มะเร็งรังไข่

            มะเร็งรังไข่เป็นมะเร็งนรีเวชที่พบได้บ่อยเป็นอันดับที่2 และเป็นสาเหตุการเสียชีวิตเป็นอันดับ2 รองจากมะเร็งปากมดลูก  เรามักไม่ค่อยตรวจพบมะเร็งรังไข่ระยะต้นๆ ส่วนใหญ่ผู้ป่วยมักตรวจพบเมื่อเป็นมะเร็งรังไข่ระยะลุกลามแล้ว ทำให้อัตราการรอดชีวิตที่5ปีต่ำ (5-year survival rate) คือประมาณร้อยละ 30 

            ดังนั้นการหาวิธีป้องกัน และการตรวจคัดกรองที่มีความไวและความจำเพาะต่อการตรวจพบมะเร็งรังไข่ จึงเป็นเรื่องที่น่าสนใจ เพราะการตรวจพบมะเร็งรังไข่ตั้งแต่่ในระยะต้น มีอัตราการรอดชีวิตสูงถึง 90%  เพราะฉะนั้นเรามาทำความเข้าใจถึงสาเหตุ และปัจจัยเสี่ยงของการเกิดมะเร็งรังไข่กันก่อน

            อุบัติการณ์   :   ผู้หญิงทุกคนมีความเสี่ยงที่จะเป็นมะเร็งรังไข่ได้ร้อยละ 1-1.5

            สาเหตุ   :  เรายังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด มีหลายสมมติฐานที่อธิบายถึงการเกิดมะเร็งรังไข่ แต่มีบางปัจจัยที่พบว่าเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งรังไข่ได้ เช่น

• ประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งรังไข่ โดยพบว่าถ้ามีคนในครอบครัว 1 คน เป็นมะเร็งรังไข่ ความเสี่ยงจะเพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 5 (ผู้หญิงทั่วไปร้อยละ 1-1.5) และจะเพิ่มมากขึ้นไปอีก ถ้าตรวจพบการกลายพันธ์ของยีน ซึ่งเรียกกลุ่มโรคนี้ว่า Hereditary ovarian cancer  ซึ่งถือเป็นปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งรังไข่มากที่สุด
• ไม่มีบุตร หรือมีบุตรยาก มีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นประมาณ 2.7 เท่า   ส่วนการคลอดบุตร และการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ช่วยลดความเสี่ยงลงได้ถึงร้อยละ30
• Polycystic ovarian syndrome มีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นประมาณ 5 เท่า
• สูบบุหรี่ มีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นประมาณ 2 เท่า (สัมพันธ์กับมะเร็งรังไข่บางชนิด)
• โรคเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis) มีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นประมาณ 2-3 เท่า (สัมพันธ์กับมะเร็งรังไข่บางชนิด)

การป้องกันมะเร็งรังไข่

1. การกินยาคุมกำเนิด ปัจจุบันได้รับการรับรองว่าช่วยป้องกันมะเร็งรังไข่ได้ โดยจะช่วยลดความเสี่ยงได้อย่างน้อยร้อยละ30 และยิ่งกินยาคุมกำเนิดเป็นเวลานานก็จะช่วยลดความเสี่ยงได้มากขึ้นอีก การลดความเสี่ยงนี้ใช้ได้ผลดีทั้งสตรีทั่วไปและสตรีที่มีความเสี่ยงทางพันธุกรรม การกินยาควรปรึกษาสูตินรีแพทย์เพื่อดูว่ามีข้อห้ามต่อการกินยาคุมกำเนิดหรือไม่
2. การผ่าตัดท่อนำไข่และ/หรือรังไข่ทั้ง2ข้าง เป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพที่สุดในการป้องกันมะเร็งรังไข่ แต่ไม่แนะนำในสตรีทั่วไป เนื่องจากภาวะแทรกซ้อนจากการเข้าสู่วัยทองก่อนวัยอันควร จึงแนะนำให้ทำเฉพาะสตรีที่มีความเสี่ยงทางพันธุกรรม

การคัดกรองมะเร็งรังไข่

            ปัจจุบันยังไม่มีวิธีคัดกรองที่มีความแม่นยำมากพอในการตรวจหามะเร็งรังไข่ระยะต้น  วิธีที่มีการศึกษาและแนะนำมากที่สุด คือ การตรวจเลือดเพื่อหาระดับ CA125 ร่วมกับการทำอัลตราซาวนด์  โดยเฉพาะในสตรีที่มีความเสี่ยงสูง  แนะนำให้เริ่มตรวจคัดกรองเมื่ออายุ 30-35 ปี  ถึงแม้ว่าการตรวจ CA125 ร่วมกับการทำอัลตราซาวนด์  จะยังไม่มีความแม่นยำพอที่จะลดอัตราการตายจากมะเร็งรังไข่ แต่เป็นวิธีที่ไม่ยุ่งยากมากนัก ส่วนการคัดกรองใหม่ๆที่จะมีความไวและความจำเพาะต่อมะเร็งรังไข่มากขึ้น  เรายังต้องรอการศึกษาเพิ่มเติมต่อไปในอนาคต