ลักษณะขวัญดีร้ายของโค ตามศาสตร์โบราณ

++++สูตรดี+++++
ขวันอยู่ตรงขากรรไกรทั้งสองข้าง หรือข้างเดียว ท่านว่าดีควนเลี้ยงดี
ขวันอยู่ใต้คาง ชื่อว่า คาบแก้ว ท่านว่าดีควนเลี้ยง ไม่มีโทษดี
ขวันอยู่หว่างเขา ชื่อว่า ทูนข้าวปลูก ท่านว่าเลี้ยงไว้ทำนาดี
ขวันอยู่บนคอ ชื่อว่า ครอบแอกไถ ท่านว่าเลี้ยงไว้ทำนาดี
ขวันอยู่จอมหนอก ชื่อว่า จอมปราสาด ดีวิเศษนัก
ขวันอยู่ใต้เพิงหางติดข้างโคนหาง ชื่อว่า สำเพาเพรียบ ท่านว่าเลี้ยงไว้ดีวิเศษนัก
ขวันอยู่ที่แค่งทั้ง ๔ ข้าง ท่านว่าดีจะช่วยคุ้มกันอันตราย
ขวันอยู่ใต้กีบทั้ง ๔ ตีน หรือตีนเดียว ชื่อว่า ปราบทวีบ ท่านว่าควนเลี้ยงดีวิเศษนัก จะสมบูรณ์พูนเกิดไปด้วยทรัพย์สินเงินทอง
ขวันอยู่โคนกีบหน้า หรือหลังซ้าย หรือขวา ท่านว่าดีจะสมบูรณ์พูลเกิดไปด้วยทรัพย์สินศฤงคาร
++++สูตรร้าย+++++
ขวันอยู่ใกล้เคียงกับรูจมูก ชื่อว่า สูบสมุทร ท่านว่าร้ายนัก จะนำความเดือดร้อนมาสู่ครอบครัว
ขวันอยู่ใต้ตา ชื่อว่า ทูลเพลิง ถ้าใครเลี้ยงไว้ ประดุจดังเพลิงลามห้ามไม่ให้เลี้ยง
ขวันอยู่ข้างหนอกทั้งซ้ายขวา ระยะ ๑ ศอก หรือ ๑ คืบ ชื่อว่า ขวันอ้อมรั้ว ท่านว่าร้ายไม่ดี
ขวันอยู่ที่ปลายหางพอวีถึง ชื่อว่า ปัดจาย ท่านว่าร้ายนักไม่ควรเลี้ยง
ขวันอยู่ที่ขาหลังทั้งสองข้าง หรือข้างเดียวหน้าหรือหลังหรือข้างแต่อยู่ที่ขา ชื่อว่า สำเภาพัง ท่านว่าร้ายนัก ถ้าใครเลี้ยงจะอายุสั้น และเสื่อมสูญทรัพย์สิน
ขวันอยู่ที่รับน้ำขี้ ท่านว่าร้ายนัก มักจะทำร้ายผู้เลี้ยง
ขวันอยู่ปากลิง ชื่อว่า สำเภารั่ว ถ้าใครเลี้ยงไว้จะเสื่อมสูญทรัพย์สิน ท่านว่าร้ายนัก