ฟันคุดคือ ฟันที่ไม่สามารถโผล่พ้นเหงือกออกมาเรียงหน้ากับฟันซี่อื่นๆได้ตามปกติ หรือโผล่ขึ้นมาได้เพียงแต่เล็กน้อย สาเหตุด้วยเหตุว่ามีฟัน เนื้อเยื่อหรือกระดูกปิดขวางอยู่ ฟันซี่ที่พบได้ทั่วไปว่า เป็นฟันคุดเป็นประจำคือ ฟันกรามแท้ซี่ที่สามข้างล่าง (lower third molar) ซึ่งปกติแล้วฟันซี่นี้จะผล่พ้นเหงือกออกมาในช่วงอายุ17 – 21 ปี นอกจากฟันกรามซี่นี้รวมทั้งอาจเจอได้ในฟันกรามซี่ในที่สุด ฟันกรามน้อย และก็เขี้ยว

จะทราบได้อย่างไรว่า คุณมีฟันคุด?

จะทราบได้จากการตรวจโพรงปากว่า ฟันกรามแท้ซี่นี้โผล่พ้นเหงือกออกมาหรือยัง แต่ว่าหากฟันกรามยังฝังตัวอยู่ใต้เหงือก จะต้องมีการเอ็กซเรย์ช่องปากเพื่อมองว่า มีฟันกรามแท้ซี่นี้ฝังคุดอยู่ไหม บางคราวการงอกของฟันคุดมักทำให้เกิดความรู้สึกถึงแรงกด หรือปวดรอบๆหลังของฟันกรามแท้ซี่ที่ 2 ซึ่งถ้าเกิดรู้สึกปวดในรอบๆดังกล่าวควรไปพบหมอฟัน เพื่อรับการตรวจวิเคราะห์โพรงปากแล้วก็เอ็กซเรย์ก่อน ต่อจากนั้นจึงสามารถประเมินมุมของการงอกแล้วก็ระยะการเจริญเติบโตของฟันคุดเพื่อกระทำรักษาต่อไป

ต้องถอนฟันคุดออกหรือไม่?

ถ้าหากมีฟันคุดแล้วไม่ถอนออก อาจเป็นอันตรายได้ ตัวอย่างเช่น ลักษณะของการปวดฟันคุดในตอนที่ฟันคุดกำลังขึ้นนั้นมีสาเหตุมาจากการที่เราทำความสะอาดเหงือกรอบๆนั้นได้ไม่ดีพอ ลักษณะของการปวดฟันคุดนั้นบางทีอาจหยุดได้เป็นตอนๆ แต่ถ้าหากมิได้รับการดูแล อาจก่อให้เหงือกบริเวณดังกล่าวอักเสบ บวมแดง รวมทั้งถ้าปลดปล่อยให้อักเสบอย่างเรื้อรังก็อาจจะทำให้กำเนิดหนองตามมาได้ท้ายที่สุด 

ฟันคุดยังทำให้กำเนิด ฟันซ้อนเก แปลว่า ฟันคุดไปดันฟันซี่ข้างเคียง หรือกดบนเส้นประสาทที่อยู่ในขากรรไกรด้านล่าง ก่อให้เกิดฟันซ้อนเกได้ ถุงน้ำรอบฟันคุด มีความหมายว่า ถุงน้ำจะมีผลให้ฟันเขยื้อนผิดไปจากตำแหน่งเดิม และก็ละลายกระดูกรอบฟันซึ่งอาจเกิดอันตรายต่อฟันและก็เหงือกรอบๆได้ และก็ในที่สุดฟันข้างเคียงผุ แม้ฟันคุดซี่สุดท้ายขึ้นชนฟันกรามที่ชิดกันมักทำให้เศษอาหารเข้าไปติด เมื่อชำระล้างไม่ทั่วถึงมักกระตุ้นให้เกิดกลิ่นปากได้กรณีเหล่านี้มีทางแก้ไขทางเดียวเป็นการถอนฟันคุดออก หรือผ่าตัดฟันคุดออก 

อย่างไรก็ตาม ฟันคุดบางซี่บางทีอาจไม่ต้องถูกถอนออก ถ้าหมอฟันประเมินแล้วว่า ฟันคุดซี่นี้สามารถงอกออกจากเหงือกได้ตามปกติเพียงแค่อาจจำเป็นต้องใช้เวลา 

สัญญาณแล้วก็อาการของฟันคุดที่ติดเชื้อมีอะไรบ้าง?

การอักเสบของเหงือกที่ปกคลุมฟันเป็นสาเหตุหลักที่จำเป็นต้องทำการถอนฟันคุดออกอย่างเร่งด่วน รวมทั้งชอบเกิดขึ้นด้วยเหตุว่าฟันกรามไม่มีช่องว่างเพียงพอจะงอกออกมาจากเหงือกเต็มกำลัง การรับเชื้อที่เกิดขึ้นจะนำมาซึ่งการทำให้มีอาการแดง เหงือกที่ฟันคุดบวม มีกลิ่นปาก เจ็บ และก็มักกัดโดนฟันหลายครั้ง อีกทั้งบางกรณีก็อาจมีหนองออกมาจากรอบๆนั้นด้วย 

