ท่านว.วัชเมธี พาเยือนบ้านดำ อ.ถวัลย์ ดัชนี ศิลปินแห่งชาติ

หลังจากเดินทางออกมาจากวัดร่องขุ่น ที่มักมีคนบอกว่าคือศิลปะสีขาว เราได้เดินทางมาถึงบ้านดำ ใช้เวลาไม่มากนัก ก็ถึงบ้านดำ เลขที่ 414 หมู่ 13 ต.นางแล อ.เมือง จ.เชียงราย ซึ่งเป็นผลงานอีกแห่งหนึ่ง   ของอาจารย์ ถวัลย์ ดัชนี ศิลปินแห่งชาติสาขาทัศนศิลป์ จิตรกรรม ลักษณะเป็นบ้านล้านนาทาด้วยสีดำ  บนอาณาจักร อันกว้างขวาง บนพื้นที่ 39 ไร่ ห้อมล้อมเต็มไปด้วยต้นไม้ บรรยากาศร่มเย็นสบาย บ้านแต่ละหลังจะประดับประดาด้วยไม้แกะสลักที่มีลวดลายงดงามวิจิตรตระการตา  อักทั้งประดับด้วยเขาสัตว์ เช่น เขาควาย เขากวาง กระดูกช้างและซากสัตว์นานาชนิด

                โดยมีเจ้าของบ้าน อ.ถวัลย์ ดัชนี ออกมาให้การต้อนรับท่าน ว.วัชรเมธี พร้อมคณะผู้ปฏิบัติธรรม ด้วยตนเอง ส่วมชุดม่อฮ่อม ด้วยใบหน้าที่ยิ้มแย้ม อารมณ์ดี ทักทายแขกที่มาเยือน พูดบรรยายเป็นภาษาเหนือ ถึงที่มาของบ้านแต่ล่ะหลัง ปนอารมณ์ขัน ทำให้ผู้เขียนรู้สึกเหมือนได้ชมทอลค์โชว์อันแสนสนุก พร้อมทั้งได้เดินชมบ้าน และฟังเรื่องราวต่าง ๆ ที่แฝงข้อคิดธรรมมะไปด้วย อย่างอิ่มเอมใจ  จากเจ้าของบ้านผู้เป็นอัครศิลปินชั้นนำของเมืองไทย

บ้านแต่ล่ะหลังสวยงามวิจิตรตระการตา แม้แต่ห้องน้ำก็ยังงดงามไม่แพ้กันมองจากภายนอกแทบจะไม่ทราบเลยว่าเป็นห้อง น้ำ พอเข้าไปก็ต้องตะลึงกับบรรดาสิ่งของตกแต่งภายในห้องน้ำล้วนแต่อดีตคือสัตว์ ที่มีชีวิตทั้งนั้น  บ้านเหล่านี้อ.ถวัลย์บอกว่าไม่ได้สร้างไว้สำหรับอยู่อาศัย แต่สร้างไว้สำหรับเก็บสิ่งของสะสมต่างๆ ของอาจารย์ถวัลย์ นอกจาก เขา หนังสัตว์ หลายชนิดด้วยกันแล้ว ยังมีพระพุทธรูปเก่าแก่ เครื่องเงินมีค่าต่างๆ เครื่องจักสาน ที่ได้มาจากสถานที่ต่างๆ ทั้งในประเทศและต่างประเทศ

พร้อมทั้งเปิดบ้านที่เก็บผลงานภาพวาด ที่มีมูลค่า 100 ล้านบาท ซึ่งมีผู้ประมูลแล้ว ทำให้ผู้เขียนรู้สึกว่าว่าคุ้มค่าจริงๆ ที่ได้เข้าชมและยังได้เจอศิลปินผู้รังสรรค์ผลงานอันวิจิตรงดงามตระการตา หาผู้ใดเปรียบได้ ซึ่งมีโอกาสไม่มากนัก ด้วยเวลาที่ใกล้ตะวันจะชิงพลบ ทำให้เราต้องล่ำลาเจ้าของบ้าน เพื่อเดินทางกลับกรุงเทพรีบไปสนามบิน อย่างเสียดายเวลา เพราะว่ายังอยากฟังท่าน

