https://www.yaklai.com/lifestyle/special-article/the-rhetoric/

รู้หมือไร่!?! ‘เต็มเม็ดเต็มหน่วย’ สำนวนนี้มาจากรถไฟ

หลายคนคงเคยได้ยิน หรือแม้แต่เคยพูดสำนวนว่า “เต็มเม็ดเต็มหน่วย” ในความหมายว่า ครบถ้วนสมบูรณ์ ไม่ขาดตกบกพร่อง เช่น ทำงานได้เต็มเม็ดเต็มหน่วย, ได้ค่าตอบแทนเต็มเม็ดเต็มหน่วย ฯลฯ

ทราบหรือไม่ว่า สำนวนนี้มีที่มาจากรถไฟ…อ่ะ อ่ะ อย่าเพิ่ง งง

ทั้งนี้ทั้งนั้น ก็ต้องขอบคุณเพจ ทีมนั่งรถไฟ กับนายแฮมมึน ที่นำเกร็ดความรู้ดีๆ แบบนี้มาบอกกัน โดยสำนวนนี้จริงๆ มาจากคำว่า “เต็มเมตร เต็มหน่วย” ซึ่งเป็นหน่วยวัดของรถไฟในเรื่องของความยาว และน้ำหนัก

เพจ ทีมนั่งรถไฟ กับนายแฮมมึน เขาว่ามางี้ “การเดินรถไฟนั้นตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน จะต้องมีการกำหนดและบันทึกน้ำหนัก และความยาว เพื่อใช้คำนวณน้ำหนักในการบรรทุก/ลากจูง ความยาวของขบวน และเพื่อการจัดรถจักรที่เหมาะกับขบวนนั้นๆ มาทำขบวน และไม่ให้ขบวนรถดังกล่าวหนักเกินกว่าสมรรถนะของรถจักร หรือมีความยาวเกินทางหลีกจนสวนทางกันไม่ได้

#‎เต็มเมตร‬ คือ การวัดความยาวของขบวนรถไฟ เนื่องจากการเดินรถส่วนใหญ่เป็นทางเดี่ยว จึงต้องมีการรอหลีกกันเพื่อให้ขบวนรถสวนทางได้ ซึ่งแต่ละสถานีจะมีทางหลีกที่ไม่เท่ากัน ตั้งแต่ทางหลีกสั้นๆ จนถึงทางหลีกที่ยาวๆ เข้าได้เป็น 20 – 30 คัน และโดยเฉพาะอย่างยิ่งในทางภูเขาก็จะมีการกำหนดความยาวไว้ด้วยว่าขบวนรถไฟที่ผ่านเส้นทางนั้นจะต้องมีความยาวสูงสุดไม่เกินกี่เมตร ซึ่งขบวนรถที่มีความยาวพอดีเป๊ะกับทางหลีก หรือความยาวที่ถูกกำหนดในทางตอนต่างๆ ก็จะเป็นรถไฟประเภท “ยาวเต็มเมตร”

(เกร็ดเพื่อเป็นความรู้ : ตู้รถไฟที่เป็นตู้พัดลม จะยาวเฉลี่ย 19 เมตร และ รถปรับอากาศจำพวกตู้นอนจะยาวเฉลี่ยประมาณ 20-21 เมตร)

#‎เต็มหน่วย‬ คือ การวัดน้ำหนักของขบวนนั้น โดยมีหน่วยลากจูงเป็น “หน่วย” เช่น สมมติตู้รถนั่งชั้น 3 มี 10 หน่วยลากจูง พ่วงยาว 10 คัน ก็จะเท่ากับ 10×10 = 100 หน่วย เป็นต้น

ซึ่งเรื่องหน่วยลากจูงค่อนข้างเป็นเรื่องจริงจังมากของการเดินรถ เนื่องจากหากหน่วยลากจูงสูงเกินไปจะมีปัญหาเมื่อขบวนรถขึ้นทางลาดชัน รถจักรก็จะไม่มีกำลังลากจูง ทำให้เป็นอุปสรรคต่อการเดินรถไฟ จึงต้องมีการกำหนดหน่วยลากจูง และเลือกรถจักรทำขบวนให้สัมพันธ์กับหน่วยลากจูงนั้นๆ

“เต็มเมตรเต็มหน่วย” จึงหมายถึง “ขบวนรถไฟที่มีความยาวของขบวน และหน่วยลากจูงสูงสุดเต็มพิกัด” นานเข้า นานเข้า คำก็กร่อนลงเป็น “เต็มเม็ดเต็มหน่วย”

นั่นเองงงงงงงง