http://www.bbc.com/thai/41473864

มารู้จักประวัติศาสตร์ของ แคว้นคาตาลูญญา ทำความเข้าใจแนวคิดชาวคาตาลัน ในวันที่ต้องการเอกราชจากสเปน

แคว้นคาตาลูญญาเป็นหนึ่งในเขตการปกครองที่มั่งคั่งที่สุดของสเปน เป็นแหล่งอุตสาหกรรมใหญ่ ประชาชนมีความภาคภูมิใจในอัตลักษณ์และภาษาถิ่นของตัวเอง บวกกับประวัติศาสตร์ที่ย้อนกลับไปได้ถึงยุคกลาง ทำให้ชาวคาตาลันจำนวนมาก มองว่าตนเองเป็นประเทศที่แยกออกจากส่วนอื่นของสเปน และมีแนวคิดต้องการเป็นอิสระจากสเปนมากที่สุด

ความรู้สึกดังกล่าว มีที่มาจากความทรงจำสมัยระบอบการปกครองแบบเผด็จการของนายพลฟรังโก ซึ่งกดอัตลักษณ์ของชาวคาตาลัน ดังที่สะท้อนอยู่ในความไม่ชอบกันอย่างรุนแรงระหว่างทีมฟุตบอลเอฟซี บาร์เซโลนา และเรียลมาดริดในปัจจุบัน

ผู้นำแคว้นคาตาลูญญาประกาศสิทธิแยกตัวเป็นเอกราช

จะเกิดอะไรขึ้นกับทีมบาร์เซโลนา หากคาตาลูญญาประกาศเอกราช?

แคว้นคาตาลูญญา มีลักษณะพื้นที่คล้ายสามเหลี่ยม ตั้งอยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของสเปน โดยมีเทือกเขาพิเรนีสเป็นแนวกั้นด้านที่ติดกับทางใต้ของฝรั่งเศสซึ่งนับเป็นอีกดินแดนที่มีความเชื่อมโยงกันอย่างใกล้ชิด

ประชากรส่วนใหญ่ของแคว้นคาตาลูญญาอาศัยอยู่ในเมืองบาร์เซโลนา ซึ่งเป็นศูนย์กลางทางการเมืองและเศรษฐกิจ ส่วนชายหาดคอสตาบราวาและคอสตาโดราดา ริมทะเลเมดิเตอเรเนียน รวมถึงเทือกเขาพิเรนีส ล้วนเป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญของยุโรป

ส่วนภาคการผลิตของแคว้น ถูกพัฒนาขึ้นจากอุตสาหกรรมดั้งเดิมอย่างสิ่งทอ มารวมถึงอุตสาหกรรมเคมี อาหาร และเหล็กในปัจจุบัน ทำให้คาตาลูญญากลายเป็นแรงขับเคลื่อนเศรษฐกิจที่สำคัญของสเปน ไปพร้อมกับการเติบโตในภาคธุรกิจบริการ

บาร์เซโลนา เป็นเมืองท่าใหญ่ ศูนย์กลางเศรษฐกิจ และแหล่งท่องเที่ยวสำคัญ

ประวัติศาสตร์

ภูมิภาคนี้ก้าวขึ้นมามีอัตลักษณ์ของตัวเอง พร้อมกับการพัฒนาของเขตการปกครองบาร์เซโลนาในช่วงศตวรรษที่ 11 และในช่วงศตวรรษที่ 12 ได้ถูกรวบการบริหารเข้ากับราชอาณาจักรอารากอนซึ่งอยู่ติดกัน จนกลายเป็นมหาอำนาจในการเดินเรือของยุคกลาง

แคว้นคาตาลูญญาถือเป็นดินแดนส่วนหนึ่งของสเปนมาตั้งแต่ก่อตั้งประเทศเมื่อศตวรรษที่ 15 จากการที่กษัตริย์เฟอร์ดินานด์ แห่งอารากอน และพระราชินีอิซาเบลลา แห่งคาสตีล ทรงอภิเษกสมรสกันและรวมดินแดนเป็นหนึ่งเดียว ทำให้ภูมิภาคนี้ผนึกเข้ากันเป็นรัฐเดียว จนกระทั่งในศตวรรษที่ 19 ซึ่งมีความพยายามฟื้นฟูอัตลักษณ์ความเป็นแคว้นคาตาลูญญาขึ้นมาใหม่ ทั้งในแง่ภาษาและวรรณกรรม จนนำไปสู่การรณรงค์เพื่อแยกส่วนการปกครอง และแยกดินแดน

ชายหาดในแคว้านคาตาลูญญา ดึงดูดนักท่องเที่ยวจากทั่วยุโรป

การที่สเปนเปลี่ยนระบอบการปกครองมาเป็นสาธารณรัฐ เมื่อปี 1931 เปิดโอกาสให้แคว้นคาตาลูญญา ได้รับอิสระในการปกครองตนเองภายใต้กรอบกว้าง ๆ และแคว้นคาตาลูญญายังมีบทบาทสำคัญของฝ่ายนิยมสาธารณรัฐ ในช่วงสงครามกลางเมืองสเปนด้วย

