไรบ้าง? ในการสร้างและตกแต่งสถานที่เหล่านี้หมดสิ้นเงินทองไปเท่าไหร่?
คำตอบ : แม้ว่าเมืองโบราณจะเริ่มต้นด้วยความคิดสร้างสรรค์ และการมุ่งประโยชน์ทางการศึกษาสำหรับคนไทยทั่วไป โดยเฉพาะเยาวชนของชาติ ด้วยความคิดสร้างสรรค์ของคุณเล็กและคุณประไพ วิริยะพันธุ์ ซึ่งเป็นเพียงเอกชน ๒ ท่าน แต่ท่านก็มุ่งมั่นที่จะให้สถานที่นี้เป็นมรดก ของคนไทยทั้งปวงและของมนุษยชาติในที่สุด ตลอดเวลาที่ผ่านมาเมืองโบราณดำเนินการต่างๆด้วยลำแข้งของตนเอง ไม่ได้รับสนับสนุนในรูปของเงินทองค่าใช้จ่ายจากทางราชการแต่อย่างไร รายได้จากค่าผ่านประตู ไม่เพียงพอต่อค่าใช้จ่ายสำหรับค่าก่อสร้างและการบำรุงรักษา แต่เพราะรักที่จะทำงานด้านนี้ จึงทำงานนี้เรื่อยมา
เนื่องจากการก่อสร้างเมืองโบราณไม่ได้ทำตาม “แบบพิมพ์เขียว” และไม่ได้เป็นโครงการสำเร็จที่ให้มีการรับเหมาในคราวเดียว หากแต่เป็น “เมือง” ที่ค่อยๆเติบโต และมีวิวัฒนาการของตน ไม่เคยหยุดนิ่งมาตลอดเวลานานเกือบครึ่งศตวรรษแล้ว จึงประเมินเรื่องค่าใช้จ่ายไม่ได้
คำถาม : อยากให้ตอบคำถามว่า “ทำไมเราจึงควรไปเที่ยวชมเมืองโบราณ?”
คำตอบ : ขอตอบสั้นๆก่อนว่า “เพราะคุณค่าของเมืองโบราณนั่นเอง” แต่ตอนนี้ขออธิบายขยายความสักหน่อยว่า จากจุดประสงค์ของการสร้างเมืองโบราณ อาจกล่าวในระดับกว้างได้ว่า เมืองโบราณเป็นภาพของสังคมสยามในอดีต เพื่อเป็นกระจกเงาสำหรับอนาคตของมนุษยชาติ แต่ในระดับทั่วไปแล้ว เมืองโบราณเป็นภาพสะท้อนของวัฒนธรรม ดั้งเดิมอันหลากหลายบนผืนแผ่นดินไทย ด้วยการนำเสนอในรูปแบบที่เป็นจริงและวิจิตรตระการตา ด้วยสัญลักษณ์ทางสถาปัตยกรรมรูปแบบต่าง ๆ ผสมผสานกับงานวิจิตรศิลป์และประณีตศิลป์ การจัดวางทางโครงสร้าง และสภาพแวดล้อมตามธรรมชาติที่สอดคล้อง และสัมพันธ์เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ที่ทำให้เกิดบรรยากาศโน้มนำให้ผู้มาเยือนได้รับรู้ และเข้าใจความสืบเนื่องของประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม ศาสนา ศิลปะ และขนบธรรมเนียมของคนไทยตั้งแต่อดีตตราบจนถึงปัจจุบัน เมืองโบราณจึงเป็นสถานที่ซึ่งคนไทย จะได้หวนรำลึกถึงรากเหง้าแห่งความเป็นไทย มีความภาคภูมิใจในมรดกทางวัฒนธรรมของบรรพบุรุษที่ได้สั่งสม สืบทอดและส่งต่อให้แก่ชนรุ่นหลัง ในขณะที่ผู้มาเยือนต่างชาติต่างภาษา จะสามารถสัมผัสได้อย่างลุ่มลึกถึงวิถีชีวิตแบบไทย ๆ
เมืองโบราณ เปรียบเสมือนบันทึกทางประวัติศาสตร์ ที่เปิดไว้ให้เรียนรู้ได้อย่างอิสระ และเผยออกให้เห็นถึงภูมิปัญญาไทยอันลุ่มลึก ยิ่งไปกว่านั้นการสร้างสัญลักษณ์ทางประวัติศาสตร ์และสภาพแวดล้อมที่สอดคล้องกันยังสะท้อนให้เห็นถึงรูปแบบ และความรู้สึกนึกคิดในสังคมและวัฒนธรรมไทยในอดีตเป็นอย่างดี แม้แต่การรังสรรค์แนวความคิดทางด้านศิลปะแบบอย่างใหม่ ๆ อาทิ เขาพระสุเมรุ ประติมากรรมพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร (เจ้าแม่กวนอิม) หรืออุทยานเทวโลกต่างก็ล้วนสะท้อนให้เห็นถึงศาสนา ระบบความคิดและระบบความเชื่อของผู้คนในสังคมไทยด้วย
ฉะนั้นจึงคงจะไม่ผิดนัก ถ้าจะกล่าวว่า เมืองโบราณคือสถานที่ที่มีคุณค่า อันคนไทยทุกคนและผู้มาเยือนจะให้โอกาสไปเยี่ยมชม