ภูเก็ตจังหวัดแห่งไข่มุขอันดามัน เป็นสวรรค์ของนักท่องเที่ยว เมื่อพูดถึงจังหัดภูเก็ต เราคงนึกถึงภาพของทะเลสีคราม น้ำใส หาดทรายสีขาว แต่ ณ ที่แห่งนี้ กลับมีมนต์เสน่ห์หลายอย่างที่รอคอยให้เราค้นหาทั้งเรื่องราวของศิลปวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ของชุมชน โดยเฉพาะเรื่อง เหมืองแร่และเรื่องเล่าจากชาวเหมือง

     ความยิ่งใหญ่แห่งประวัติศาสตร์การทำเหมืองแร่ของชาวกะทู้ เป็นเรื่องราวที่ถูกกล่าวขาน แม้กาลเวลาจะล่วงเลยมาหลายทศวรรษ แต่หุบเขาแห่งนี้ได้ถูกบันทึกไว้ให้เป็นอีกหน้าหนึ่งของประวัติศาสตร์ภูเก็ต 

     พิพิธภัณฑ์เหมืองแร่ภูเก็ต ตั้ง อยู่ในเขตพื้นที่ หมู่ 5 ถนนสายกะทู้-นาเกาะ ตำบลกะทู้ อำเภอกะทู้ จังหวัดภูเก็ต บริเวณเหมืองแร่เก่าท่อสูง ระหว่างเขานางพันธุรัตน์ ด้านเหนือติดกับเทือกเขาเก็ตหนี ด้านตะวันออกหรือระหว่างบ้านเกาะแก้ว-บางคู ติดกับสนามกอล์ฟล๊อกปาล์มกะทู้




     พิพิธภัณฑ์เหมืองแร่ภูเก็ต เกิดขึ้นภายใต้แนวคิดเพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและประวัติ ศาสตร์ชุมชน โดยเฉพาะตำบลกะทู้ในอดีตมีการทำเหมืองแร่ดีบุกเกือบทั่วพื้นที่ ร่องรอยที่เหลืออยู่ของขุมเหมืองล้วนมีจิตวิญญาณที่สะท้อนให้เห็นถึงคุณค่า แห่งภูมิปัญญาของบรรพชน ที่ควรแก่การอนุรักษ์

      เพื่อให้เป็นแหล่งเรียนรู้แก่คนรุ่นหลังสืบไป จากเหตุดังกล่าว นายประเสริฐ ขาวกิจไพศาล อดีตนายกเทศมนตรีเมืองกะทู้ ในสมัยที่ดำรงตำแหน่ง จึงได้เสนอแผนแม่บทการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์เหมืองแร่ มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2542 จนเป็นรูปธรรมเมื่อปี พ.ศ. 2549 และแล้วเสร็จในปี 2551

     อาคารพิพิธภัณฑ์เหมืองแร่ ได้มีการออกแบบโดย นางปัญจภัทร ชูราช สถาปนิกกองช่าง เทศบาลเมืองกะทู้ เป็นอาคารแบบชิโนโปรตุกีส 1 ชั้นครึ่ง มีจิ่มแจ้(ลาน) อยู่ตรงกลาง มีการตกแต่งหน้าต่างด้วยลายปูนปั้นซุ้มโค้งแบน สะท้อนให้เห็นถึงความงดงามแห่งการผสมผสาน จึงเรีกอาคารนี้ว่า “อังมอหลาวนายหัวเหมือง” 

     การจัดแสดงนิทรรศการ

     พิพิธภัณฑ์เหมืองแร่ มีการแสดงนิทรรศการแบบมีชีวิต (Life Museum) โดยแบ่งการแสดงไว้เป็น 2 ส่วน คือ ภายนอกอาคาร (Outdoor) ประกอบด้วย เหมืองแล่น เหมืองรู เหมืองหาบ เหมืองฉีด เหมืองรูขุด ส่วยภายในอาคาร (Indoor) “อังมอเหลานายหัวเหมือง” จัดแสดงนิทรรศการ ประวัติความเป็นมาของการทำเหมืองแร่ดีบุก และวิถีชีวิตของชาวเหมือง ดังนี้