บางครั้งการรับเชื้อก็ทำให้เนื้อเยื่อ เหงือก แก้ม หรือบริเวณรอบๆของฟันกรามข้างที่มีลักษณะบวมออก ซึ่งการบวมนี้จะมีผลให้เกิดแรงดันที่บางทีอาจลามไปยังหูกระทั่งก่อให้เกิดลักษณะของการปวดหูรุนแรงอีกด้วย ยิ่งไปกว่านี้บางครั้งบางคราวการรับเชื้อที่หู หรือไซนัสก็สามารถนำมาซึ่งการก่อให้เกิดลักษณะของการปวดลงฟันได้เหมือนกัน ทำให้ก็เลยเป็นเรื่องสำคัญที่จะต้องกระทำตรวจสุขภาพเพื่อมองหาสัญญาณถูกสงสัยของการได้รับเชื้อ

จะทำเช่นไรหากคุณเจ็บฟันคุดและไม่สามารถถอนออกได้โดยทันที?

ถ้าหากมีอาการบวม ติดโรค กลืนอาหารยาก มีกลิ่นปาก มีไข้ หรือรู้สึกปวดอย่างหนัก สิ่งที่จำเป็นต้องทำคือ การกลั้วปากด้วยน้ำเกลืออุ่นๆหรือยาบ้วนปากต้านเชื้อโรค การกินยาแก้ปวด นับว่าเป็นขั้นตอนการรักษาเฉพาะหน้าได้ แต่ว่าวิธีที่ดีที่สุดคือ การไปเจอทันตแพทย์โดยเร็วเพื่อตรวจวิเคราะห์ ประเมินอาการแล้วให้การรักษาอย่างแม่นยำถัดไป 

การถอนฟันคุดทำเช่นไร?

เมื่อทันตแพทย์ตรวจและก็วินิจฉัยแล้วว่า คนเจ็บจะต้องถอนฟันคุดออก หมอฟันจะใช้ยาชาเฉพาะที่สำหรับเพื่อการถอนฟันเพื่อไม่ให้ผู้เจ็บป่วยรู้สึกปวดขณะถอน แม้กระนั้นหากฟันคุดอยู่ลึกลงไปใต้เนื้อเยื่อของเหงือกก็จะต้องมีการผ่าตัดขนาดเล็กขึ้นเพื่อให้นำฟันออกมาจากเบ้าฟันได้ ข้างหลังการถอนฟันแพทย์จะเย็บแผลที่ผ่าตัดด้วยไหมเย็บเพื่อเร่งการฟื้นฟูสภาพของเนื้อเยื่อ ข้างหลังผ่าตัด 3 วันจะนัดหมายให้คนเจ็บกลับมาเจอเพื่อตรวจดูแผล และก็ข้างหลังผ่าตัดครบ 7 วัน หมอฟันจะนัดตัดไหมออก

การถอนฟันคุดมีการเสี่ยงและภาวะแทรกซ้อนอะไรบ้าง?

ปัญหาที่พบได้มากหลังการถอนฟันคุดเป็น กระดูกเบ้าฟันแห้ง หรือกระดูกเบ้าฟันอักเสบ ภาวการณ์นี้จะเกิดขึ้นเมื่อลิ่มเลือดที่อยู่ในรอบๆผ่าตัดเกิดหลุดออกโดยไม่เจตนาจนเผยให้มองเห็นกระดูกข้างใต้ ถ้าเกิดเช่นนี้ขึ้น กระดูกรอบเบ้าที่ถอนบางทีอาจมีการติดเชื้อขึ้นได้ซึ่งจะสร้างความเจ็บเป็นอย่างมาก ภาวการณ์นี้มักจะเกิดขึ้นข้างหลังการถอนฟันสองถึงห้าวัน แล้วก็จะมีผลให้มีกลิ่นปากพร้อมกับอาการปวดรุนแรงสม่ำเสมอ ควรติดต่อหมอฟันทันที่ที่ประสบกับอาการข้างต้น

สำหรับภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายกว่านี้จะเกิดขึ้นยากมากมาย ซึ่งมีทั้งยังการบาดเจ็บของ adjacent inferior alveolar nerve ในการถอนฟันคุดที่อยู่ท้ายฟันกราม (ขากรรไกรล่าง) ไซนัสทะลุในการถอนฟันคุดแนวบน (ขากรรไกรบน) ความย่ำแย่ที่ฟันใกล้เคียงมีลักษณะอาการชาต่อเนื่องหรือความรู้สึกที่ลิ้น ริมฝีปาก หรือเหงือกเปลี่ยนแปลงไป หรือปัญหากับข้อต่อขากรรไกรที่เกิดมาจากการกระทบชน ทั้งนี้ทันตแพทย์จะเป็นผู้ประเมินความเสี่ยงพวกนี้ก่อนเริ่มถอนฟัน 

การถอนฟันคุดออกในตอนวัยรุ่นจะมีผลดีมากยิ่งกว่าการถอนฟันในตอนวัยผู้ใหญ่ เพราะเหตุว่าวัยรุ่นจะมีการฟื้นตัวหได้เร็วกว่า อย่างไรก็แล้วแต่ แม้คุณมีอาการของฟันคุดควรจะขอความเห็นทันตแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยรวมทั้งวางแผนรักษาอย่างแม่นยำ เพื่อช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนต่างๆได้

Tags : ติดเชื้อ