การแข่งบอกไฟ(บั้งไฟ)ของทางภาคเหนือนั้น มีทุกจังหวัดเลยก็ว่าได้ส่วนกติกาและประเภทของบั้งบางที่อาจจะไม่เหมือนกันในแต่ละจังหวัด แต่ที่เหมือนกันคือ เอาความสวยงามของบั้งไฟเป็นที่ตั้ง ซึ้งจะถูกตัดสินโดยคณะกรรมการ ส่วนขนาดของบั้งไฟนั้นส่วนใหญ่ความกว้างของปากกระบอกไม่เกิน2นิ้ว ความยาวของกระบอก(เลา)ตามแต่ละสนามจะกำหนดมีตั้งแต่60ซม.ถึง150ซม.ส่วนมากจะใช้ท่อเหล็กในการทำ ส่วนหางจะใช้ไม้ไผ่เฮี้ยะยาวตลอดลำต้น
ประเภทของบั้งไฟที่มีการแข่งขันในจ.ลำพูนและเชียงใหม่
1.บั้งไฟเมตร คือคำเรียกบั้งไฟขนาดท่อไม่เกินสองนิ้วยาวไม่เกินหนึ่งเมตรห้าสิบ
2.บั้งไฟหมื่น คือคำเรียกบั้งไฟขนาดท่อไม่เกินท่อห้า ยาวไม่เกินสามเมตร(ต่างจากทางอีสาน)
กติกาของบ้านผมคือ(ส่วนใหญ่จะใช้แบบนี้กันทั้งลำพูน.ลำปาง.เชียงใหม่)
1.ปากกระบอกไม่เกิน2นิ้ว
2.ความยาวไม่เกิน120เซ็น
3.ห้ามใช้ขอเด้ง(ตะขอที่ติดกับตัวบั้งไฟเอาไว้เกาะกับฐานจุดทางอีสานไม่มีขอ)
แนวทางการให้คะแนน
1.ขึ้นตรง 2.ขึ้นสูง 3.เวลาบั้งไฟยกตัวออกจากฐานต้องไม่หมุนไม่ดิ้นไม่สะบัด 4.จุดง่าย
แนวทางการตัดคะแนน
1.ขึ้นดิ้น เวลาบั้งไฟขึ้นหางแก่วงไปมา
2.หางหัก หรือขาด บั้งไฟจะหมุน
3.หนีค้าง บั้งไฟขึ้นไปทางซ้ายหรือขวาห่างจากค้างจุดมาก
ถ้าบั้งไหนขึ้นตรงและสูงที่สุดก็จะได้คะแนนมากและได้รางวัลไปครอง
การเล่นพนัน
การเล่นพนันของทางภาคเหนือนั้นจะไม่มีเซียนเป็นตัวกำหนด แต่เจ้าของบั้งไฟและคณะจำเดิมพันกับเจ้าของบั้งไฟคณะอื่นๆโดยใช้คะแนนเป็นตัวตั้งบั้งไฟใครได้คะแนนเยอะกว่าก็ได้เงินเดิมพันไป
กติกาการเล่นพนัน
1.บั้งไฟจะต้องจุดติดภายในชนวนเดียว ถ้าไม่เช่นนั้นก็จ่ายเงิน(ภาคเหนือจะใช้สายท่อชนวนในการจุดภาคอีสานจะใช้สายไฟ)
คำศัพท์การเรียกส่วนต่างๆของบั้งไฟระหว่างเหนือกับอีสาน
1.ดินไฟ/ขี้เกีย
2.เฝ่า/หมื่อ
3.มาด/มาด
4.บอก/เลา
5.ต้วง/สัด
6.ตาด/เฟื่อง
เด๋วเอาไว้วันหน้าจะมาพูดถึงการทำครับ