ทำความรู้จักโรคซึมเศร้า

โรคซึมเศร้านำมาซึ่งการทำให้ผู้ป่วยมีอาการทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ และก็ความคิด โดยอาการพวกนี้จะทำให้เกิดผลเสียต่อการดำรงชีวิตในแต่ละวันเป็นอย่างมาก ตัวอย่างเช่น กินอาหารได้ลดน้อยลง ไม่อยากกินอาหารนอนไม่หลับ หมดหวัง หม่นหมอง มีความคิดว่าตนเองไร้ความสุขกับชีวิต วิตกกังวลตลอด รวมทั้งที่สำคัญคือผู้ป่วยจะไม่สามารถที่จะรับมือกับปัญหาต่างๆที่ต้องพบเจอได้ดีเพียงพอ

ชนิดของโรคซึมเศร้า

โรคซึมเศร้าแบ่งได้เป็น 3 ชนิด ซึ่งแต่ละชนิดมีความแตกต่างกันไปดังต่อไปนี้

1. Major Depression (โรคซึมเศร้าแบบร้ายแรง)

โรคซึมเศร้าประเภทนี้เกิดขึ้นเมื่อสภาวะซึมเศร้าก่อกวนความสบายใจในชีวิต การทำงาน การเรียน การนอนหลับ นิสัยการกิน แล้วก็อารมณ์สุนทรีย์ ต่อเนื่องกันอย่างน้อย 2 สัปดาห์ บางคนอาจออกอาการของภาวะซึมเศร้าเพียงหนึ่งอย่างก็ได้ ซึ่งอาการจะเกิดขึ้นเป็นครั้งๆแล้วหายไป แต่ก็สามารถเกิดได้หลายครั้งเช่นเดียวกัน 

2. Dysthymia หรือ Persistent Depressive Disorder (โรคซึมเศร้าเรื้อรัง)

เป็นโรคซึมเศร้าแบบเรื้อรังที่มีลักษณะทางอารมณ์ไม่ร้ายแรงนัก แต่จะเป็นไปอย่างต่อเนื่องขั้นต่ำ 2 ปี และก็มีอาการต่อไปนี้อย่างน้อย 2 อาการร่วมด้วย 

• รับประทานอาหารได้ลดน้อยลงหรือมากขึ้น 
• นอนไม่หลับหรือนอนมากเกินความจำเป็น 
• หมดแรง เหนื่อย 
• มีความคิดว่าค่าในตนเองต่ำ 
• ไม่มีสมาธิ หรือตัดสินใจอะไรได้ลำบาก 
• รู้สึกหดหู่ ตามเกณฑ์การวินิจฉัยจากคู่มือการวิเคราะห์ความเปลี่ยนไปจากปกติทางจิตที่จัดทำโดยสมาคมจิตเวชศาสตร์สหรัฐอเมริกา (DSM-V)
• ในบางช่วงเวลาของสภาวะซึมเศร้าประเภทนี้ผู้ป่วยอาจมีภาวะ Major depression ร่วมด้วย ซึ่งจะรบกวนการดำเนินชีวิตทุกวัน อีกทั้งมีผลต่อประสิทธิภาพในการทำงานของผู้ป่วยและทำให้มีความรู้สึกห่วยแตกได้

3. Bipolar หรือ Manic-depressive Illness (โรคซึมเศร้าอารมณ์สองขั้ว)

ผู้มีสภาวะซึมเศร้าบางคนอาจมีอาการไม่ปกติแบบอารมณ์สองขั้ว (Bipolar disorder) ร่วมด้วย โรคซึมเศร้าชนิดนี้จะมีผลให้ผู้ป่วยมีการเปลี่ยนทางด้านอารมณ์ โดยมีอารมณ์แปรปรวนรุนแรงสลับไปๆมาๆระหว่างอารมณ์ดีไม่ปกติ (Mania) ที่เป็นตอนอารมณ์สนุกรื่นเริงเกินเหตุ ขี้บ่นกว่าที่เคยเป็น กระฉับกระเฉงกว่าปกติ มีพลังงานภายในร่างกายมากเกิน กับช่วงภาวะซึมเศร้า (Depression) ซึ่งส่วนใหญ่จะมีลักษณะอย่างค่อยๆเป็น ค่อยๆไป แต่ว่าในบางบุคคลก็อาจมีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างเร็ว ในตอนร่าเริงแจ่มใสเปลี่ยนไปจากปกตินั้น อาการที่เกิดขึ้นอาจมีผลต่อความคิดและการตัดสินใจของผู้ป่วย และอาจจะก่อให้ผู้ป่วยมีพฤติกรรมหลงทางหากผู้ป่วยในสภาวะนี้มิได้รับการดูแลและรักษาจะทำให้เปลี่ยนเป็นโรคจิตเภทได้

ชนิดของสภาวะซึมเศร้าอื่นๆที่ได้การเห็นด้วยด้านการแพทย์ มีดังนี้

1. Postpartum Depression (โรคซึมเศร้าหลังคลอดลูก) หลังคลอดบุตร แม่บางคนอาจมีอาการซึมเศร้าที่ร้ายแรงและก็ใช้เวลานานกว่าจะกลับมาปกติ สภาวะซึมเศร้าที่แม่มือใหม่มักพบเจอหลังคลอดนี้จะเรียกว่า "Baby blues"
2. Seasonal Affective Disorder หรือ SAD (โรคซึมเศร้าตามฤดูกาล) เป็นภาวะซึมเศร้าในฤดูหนาว หรือบางทีก็เกิดในช่วงฤดูใบไม้ร่วง เป็นโรคซึมเศร้าที่เกี่ยวโยงกับอากาศที่มีแสงอาทิตย์น้อยแล้วก็หนาวเย็น พบได้บ่อยในประเทศแถบหนาว ก็เลยไม่ค่อยเป็นที่รู้จักดีในไทยนัก
3. Premenstrual Dysphoric Disorder (โรคซึมเศร้าก่อนมีเมนส์) เป็นอาการซึมเศร้าที่เกิดขึ้นราวหนึ่งอาทิตย์ก่อนและก็หลังตอนมีเมนส์ของหญิง
4. Psychotic Depression (โรคซึมเศร้าโรคทางจิต) เป็นภาวะซึมเศร้ารุนแรงที่เกิดกับผู้ป่วยโรคจิตเวชอื่นๆโดยมักกำเนิดพร้อมอาการทางด้านจิต อาทิเช่น เห็นภาพหลอกตาและภาพลวงตา ได้ยินเสียงที่ไม่มีอยู่จริง เป็นต้น