แต่เนื่องจากเมืองบาร์เซโลนาถูกกองทัพขวาจัดของนายพลฟรังโก ยึดครองเมื่อปี 1939 จึงนับเป็นจุดเริ่มต้นของช่วงที่แนวคิดต่อต้านแบบชาตินิยมของชาวคาตาลันถูกลดทอนลง

ภายใต้การปกครองแบบอนุรักษ์นิยมของนายพลฟรังโก แคว้นคาตาลูญญาถูกเพิกถอนสิทธิในการปกครองตนเอง รวมถึงถูกปิดกั้นแนวคิดชาตินิยมแบบคาตาลัน และห้ามใช้ภาษาท้องถิ่น

ชาวคาตาลันโบกธงในการแสดงออกสนับสนุนการเป็นเอกราชในวันชาติคาตาลูญญา (11 ก.ย.) เมื่อปีที่แล้ว

ประชาธิปไตยในสเปนเริ่มเบ่งบานในช่วงหลังการเสียชีวิตของนายพลฟรังโก และสถานการณ์ในแคว้นคาตาลูญญาได้เปลี่ยนแปลงตามไปด้วย จนทุกวันนี้คาตาลูญญามีรัฐสภาและมีรัฐบาลของตัวเอง ซึ่งรวมกันเรียกว่า "เจเนอราลิดัด" ในภาษาคาตาลัน รวมถึงมีอิสระในกรอบที่กว้างขวาง

แนวคิดชาตินิยมของชาวคาตาลัน เริ่มมีแรงกระเพื่อมมากขึ้นในปี 2010 หลังจากศาลรัฐธรรมนูญสเปนวินิจฉัยให้กำหนดข้อจำกัดเรื่องการอ้างความเป็นชาติของแคว้นคาตาลูญญา ซึ่งนายโฮเซ มอนติญา ผู้นำแห่งแคว้น กล่าวว่า เป็นคำพิพากษาที่ "โจมตีเกียรติภูมิของชาวคาตาลัน" เมื่อบวกกับผลกระทบจากภาวะถดถอยทางเศรษฐกิจของสเปนแล้ว จึงยิ่งทำให้ชาวคาตาลันต้องการสิทธิในการปกครองตนเองมากขึ้น

แคว้นคาตาลูญญาเตรียมแยกดินแดน กษัตริย์สเปนมีบทบาทอย่างไร ?

ชาวคาตาลันจำนวนมากมองว่า แคว้นที่ร่ำรวยของตนต้องแบกรับค่าใช้จ่ายของรัฐบาลกลาง มากเกินกว่าผลประโยชน์ที่ได้รับกลับคืน และโทษว่าเป็นความผิดของรัฐบาลกลางที่ทำให้เกิดวิกฤตหนี้สินเมื่อปี 2008

เจ้าหน้าที่เปิดหีบบัตรลงประชามติใบแรกเพื่อนับผลลงคะแนนเมื่อวันที่ 1 ต.ค. ที่ผ่านมา

เมื่อปี 2014 รัฐบาลท้องถิ่นที่มีเสียงข้างมากจาก 2 พรรคการเมืองที่สนับสนุนการแยกตัว ได้จัดทำประชามติซึ่งไม่มีผลผูกมัดขึ้น โดยผลที่ออกมาชี้ว่าผู้ลงคะแนนถึงร้อยละ 80 เห็นด้วยกับการแยกประเทศ แต่รัฐบาลสเปนยังคงยืนยันว่าแคว้นคาตาลูญญาไม่มีสิทธิตามรัฐธรรมนูญที่จะแยกตัวเป็นเอกราช ส่วนการทำประชามติเมื่อวันที่ 1 ตุลาคมที่ผ่านมา ยิ่งทำให้เกิดความตึงเครียดมากขึ้น ระหว่างรัฐบาลแคว้นคาตาลูญญากับรัฐบาลกลางสเปน

ขณะนี้ พบว่าทั้งระบบการศึกษาและสื่อท้องถิ่น กำลังสนับสนุนให้ใช้มีการภาษาคาตาลัน ซึ่งเป็นภาษาท้องถิ่นซึ่งพูดกันทั่วไปในภูมิภาคทางตอนใต้ของฝรั่งเศส และแม้ว่าภาษาหลักที่ใช้กันในเมืองบาร์เซโลนายังคงเป็นภาษาคาสติเลียนหรือภาษาสเปน แต่ชาวคาตาลันส่วนใหญ่จะสามารถพูดได้ทั้งสองภาษา ภาษาถิ่นของชาวคาตาลัน ยังสามารถจำแนกออกเป็นสำเนียงแยกย่อยเฉพาะถิ่นซึ่งพบได้ในแคว้นบาเลนเซีย และหมู่เกาะแบลีแอริกด้วย ทำให้ชาวคาตาลันชาตินิยมจำนวนหนึ่ง มองว่าทั้ง 3 แคว้น รวมถึงแคว้นรูซียงของฝรั่งเศส คือส่วนหนึ่งของ "ดินแดนคาตาลัน"

ที่มา http://www.bbc.com/thai/41473864