อ.ถวัลย์ ดัชนี เล่าเรื่องราวต่าง ๆ ที่ฟังแล้วสนุกและยังอยากชื่นชมผลงานต่าง ๆ ของท่านให้นานกว่านี้ หากมีโอกาสคงต้องกลับไปเยือนอีกครั้ง
ต้องขอขอบคุณกัลยาณมิตรผู้มีน้ำใจอันประเสริฐ คือ หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ,การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ,เครือข่ายธรรมะทั่วไทย ที่จัดทำโครงการท่องเที่ยวไทยให้ถึงธรรม โดยจะจัดขึ้นอีก 5 เส้นทาง คือ 1.วัดสุนทรียาราม จ.สกลนคร จัดขึ้นในวันวิสาขบูชา นำปฏิบัติธรรมโดย พระอาจารย์ยงยุทธ ฐิตธัมโม  2.วัดวรกิจตาราม จ.เชียงราย  นำปฏิบัติธรรมโดย พระครูวิศาลวรกิจ 3.สวนโมกขพลาราม ไชยา จ.สุราษฏร์ธานี นำปฏิบัติธรรมโดย พระภาวนาโพธิคุณ 4. มฤคทายวัน วัดคลองบางบ่อ จ.ระยอง นำปฏิบัติธรรมโดย พระมหาวีระชัย ชยวีโร 5.วัดป่าสุญญตา ปราณบุรี จ.ประจวบคีรีขันธ์ นำปฏิบัติธรรมโดย พระอาจารย์คัมภีรญาณ อภิปุญโญ   โดยแต่ล่ะเส้นทางจะมีธรรมทัศนาจร ในสถานที่สำคัญ ๆ ด้วย แต่ละเส้นทางรับผู้สนใจ เพียง 35 ท่าน สนใจติดต่อสอบถามได้ที่ หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ 02-3059589-90

  เป็นบทสัมภาษณ์ของทีมงานกับผู้ดูแลสถานที่ พร้อมรูปภาพสวยๆ ค่ะ

  บ้านอาจารย์ถวัลย์ ดัชนี เป็นบ้านส่วนบุคคล ตัวบ้านจะมีทั้งหมด 32 หลัง ในพื้นที่ 39 ไร่ เป็นเอกลักษณ์ของท่าน คือท่านได้คิดเอง ออกแบบเองว่าConceptจะเป็นแบบนี้ ทางทีมงานได้ไปสัมภาษณ์ผู้ดูแลสถานที่และนำข้อมูลมาเล่าสู่กันฟังค่ะ

อ.ถวัลย์ อยู่ที่นี่เลยใช่มั้ยครับ
ใช่ ครับ แต่ตอนนี้ท่านไปกรุงเทพ มีงานที่ต้องทำอยู่ทางนู้น ใต้ถุนบ้านนี่จะเป็นเรือนรับรองของท่าน ไว้รับรองแขกผู้มีเกียรติ ผู้ว่ามาก็รับรองแบบนี้ครับแบบเมืองๆ ลักษณะที่เห็นมีConceptเน้นเขาควายเป็นหลัก

แล้วที่เค้าบอกว่า อาจารย์เฉลิมชัยจะออกแนวสรวงสวรรค์แล้ว อาจารย์ถวัลย์ ดัชนี จะเป็นแนวออกทางนรกนี่ใช่หรือเปล่าครับ
นั่นคือเป็นข้อ เปรียบเทียบ คือ อ.เฉลิมชัยทำวัดร่องขุ่นจะค่อนข้างเหมือนกับสรวงสวรรค์ อาจารย์ถวัลย์จะเน้นโทนดำๆ ถ้าจะเปรียบก็เฉลิมสวรรค์ ถวัลย์นรก เป็นแค่การเปรียบเทียบแต่ไม่ใช่ออกในแนวนรก

