การฉีดสีดูท่อนำไข่ Hysterosalpingography

เป็นการตรวจเอกซเรย์ชนิดหนึ่ง เพื่อดูลักษณะภายในมดลูกและปีกมดลูกทำโดยการฉีดสีที่สามารถมองเห็นได้ด้วยเอกซเรย์ผ่านทางช่องคลอด เข้าไปภายในโพรงมดลูกในคนปกติสีจะไหลจากโพรงมดลูก ไปตามท่อนำไข่ทั้ง 2 ข้างออกมาในช่องท้องจากภาพเอกซเรย์แพทย์สามารถทราบความผิดปกติภายในโพรงมดลูกและท่อนำไข่ได้ เช่น ในกรณีของติ่งเนื้อภายในมดลูก, มดลูกมีรูปร่างผิดปกติ หรือ ท่อรังไข่ตัน นอกจากนี้อาจพบพังผืด (Adhesion) ในบริเวณใกล้ ๆ ท่อนำไข่ได้อีกด้วย

ข้อบ่งชี้

1. เป็นหมัน
2. แท้งบุตรซ้าซ้อน
3. ตรวจเช็คหลังทาหมัน
4. เพื่อประเมินก่อนผ่าตัดก้อนเนื้อในมดลูกออก

วันที่เหมาะสมในการตรวจ คือ วันที่ 7-12 หลังมีประจำเดือนครั้งสุดท้าย โดยนับ 1 วันที่ประจำเดือนมาวันแรก สิ่งสำคัญ คือ ต้องแน่ใจว่าไม่มีการตั้งครรภ์ขณะตรวจ ควรงดการมีเพศสัมพันธ์ตั้งแต่วันที่ประจำเดือนหมดจนถึงวันที่ไปตรวจ ในกรณีที่สงสัยว่าอาจจะตั้งครรภ์ หรือในกรณีที่ประจำเดือนมาน้อยผิดปกติจนไม่แน่ใจว่าตั้งครรภ์หรือไม่ ต้องตรวจการตั้งครรภ์จากเลือดก่อน

เตรียมตัวอย่างไรบ้าง

เนื่องจากขณะที่แพทย์ฉีดสีอาจมีอาการปวดหน่วง ๆ จากแรงดันภายในมดลูกได้ แนะนำให้ทานยาแก้ปวดกลุ่ม NSAID เช่น Ibuprofen (Brufen) 400-600 มิลลิกรัม ล่วงหน้าก่อนการตรวจ 1 ชั่วโมง

ข้อห้ามตรวจ

1. ตั้งครรภ์
2. กำลังติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน

ขั้นตอนการตรวจ

แพทย์จะให้เราขึ้นขาหยั่งเหมือนอย่างตรวจภายในทั่วไป และ สอดเครื่องมือเพื่อเปิดช่องคลอด แล้วทายาทำความสะอาดปากมดลูก หลังจากนั้นแพทย์จะสอดท่อเล็ก ๆ ผ่านปากมดลูกเข้าไป และถ่ายเอกซเรย์เพื่อดูการไหลของสี ถ้าผลตรวจปกติก็จะใช้เวลาไม่นานประมาณ 10 นาทีก็เสร็จ

ผลข้างเคียง

1. เลือดออกกะปริดกะปรอย มักหยุดเองใน 24 ชั่วโมง
2. การติดเชื้อ จะมีไข้และตกขาวมีกลิ่นเหม็น 2-4 วันหลังตรวจแต่โอกาสเกิดน้อยเนื่องจากเครื่องมือทุกชิ้นผ่านการฆ่าเชื้อ
3. อาการปวด มักพบในคนไข้ที่มีท่อนำไข่ตัน มักปวดไม่มากและเป็นไม่นาน
4. การแพ้สารทึบรังสี ซึ่งพบน้อยมาก

คุณรู้หรือไม่!

 ถ้าคู่สามีภรรยาใดมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้คุมกำเนิดแล้วไม่สามารถตั้งครรภ์ในระยะเวลา 1 ปี ถือว่าเป็นหมัน

 จากการศึกษาในประเทศสหรัฐอเมริกาพบว่าสาเหตุหมันมาจากสามี 15-40% จากเพศหญิง 40-50% และจากทั้งสามีและภรรยา 10%

 หญิงเป็นหมันได้มาจากหลายกรณี เช่นมดลูกหรือรังไข่ผิดปกติไม่มีการตกไข่ ผู้หญิงมีอายุมากขึ้นทำให้ไข่มีคุณภาพลดลง

 มดลูกผิดปกติ เช่นความผิดปกติแต่กำเนิด เนื้องอก เยื่อบุเกี่ยวพันจากการขูดมดลูก

 ท่อนำไข่ผิดปกติ เช่น อุดตัน อักเสบติดเชื้อ เนื้องอก ท่อนำไข่บวมน้ำ  เยื่อบุเกี่ยวพันรอบท่อ

 การเกิดภาวะหมันในชายเป็นเพราะว่าน้ำอสุจิไม่มีตัวอสุจิหรือมีแต่ไม่สมบูรณ์พอ