เรื่องราวของ ผู้นำชนเผ่าอินเดียนแดง 
เจอโรนิโม-Geronimo 
หัวหน้าเผ่าอะปาเช่ 
ผู้มีชื่อเสียงเกรียงไกร

...
"เจอโรนิโม-Geronimo" 
เกิด พ.ศ.2372 ณ เนินเขาใกล้ปากของแม่น้ำกิลา 
ซึ่งเดิมอยู่ในดินแดนเม็กซิโก 
เป็นชนเผ่า อะแพชี หรือ อาปาเช่ 
(ที่มาของชื่ออะแพชียังไม่เป็นที่ทราบแน่นอน 
แต่เชื่อกันว่ามาจากภาษา Yavapai 
คือคำ epache ซึ่งมีความหมายว่า คน) 
อะแพชีอยู่ในบริเวณตะวันออกเฉียงใต้
ของรัฐแอริโซนา 
กระจายถึงทางตะวันตกเฉียงเหนือ
ของประเทศเม็กซิโก

 
จากวิถีเรียบง่าย ชีวิตเจอโรนิโมเปลี่ยนแปลงโดยสิ้นเชิง 
เมื่อครอบครัวซึ่งประกอบด้วยมารดา ภรรยา และลูก 3 คน 
ถูกหน่วยทหารเม็กซิกันเชื้อสายสเปนฆ่าระหว่างบุกทำลายล้างหมู่บ้าน 
นั่นเป็นชนวนเดือดให้ชายหนุ่มอะแพชีตั้งกองกำลังของชนเผ่า
ที่แข็งแกร่งเผ่าหนึ่งในบรรดาอินเดียนแดงทั้งหมด 
เป็นชนพื้นเมืองเผ่าที่ต่อต้านคนผิวขาวผู้รุกรานอย่างรุนแรง



เจอโรนิโมกับนักรบอปาเช่

นักรบ เจอโรนิโม นำประจัญบานต่อสู้
กับกองทัพทั้งของสหรัฐอเมริกา และเม็กซิโก 
ถูกจับเข้าคุกหลายครั้ง และหนีหลายครั้ง 
กระทั่ง พ.ศ.2428 ก็ไม่อาจดูดาย
ต่อการตายดุจใบไม้ร่วงของคนเผ่าเดียวกันต่อไปได้ 
เมื่อทัพสหรัฐ ใช้วิธีการปราบปรามอย่างโหดเหี้ยม 

เจอโรนิโมยอมเจรจาสงบศึก ตกเป็นนักโทษสงคราม 
แต่ไม่ยอมเป็นทาส มีอิสระพอสมควร 
ในวัย 76 เขาได้รับเชิญไปขี่ม้าโชว์ในขบวนพาเหรด
วันสถาปนาประธานาธิบดี ทีโอดอร์ รูสเวลต์





การต่อสู้ของเจอโรนิโมมีเป้าหมายเพื่อดำรงเผ่าพันธุ์ของตน 
เขาเล่าว่า "ข้าเติบโตมาในดินแดนซึ่งอยู่บริเวณปากแม่น้ำกิลา 
บริเวณนั้นเป็นดินแดนของพ่อข้า มีทั้งทุ่งหญ้า ภูเขา หุบเขา 
และถ้ำหินสำหรับฝังศพของเรา 
แม่ข้าเล่าให้ข้าฟังเรื่องของผู้คนเผ่าเรา 
และยังสอนให้ข้ารู้จักดวงตะวัน ท้องฟ้า ดวงจันทร์ ดวงดาว เมฆ และพายุ 
แม่ยังสอนให้ข้าคุกเข่าและสวดขอพรให้มีสุขภาพดี" 

"เราไม่เคยสวดสาปแช่งใคร แต่หากเราเป็นศัตรูกับใคร
เราต้องแก้แค้นให้ตัวเอง และแม้แต่การฆ่าสัตว์
เราจะฆ่าก็ต่อเมื่อเราต้องการมันเท่านั้น...
เมื่อโอกาสอำนวยข้าก็คงสามารถเข้าสนามรบ
ร่วมกับชนเผ่าของข้าได้ 
ถึงเมื่อตอนนั้นจักถือเป็นเกียรติยศอันใหญ่หลวง 
ข้าได้แต่หวังว่าในไม่ช้าข้าจะสามารถรับใช้
ชนเผ่าของข้าในสนามรบได้ 
ข้าปรารถนาที่จะต่อสู้เคียงข้างนักรบของเรา"

....

- Guard House at Fort Sill 

บ้านพักหรือที่คุมขังที่ Fort Sill
ซึ่งเป็นที่พำนักสุดท้ายของ Geronimo

17 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2452 เจอโรนิโมจากไปด้วยโรคปอดอักเสบ 
ปิดตำนานของอินเดียนแดงเผ่าสุดท้ายที่ยืนหยัดต่อสู้
เพื่อปกป้องดินแดนของตนจากการยึดครองของอเมริกันผิวขาว 
ปัจจุบันเขตสงวนของเผ่าอะแพชีอยู่ใกล้เขตสงวนของเผ่านาวาโฮ่ 
โดยอะแพชีปลูกกระโจมอยู่ในทะเลทรายทางใต้ลงมา 
พลเมืองน้อยกว่าเพราะตายไปมากในสงครามกับทหารม้าสหรัฐ ครั้งสุดท้าย


เรื่องราวของเจโรนิโมและนักรบอปาเช่เป็นำนานที่ถูกเล่าขานมาถึงทุกวันนี้
และได้ถูกนำไปสร้างเป็นภาพยนตร์ และแต่งเป็นบทเพลง