ได้ยินชื่อน้ำสมุนไพรอย่าง ‘จับเลี้ยง’ ทีไร คนชอบนึกว่าเป็นยา เอาไว้กินตอนเจ็บป่วย พอเข้าใจอย่างนั้น หลายคนจึงนึกถึงจับเลี้ยง เหมือนคนไข้คิดถึงหมอ ที่จะนึกถึงตอนเป็นหวัด ทั้งที่จริงๆ แล้ว จับเลี้ยงเป็นเครื่องดื่มที่กินได้ตลอดเวลา ไม่ว่าเช้า สาย บ่าย ค่ำ ก่อน-หลังหรือระหว่างอาหารก็ได้

หยิน-หยาง และร่างกาย รู้ไหมว่า คนจีนจำนวนหนึ่งดื่ม ‘จับเลี้ยง’ เป็นวิถีชีวิต เหมือนกับที่คนไทยดื่มน้ำเปล่า เอ๊! ว่าแต่...ทำไมกันนะ? เรื่องนี้ต้องย้อนไปถึงพื้นฐานทฤษฎีการแพทย์จีนเกี่ยวกับการใช้ อาหารสมุนไพร เพื่อเสริมสุขภาพ ป้องกันและบำบัดรักษาโรค ที่ว่าด้วยหลัก ‘หยิน-หยาง’ ซึ่งเป็นปรัชญาพื้นฐานการแพทย์จีน ว่ากันว่า หยิน-หยาง เสมือนขั้วตรงข้ามของกันและกัน อยู่ในทุกสิ่ง เหมือน มืด-สว่าง ร้อน-เย็น ฯลฯ ที่ขัดแย้งแต่ก็กลมกลืนเป็นหนึ่งเดียว

ว่าด้วยลักษณะ หยิน-หยาง โดยทั่วไป หยิน หมายถึง ดวงจันทร์ ดิน กลางคืน น้ำ ความเย็น ความชื้น ความมืด ลบ ผู้หญิง ฯลฯ หยาง หมายถึง ดวงอาทิตย์ ฟ้า กลางวัน ไฟ ความร้อน ความแห้ง แสงสว่าง บวก ผู้ชาย ฯลฯ

ซึ่งทฤษฎีดังกล่าว นำมาใช้อย่างกว้างขวางในการแพทย์จีน ทั้งด้านกายวิภาคศาสตร์ สรีระวิทยา การวิเคราะห์ อาการป่วย ฯลฯ โดยมีหลักสำคัญก็คือ ปรับหยินและหยางให้เข้าสู่สมดุล เพราะถ้า หยิน-หยาง ไม่สมดุล ร่างกายจะอ่อนแอและป่วยไข้นั่นเอง จับเลี้ยงแท้ ฤทธิ์เย็น ไม่เป็นโรค จับเลี้ยง หมายถึงอะไร? จับ แปลว่า สิบ หรือ หยิบมารวมๆ กัน / เลี้ยง แปลว่า เย็น ความหมายโดยรวมจึงหมายถึง การนำสมุนไพรที่มีฤทธิ์เย็น 10 อย่าง มาต้มรวมๆ กัน

ถ้าเป็น ”จับเลี้ยงแท้สูตรต้นตำรับ” นั้น จะเป็นการนำสมุนไพรแห้งที่มีฤทธิ์เย็น เช่น เก๊กฮวย หล่อฮั้งก้วย ดอกเพกา ใบไผ่ หญ้าคา ใบหม่อน ดอกสายน้ำผึ้ง ชะเอมเทศ และอื่นๆ มาต้มและเคี่ยว สามารถดื่มได้ทั้งร้อนและเย็น สรรพคุณที่ได้ คือ ช่วยบำรุงร่างกายและช่วยให้ผ่อนคลายลึกจากภายใน รวามถึงแก้ร้อนในที่เกิดจากภาวะร่างกายขาดความสมดุล เช่น นอนดึก พักผ่อนไม่พอ กินของที่ทำให้ร้อน ของทอด หรือกินน้ำน้อย ด้วยเหตุนี้แพทย์จีนจึงนิยมให้ดื่มน้ำจับเลี้ยงเป็นประจำ เพราะช่วยรักษา หยิน-หยาง ในร่างกายให้อยู่ไกลโรค หมอเก่ง ซุนวู สุดยอดน้ำสมุนไพร ภาษิตจีนคำหนึ่งบอกว่า ‘หมอเก่งรักษาตั้งแต่ยังไม่เป็นโรค’ หมอจีนจึงนิยมให้ผู้คนอยู่ห่างจากโรค ด้วยการดูแลตัวเอง เป็นการรักษาก่อนรักษา เหมือนกลยุทธ์ซุนวูที่ว่า รบร้อยครั้ง ชนะร้อยครา ยังไม่เจ๋งเท่าการชนะโดยไม่ต้องรบ หรือถ้าจำเป็นต้องรบ ก็ให้รบอยู่แค่ชายแดน แพทย์จีนจึงนิยมให้รักษาตั้งแต่เนิ่นๆ เมื่อเริ่มมีอาการ

พอหันกลับมามองทุกวันนี้ โลกทันสมัยขึ้น แต่คนยุคนี้ยังป่วยง่าย เพราะทำงานหนัก เครียด นอนไม่พอ ฯลฯ หลายคนมักอ้างว่า ยุ่งจนไม่มีเวลา เหมือนลืมไปแล้วว่า สุขภาพสำคัญกว่าเงินทอง ถ้าไม่อยากหาเงินเพื่อเอามาเป็นค่าหมอ การดื่มจับเลี้ยงที่เป็นสุดยอดน้ำสมุนไพร แม้ไม่ได้เป็นการรักษาโรคโดยตรง แต่ก็เป็นการบำรุง บรรเทา และผ่อนคลายระบบในร่างกายให้สบาย เมื่อร่างกายได้รับการดูแล โรคก็อยู่ไกลจนยากจะมาทำร้ายเราได้ ด้วยความปรารถนาดีจาก เก๊กหล่อ เครื่องดื่มสมุนไพรแท้ต้นตำรับ สูตรจับเลี้ยง ต้นตำรับแท้...ดูแลได้ดีกว่า

http://www.facebook.com/GECKLOR

ขอบคุณข้อมูลจาก: หมอชาวบ้าน, วิกิพีเดีย, วารสารสำนักการแพทย์ทางเลือก