    เปิด ม่านหลังกาลเวลาเกาะแห่งพญามังกร ย้อนยุคเรื่องราวการทำเหมืองแร่ใน จังหวัดภูเก็ต

     สาย แร่แห่งชีวิต นำเสนอ เรื่องราวของเหมืองแร่ด้วยการฉายวีดีทัศน์และการบรรยาย

     อารยธรรมบาบ๋า แสดง ของมีค่าโบราณของคหปานี เช่น แหวน บาเย๊ะ ผ้าปาเต๊ะ กิ่มตู้น ปิ้นตั้ง หินมีค่า และอัญมณี เป็นต้น

     พัฒนาการมนุษย์ แสดงให้เห็นถึงวิวัฒนาการของมนุษย์ วานรโฮโมฮาบิลิส ที่ใช้หินเป็นเครื่องมือดำรงชีวิตในอดีต จนพัฒนามาใช้โลหะในปัจจุบัน

     ภูเก็ต : ดินแดนแห่งโภคทรัพย์ แสดงถ้ำในยุคหิน การสำรวจแร่ (ทามตั๋ง) การบุกเบิกแหล่งแร่



ตามรอยเหมืองแร่ นำเสนอเหมืองแร่ประเภทต่าง ๆ เช่น เหมืองแล่น เหมืองรู เหมืองหาบ เป็นต้น 

     กว่าจะได้แร่มา แสดง ขั้นตอนการถลุงแร่และผลิตภัณฑ์จากดีบุก

     นาวาชีวิต แสดงการย้ายถิ่นฐานและการติดต่อค้า ขายทางเรือสำเภา เป็นท่าเรือที่สะท้อนวิถีชีวิตความเป็นมาของชาวจีนที่ข้ามน้ำข้ามทะเลมาแสวง โชคที่เกาะภูเก็ต

     เรื่องเล่าจากชาวเหมือง ย้อนอดีตวิถีชีวิตชาวจีนในยุค เหมืองแร่รุ่งเรือง มีโกปี้เตี้ยม โรงขนมจีน ศาลเจ้า โรงงิ้ว โรงฝิ่น ร้านขายยาจีน เป็นต้น

     หมายเหตุเหมืองแร่ เก็บหลักฐานสำคัญต่าง ๆ เช่น แผนที่ ประทานบัตร รูปถ่าย จดหมาย เอกสารเกี่ยวกับเหมืองแร่และนามสกุลในมณฑลภูเก็จ เป็นต้น

     เปิดโลกแห่งการเรียนรู้ไร้พรหมแดน เป็นห้องสมุดเฉพาะเหมืองแร่ วิถีชีวิตชาวเหมือง และวัฒนธรรมท้องถิ่น ด้วยระบบ E-MUSEUM เพื่อประโยชน์ทางการศึกษาแก่นักเรียน นักศึกษา นักวิจัย นักท่องเที่ยว และประชาชนทั่วไป 

     งานบริการ

     ให้บริการทางการศึกษา โดยการนำชมและจัดนิทรรศการพิเศษในโอกาสต่าง ๆ จัดทำเอกสารเผยแพร่เรื่องราวทางวิชาการ ด้านประวัติศาสตร์ คำยืมภาษาจีนฮกเกี้ยน และวัฒนธรรม ให้บริการสืบค้นข้อมูลในระบบ E-MUSEUM เรื่องราวทางวิชาการ ด้านธรณีวิทยา โบราณคดี ประวัติศาสตร์ คำยืมภาษาจีนฮกเกี้ยน และวัฒนธรรม

     ก่อนเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์เหมืองแร่ ควรตรวจสอบวันทำการเสียก่อน ติดต่อ หมู่ 5 ถนนสายกะทู้-นาเกาะ ตำบลกะทู้ อำเภอกะทู้ จังหวัดภูเก็ต 83120 โทรศัพท์ 081-535-3187 , 083-1025-606 โทรสาร 0-7632-2134 ข้อมูลเพิ่มเติม สำนักงานเทศบาลเมืองกระทู้