งั้น แสดงว่าที่นี่ไม่ใช่Conceptนรก หรือว่าพอจะมีส่วนครับ
 Concept ที่นี่ไม่ใช่นรกแต่เป็นบ้านดำ ที่นี่เค้าเรียกบ้านดำนางแล ลักษณะจะเป็นสีดำ คนก็เลยเปรียบเปรยกันอย่างนี้เฉยๆ ครับ

ใน ส่วนของที่นี่ ถ้าเราอยากจะแนะนำผู้ที่สนใจให้มาเที่ยวชมล่ะครับ
ถ้า อยากมาจริงๆเราก็จะมีเบอร์ให้ติดต่อ เป็นเบอร์เลขาชื่อคุณเสถียร เบอร์ 08-9767-4444  ถ้ารู้ที่ก็เข้ามาโดยตรงได้เลยไม่เป็นไร เปิด 8 โมงเช้า ปิด 5 โมงเย็น ถ้ามาเป็นหมู่คณะนิสิตนักศึกษา ส่วนราชการ ก็ต้องทำหนังสือเข้ามาก่อน

ถ้า เกิดจะมาเที่ยวจริงๆก็เข้ามาได้เลยใช่มั้ยครับ
ใช่ครับ เข้ามาได้เลย เปิดบ้านชมเป็นหลัง เป็นหลัง หลังไหนเปิดได้จะเปิดให้ชม หลังไหนเปิดไม่ได้ก็ขออนุญาตที่จะไม่เปิดให้ชมครับ

ที่นี่สร้างมาเป็นระยะเวลานานเท่าไหร่แล้วครับ
 ที่ นี่สร้างมาตั้งแต่ปี 2518 แล้วครับ ก็สร้างทีละหลัง เรื่อยมา

เมื่อกี้ ผมเดินผ่านทางด้านนั้นเห็นมีกระทะทองแดงด้วยนะครับ
อ๋อ เป็นห้องประชุมของท่านครับ

ตอน นี้เปิดเป็นสถานที่ท่องเที่ยวหรือยังครับ
ตอนนี้ยังไม่ ได้เปิดเป็นสถานที่ท่องเที่ยว ยังเปิดเป็นบ้านของอาจารย์ ถือเป็นบ้านส่วนบุคคลอยู่ อาจารย์เปิดให้ผู้ที่สนใจเข้ามาเยี่ยมชม โดยไม่คิดค่าเข้าชม ถ้าเกิดมีหนังสือขอเข้ามาเยี่ยมชม ก็จะมีผลไม้ต้อนรับรับแขก ตามประเพณีของชาวล้านนาเราครับคนแถวนี้เค้าเรียกว่าบ้านดำนางแล ถ้าเรียกเป็นทางการจะเรียกบ้านอาจารย์ถวัลย์ ดัชนี

สำหรับ ผู้ที่สนใจจะเยี่ยมชมบ้านดำนะคะ สามารถเดินทางได้โดยใช้ถนนเส้น ซุปเปอร์ไฮเวย์ตรงไปทางแม่สาย ผ่านมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงรายไปประมาณ 3 กิโลเมตร ถึงหมู่บ้านนางแล ให้สังเกตซ้ายมือจะเป็นบริษัทเสริมสุข หรือบริษัทเป๊ปซี่นะคะ จากนั้นจะเห็นซอยทางด้านซ้ายมือ ให้เลี้ยวไปตามเส้นจะมีป้ายสีฟ้าบอกทางเป็นระยะ จากปากซอยถึงบ้านดำ ก็ประมาณ 300 เมตรค่ะ ^^

ขอขอบคุณ
บทความและภาพโดย โชติกา วีรนะ
และบทสัมภาษณ์ + ถ่ายภาพ : เศรณี พนัสธาดา