โรคมะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนัก ( Colorectal Cancer )

ข้อมูลโดย : นพ.สมชัย  สัมพันธ์เวชกุล

แพทย์ประจำศูนย์ระบบทางเดินอาหารและตับ

โรงพยาบาลธนบุรี                                        

มะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนักเป็นมะเร็งที่เกิดที่ลำไส้ส่วนปลายของระบบทางเดินอาหารพบมากเป็นอันดับสามของมะเร็งทุกชนิดและเป็นสาเหตุการตายเป็นอันดับที่สองที่พบในประเทศไทย

ปัจจัยที่ทำให้เกิดมะเร็งลำไส้ใหญ่

1. การได้รับถ่ายทอดทางพันธุกรรม พ่อ แม่ หรือ ญาติพี่น้องและทายาทสายตรง
2. มีประวัติพบเนื้องอก (Polyps) ในลำไส้ หากพบมากมีแนวโน้มเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่
3. ผู้ป่วยที่มีภาวะลำไส้อักเสบเรื้อรัง
4. ประวัติการเจ็บป่วยเดิมเช่นเคยเป็นมะเร็งรังไข่ มดลูก , เต้านม มีโอกาสเกิดมะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนักได้
5. ผู้ที่เป็นเบาหวานมีโอกาสเป็นมะเร็งได้ง่าย
6. ผู้ที่มีอายุมากกว่า 50 ปี
7. การรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง
8. การรับประทานอาหารเนื้อสัตว์หรือเนื้อแดงที่ผ่านการปรุงด้วยความร้อนนานๆ มากเกินไป
9. การรับสารพิษเข้าสู่ร่างกายและมีการตกค้างที่ลำไส้ มักพบสารพิษในอาหารประเภท ปิ้ง ย่าง อาหารหมักดอง สารเคมีจากผักที่ไม่สะอาด
10. ผู้ที่มีประวัติดื่มสุราหรือสูบบุหรี่
11. ผู้ที่เป็นโรคอ้วน โดยเฉพาะผู้ที่มีค่าดัชนีมวลกายเกินมาตรฐาน (มากกว่า 25 หรือมีรอบเอวมากกว่า 36 นิ้ว)

อาการ

1.ท้องอืด ท้องผูกหรือท้องเสียสลับกับท้องผูก

2. มีเลือดปนมาในอุจจาระ
3. มีเลือดออกทางทวารหนัก
4. 4. อุจจาระมีขนาดเล็กหรือบางลง
5. อาการจุกเสียด แน่น หรือปวดท้องบ่อยๆ
6. ซีด อ่อนเพลีย น้ำหนักลดลงโดยไม่ทราบสาเหตุ
7. อาจคลำได้ก้อนในช่องท้องมักพบด้านขวาตอนล่าง
8. ปวดเบ่งบริเวณทวารหนักคล้ายปวดอุจจาระตลอดเวลา

การตรวจหามะเร็งในระยะแรก

1. การตรวจหาเลือดในอุจจาระ 2 ครั้งต่อปี
2. การเอกซเรย์ลำไส้ใหญ่โดยใส่แป้งเข้าทางทวารหนัก (Barium enema)
3. การเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ลำไส้ใหญ่ (CT-Colonography)
4. การตรวจเลือดระดับโปรตีนชนิดหนึ่งที่สร้างโดยเซลล์มะเร็ง
5. การตรวจโดยการส่องกล้องมี 2 ประเภท

ประเภท 1. โลหะ (Sigmoidoscope , Proctoscope) ท่อโลหะกลวงเส้นผ่าศูนย์กลาง 2 ซม.         ยาว 25 ซม. ตรวจได้เฉพาะลำไส้ใหญ่ส่วนปลาย

ประเภท 2 พิเศษ (Colonoscope , Flexible Sigmoidoscope) ท่อขนาดเล็กโค้งงอได้ ที่ปลายกล้องจะมีเลนส์ขยายภาพปลายอีกข้างหนึ่งต่อเข้ากับเครื่องกำเนิดแสงส่งภาพไปยังจอภาพ มองเห็นภาพการตรวจได้ชัดเจน และตรวจได้ตลอดลำไส้ใหญ่ทั้งหมด

การรักษามะเร็งลำไส้การรักษามะเร็งลำไส้ใหญ่

1. การผ่าตัด เป็นวิธีที่ดีที่สุดจากการแพทย์ได้พบว่ามีชิ้นเนื้อในลำไส้ใหญ่จากการตรวจด้วยวิธีส่องกล้องทางทวารหนัก และมีความจำเป็นต้องผ่าตัด
2. การรักษาด้วยยาเคมีบำบัด (Chemotherapy)
3. การฉายแสง (รังสีรักษา)

การป้องกันการเกิดมะเร็ง

1. การค้นหามะเร็งควรเริ่มทำตั้งแต่อายุ 50 ปีขึ้นไปในคนปกติ คนที่มีโอกาสเสี่ยงครอบครัวเคยมีประวัติเป็นมะเร็งควรทำการตรวจตั้งแต่อายุ 40 ปีขึ้นไป
2. ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ รับประทานอาหารที่มีกากใย เช่น ผัก ผลไม้ หลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมันสูง

สรุป

มะเร็งลำไส้ใหญ่เป็นมะเร็งที่พบบ่อย การตรวจคัดกรองหรือเฝ้าระวังที่ดีและถูกต้องจะช่วยให้ตรวจพบรอยโรครอยโรคได้ตั้งแต่ระยะก่อนเป็นมะเร็งหรือมะเร็งระยะแรกทำให้สามารถป้องกันหรือให้การรักษาโลกได้อย่างทันท่วงที การส่องกล้องลำไส้ใหญ่เป็นวิธีการตรวจที่ไวและจำเพาะที่สุดเป็นวิธีเดียวที่สามารถรักษาไปพร้อมๆ กันได้